Fréttablaðið - 20.12.2014, Blaðsíða 50

20. desember 2014 LAUGARDAGUR| HELGIN | 50
við náttúruhamfarir og búa til
stöðu sem gekk út á að vera ráð-
gjafi gagnvart alþjóðasamtök-
um og ríkisstjórnum um hvernig
hægt væri að nýta tæknina betur
í tengslum við náttúruhamfarir.
Þetta var mitt draumastarf þann-
ig að síðastliðin ár hef ég fengið
borgað fyrir að sameina þessar
tvær ástríður mínar í starfi. Mér
finnst ég ekki vera að vinna. Ég
vinn við að gefa af mér.“
Harðjaxlar með tárin í augunum
Gísli hélt samt áfram í sjálfboða-
vinnunni og árið 2010 stjórnaði
Gísli Íslensku alþjóðasveitinni á
Haíti. „Það var mikil lífsreynsla.
Við vorum fyrst á vettvang og
sáum hluti sem munu aldrei
gleymast. Ég er stoltastur af því
að við komum öll 35 til baka, heil
á líkama og sál,“ segir Gísli og
útskýrir að allir björgunarsveit-
armenn séu í stífu ferli á meðan á
björgunarstörfum stendur og eftir
þann tíma til að huga að andlegu
heilsunni.
„Þessi andlegi þáttur skiptir
rosalegu máli. Það skiptir engu
hversu töff eða mikill harðjaxl
þú ert, það hefur allt áhrif á þig.
Um leið og það hættir að hafa
áhrif á þig þá þarf maður að byrja
að hafa áhyggjur. Fyrsta dag-
inn okkar á Haítí björguðum við
ungri konu úr rústunum og það
tók okkur átta daga. CNN tók það
allt saman upp. Síðan ári seinna
höfðu þeir uppi á þessari konu og
báðu okkur um að vera í beinu
Skype-sambandi við hana. Þarna
vorum við 35 harðjaxlar saman-
komnir og það grét hver einasti
maður. Það eru mjög miklar til-
finningar þarna og mikilvægt að
viðurkenna það.“
Staða Gísla var lögð niður hjá
Microsoft í skipulagsbreyting-
um. Þá var honum boðið að fara
til Seattle að starfa við vöruþró-
un og hugbúnaðarhönnun. Á sama
tíma leitaði NetHope til hans og
bað hann um að hefja störf hjá
sér. „Mig langaði að tengja áfram
þessar tvær ástríður saman þann-
ig að það var auðveld ákvörðun
að velja hvort starfið ég tæki. Því
þótt launin væru helmingi lægri
hjá NetHope þá borgar það tvöfalt
í hjartanu. Starf mitt þar gefur
mér möguleika á að hafa áhrif á
heimsvísu hvernig tæknin er nýtt
við neyðaraðstoð. Maður eyðir
aukapeningum hvort eð er bara í
vitleysu.“
Hamfarasvæðum fjölgar
Síðustu fjögur ár hefur Gísli
farið á öll helstu hamfarasvæð-
in í heiminum og þau eru aldeil-
is ekki fá. „Það er nóg af hamför-
um og þær eru ekkert að minnka.
Menn geta rifist um hvort það sé
hlýnun jarðar sem veldur en það
er ekki spurning að það er meira
um veðurtengdar hamfarir. Allt
verður stærra, öflugra og kröft-
ugra. Einnig hafa miklir fólks-
flutningar haft sín áhrif. Nú eru
borgir stærri og ef fellibylur eða
jarðskjálfti dynur yfir þá verða
svo miklu fleiri fyrir því. Fólk býr
einnig við mjög slæmar aðstæð-
ur, í fátækrahverfum í óöruggum
húsakosti.“
Gísli tekur dæmi um Kat-
mandú í Nepal. Þar verða jarð-
skjálftar á sjötíu ára fresti en
nú eru liðin áttatíu ár þannig að
von er á skjálfta á hverri stundu.
Misgengið liggur í gegnum borg-
ina þar sem nú búa tvær millj-
ónir manna. Síðast þegar skjálfti
reið yfir bjuggu hundrað þúsund
manns í borginni og um tvö þús-
und manns létu lífið.
„Þegar hamfaraviðbragðs-
kerfið var búið til var reiknað
með tvennum stórum hamförum
á sama tíma á ári og í mesta lagi
þrennum stórum hamförum á ári.
Í dag eru fimm hamfarir í gangi
í einu. Ebólan, sem er í raun þrjú
verkefni því hún er í þremur lönd-
um, Sýrland, Malí, Mið-Afríku-
lýðveldið og Írak. Kollegar mínir
hafa einmitt haft orð á því að þeir
hafi aldrei verið jafn mikið frá
fjölskyldunni og undanfarið ár.“
Hvenær kemur pabbi í heimsókn?
Gísli á fimm börn og eitt barna-
barn. Hvernig gengur fjölskyldu-
lífið með alla þessa fjarveru? „Ég
er mjög vel giftur, það skiptir
öllu máli að eiga góða að. Það að
hoppa svona á milli landa og þurfa
að vera tilbúinn að fara hvenær
sem er, er náttúrulega mjög erfitt
fyrir hinn aðilann.“ Undir lok við-
talsins hittir blaðamaður einmitt
eiginkonu Gísla, Sonju Pétursdótt-
ur, og spyr hana glettinn hvort
það sé ekki svolítið þreytandi að
hafa eiginmanninn alltaf á flakk-
inu. Hún gefur lítið fyrir það enda
löngu búin að venjast ferðalögum
Gísla. Hún bætir þó við í lokin að
hún hafi fengið svolitlar áhyggj-
ur þegar börnin spurðu hvenær
pabbi kæmi næst í heimsókn.
Breytir skelfingu í bros
Starfið hefur breytt lífssýn Gísla
mikið og segir hann að brosið á
fólkinu sem hann hjálpar fái hann
til að sinna starfinu. „Litlir hlut-
ir geta gert svo mikið og breytt
skelfingu í bros. Það er vítamín-
sprautan sem maður fær beint í
hjartastað. Að sjá fólk við þessar
aðstæður fékk mig líka til að fá
aðra sýn á hrunið sem við geng-
um í gegnum hérna. Ég kallaði
það núllstillinguna mína að fara
til þróunarlandanna. Auðvitað
eru erfiðleikar hér heima en á
allt öðrum skala. Mér finnst við
þurfa að vera svolítið þakklátari
fyrir það sem við höfum og gefa
meira af okkur. Þegar hrunið varð
var ég á erlendum launum þann-
ig að mín laun hækkuðu á meðan
laun annarra lækkuðu. Þá ákváð-
um við að taka að okkur fleiri
stuðningsbörn hjá ABC Barna-
hjálp því það voru svo margir að
hætta sem stuðningsforeldrar.
Við reyndum að bæta það upp og
vorum með níu börn á tímabili. Ef
launin hækkuðu meira þá bættum
við barni við.“
Að bjarga heimi einnar manneskju
Það fer ekki fram hjá nokkrum
manni að það er Gísla hugleikið
að hjálpa öðrum. Næst talar hann
lengi um allar leiðirnar sem fólk
getur farið til að veita aðstoð.
„Íslendingar eru reyndar dugleg-
ir að standa við bakið á fólki þegar
það þarf á því að halda en það
þarf oft að ýta við okkur. En þetta
dregur fram það besta við okkur
– krísur gera það. Það er bara svo
ótrúlega auðvelt að hjálpa öðrum,
það er eitthvað sem ég hef lært.
Það er leiðin að því að vera ríkur.
Maður verður alveg rosalega
ríkur í hjartanu.“
En hvað með alla sem þið getið
ekki hjálpað? Situr það ekki eftir?
„Jú. En ég segi söguna um
krossfiskana þegar ég er spurð-
ur að þessu. Það var maður sem
sá í fjarska konu vera að dansa á
ströndinni. Svo þegar hann geng-
ur nær sér hann að hún er ekki að
dansa heldur er ströndin uppfull
af krossfiskum og hún beygir sig
niður og hendir einum og einum
krossfiski út í hafið aftur. Hann
gefur sig á tal við konuna. „Mín
kæra, af hverju ertu að þessu?
Þetta er vonlaust verkefni. Það er
endalaust af krossfiskum hérna.
Þú munt aldrei ná að bjarga þeim
öllum. Þetta hefur engin áhrif,“
segir hann við konuna. Konan
beygir sig niður, nær í krossfisk,
hendir honum út í sjó og segir:
„Jú, fyrir þennan.“ Þetta er saga
sem ég þurfti að tileinka mér.
Maður getur ekki bjargað öllum
en hver einasti sem þú hjálpar
skiptir máli. Þetta mega Íslend-
ingar hugsa um. Finndu einhvern
í lífi þínu sem þú veist að á erf-
itt. Hjálpaðu honum fyrir jólin.
Þú bjargar ekki heiminum en þú
bjargar heimi þessarar mann-
eskju fyrir jólin.“
● FLÓÐ Í PAKISTAN
Gísli fór og gerði úttekt á því
hvernig tölvutækni og fjarskipti
voru notuð. Ferðin var mikil upp-
lifun því fyrir utan mikil flóð var
óöryggið mikið og Gísli ferðaðist
undir lögregluvernd vegna hættu
á að vera tekinn sem gísl.
● JARÐSKJÁLFTI OG
FLÓÐBYLGJA Í JAPAN
Stórt verkefni en sérstakt á
sinn hátt þar sem Sameinuðu
þjóðirnar voru ekki virkar á svæð-
inu heldur var Gísli eingöngu í
samstarfi við japönsk stjórnvöld
og hjálparsamtök í landinu.
● ÞURRKAR OG HUNGURS-
NEYÐ Í AUSTUR-AFRÍKU
Stærsta verkefnið var að bæta
fjarskipti í stærstu flótta-
mannabúðum heims sem eru í
Dadab í Norður-Kenýa. Þar búa
fimm hundruð þúsund manns í
tjaldbúðum í miðri eyðimörkinni
og hafa verið þar frá 1991. Við
þurrkana bættust við 300.000
manns á tveimur mánuðum.
● FELLIBYLURINN PABLO
Á FILIPPSEYJUM
● ÁRI SEINNA GEKK HAYAN
YFIR FILIPPSEYJAR
Gísli eyddi góðum tíma í
Filippseyjum eftir fellibylinn við
að setja upp fjarskipti og sam-
hæfa aðgerðir með Sameinuðu
þjóðunum og öðrum viðbragðs-
aðilum.
● EBÓLAN Í VESTUR-AFRÍKU
Gísli hefur verið meira og minna
í Afríku frá því í október.
● Inn á milli hafa samtökin stutt
við hjálparsamtök í smærri
hamförum.
YFIRMAÐUR NEYÐARHJÁLPAR HJÁ NETHOPE VERKEFNI GÍSLA SÍÐUSTU FJÖGUR ÁR
AÐ STÖRFUM Á HAÍTÍ Árið 2010 stjórnaði Gísli Íslensku alþjóðasveitinni á Haíti en
hún var fyrst á vettvang.
ÞJÁLFUN Við úttekt á Íslensku alþjóðasveitinni sem framkvæmd er af Sameinuðu
þjóðunum.
TSUNAMI Gísli á vettvangi í Japan árið 2011 en hann er vanur að vera með þeim
fyrstu á hörmungasvæði.
Í STUTTU STOPPI Gísli hélt hann væri kominn í jólafrí en fékk boð um að fara út aftur fram að Þorláksmessu. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM