Jökull - 01.12.1983, Page 178

VI
ÚR KVEÐJU FRÁ
NORRÆNA FÉLAGINU
Það fylgdi einhver hressilegur vorþytur þeim
ungu menntamönnum, sem hópuðust heim að
loknu námi í lok síðari heimstyrjaldarinna. Sigurð-
ur Þórarinsson stóð þar framarlega í flokki. Menn
voru komnir heim til þess að færa okkur þann fróð-
leik sem þeir höfðu numið, fullir af áhuga á að
breyta hér til hins betra að sínu mati. Ég minnist
þess hve Sigurður sagði mér eitt sinn skemmtilega
— eins og hans var von og vísa — frá þessum
tímum, þegar við rákumst saman af tilviljun á Höfn í
Hornafirði, en báðir vorum við þar um kyrrt yfir
helgi. Við litum inn á nokkrum bæjum í Nesjum og
alls staðar var Sigurði tekið með kostum og kynj-
um eins og góðan ættingja bæri að garði. Það var
gaman og ánægjan ein að ferðast með honum.
Hann var hafsjór af sögum og fróðleik um héraðið
og gott var að njóta gestrisni þeirra Nesjabænda í
skjóli hans. Var það ekki hógværð og lítillæti þessa
ágæta húmanista og jarðvísindamanns á heims-
mælikvarða auk greindarinnar sem vakti mesta
aðdáun manna á honum? Málið var svo fagurt sem
hann talaði að unun var á að hlýða. Á þessa daga í
Hornafirði fyrir rúmum tveimur áratugum slær
glampa sem ber ljúfmennsku hans og græskulausu
gamni fagurt vitni.
Sigurður var sá maður eftir að Vilhjálmur Gísla-
son var allur sem einna lengst hefur starfað fyrir
Norræna félagið eða um tæplega hálfrar aldar
skeið.
Hjálmar Ólafsson
formaður.
VII
Sigurði Þórarinssyni féllust aldrei hendur. Ef
misvitrir stjórnendur höfnuðu hógværum tillögum
um framlög til rannsókna, fann Sigurður leið til að
framkvæma áhugaverð verkefni, sem kostuðu
minna fé. Málum er því miður þann veg háttað
jafnt í vísindum sem öðrum greinum mannlífs, að
þeir sem eru mestir málafylgjumenn við öflun fjár
til starfsemi sinnar eða til persónulegra þarfa, eru
ekki endilega þeir sem best eru í stakk búnir að
verja fénu á skynsamlegan hátt eða eiga það skilið
að mati venjulegrar siðfræði. Sigurður var iítill
málafylgjumaður við fjáröflun til rannsókna sinna
og persónulega færði hann stórar fórnir. Gáfa hans
og snilli var í því fólgin að velja ætíð áhugaverð
verkefni af meðfæddu innsæi og rökfestu. Við lifum
á tímum flókinnar og síbreytilegrar mælitækni.
Orsmá þjóð hefur litla möguleika að etja kappi við
aðra. Sigurður Þórarinsson sannaði að öll þessi
tækni er hjóm eitt ef ekki fylgir skýr hugsun og
hnitmiðað val viðfangsefna. Hann varð upphafs-
maður nýrra vísinda, þar sem tækin sem nota þarf
til mælinga og gagnasöfnunar eru til á hverju
heimili, en allt hvílir á hugviti og hæfileikum þess
sem vísindin stundar. Þessi tæki og þetta hugvit
skipuðu íslenskum jarðvísindum á virðingarbekk.
Ljóminn af verkum hans hefur fallið á okkur hina
og verður vonandi sá aflvaki sem til þarf að halda
þeim sessi að honum gengnum.
Guðmundur E. Sigvaldason.
VIII
„Þjóðkunnur“ vísindamaður telst jafnan sá, sem
hlotið hefur viðurkenningu starfsbræðra sinna inn-
lendra og erlendra fyrir framlag sitt og öðlast titla
og virðingarstöður í samræmi við það. En sjaldnast
eru það fleiri en fámennur hópur sérfræðinga sem
þekkja verk þeirra og njóta þeirra.
En vísindamaðurinn Sigurður Þórarinsson var
ekki eingöngu í miklum heiðri hafður af starfs-
bræðrum sínum, innlendum sem erlendum, heldur
fylgdist allur almenningur jafnan afáhuga með því
sem frá honum kom, hvort heldur var í ræðu eða
riti um íslenska náttúru og náttúrusögu.
Ekki hygg ég að skýringin á áhuga almennings
fyrir rannsóknum Sigurðar og niðurstöðum þeirra
sé sú, að fræðigreinar þær, sem Sigurður helgaði
lífsstarf sitt, landafræði og jarðfræði, séu í sjálfu sér
„alþýðlegri" en hverjar aðrar vísindagreinar. Hinn
almenni áhugi fyrir vísindastörfum Sigurðar á að
mínum dómi öðru fremur rót sína að rekja til þess
eiginleika hans að setja mál sitt fram á einfaldan og
auðskiljanlegan hátt og þannig, að þeim sem á
hlýða eða lesa, fmnst þetta snerta sig og áhugamál
sín persónulega.
Ólafur Björnsson.
176 JÖKULL 33. ÁR