Jökull - 01.12.1983, Qupperneq 180

þegar honum þótti lágkúran keyra um þverbak.
Hann var dagfarsprúður maður, hæglátur og
glettinn og sást sjaldan skipta skapi. Hann var
mjög glöggur og fljótur að átta sig og fundvís á
áhugaverð rannsóknarefni. í góðum félagsskap var
hann oft hrókur alls fagnaðar, enda söngvinn og
hnyttinn í tilsvörum.
Þorleifur Einarsson.
XV
í huga þjóðarinnar var Sigurður Þórarinsson
hin sanna ímynd hins lifandi og starfandi jarðvís-
indamanns. Hver kannast ekki við myndina af
Sigurði, þar sem hann hleypur upp um fjöll og
firnindi, kvikur og léttur, með rauðu skotthúfuna
sína, sem var hans aðalsmerki. Alltaf kominn fyrst-
ur manna á staðinn, þar sem náttúruöflin höfðu
látið til skarar skríða. Þannig var Sigurður, náttúr-
an og öll hin landmótandi öfl, eitt og hið sama, ein
órjúfanleg heild.
Sigurður kenndi land- og jarðfræðinemum al-
menna jarðfræði á fyrsta ári. Það fylgdi því mikil
tilhlökkun og eftirvænting að fá að fylgjast með
fyrirlestrum hjá Sigurði Þórarinssyni sjálfum.
Fyrir flestum okkar var hann hin lifandi ímynd
jarðvísindanna. Sigurður var víðforull og með hon-
um „ferðuðumst" við ekki einungis um allt ísland,
heldur allar heimsins álfur, frá:
„Reykjavík og Rawalpindi,
Rangoon, Súdan, Bonn, Kashmir“.
(S.Þ.)
Til að sýna okkur sem fjölbreyttast landslag, var
hann einatt með litskyggnur úr ferðum sínum og
iðulega skaut hann inn á milli hnyttnum frásögn-
um, þjóðsögum og athugasemdum sem gæddu
fyrirlestrana lífi. Fyrirlestrar Sigurðar fjölluðu ekki
einungis um jarðfræði, heldur fléttaði hann þar inn
í frásagnir af siðum og menningu hinna ýmsu
þjóða sem jarðkúluna byggja, s.s. eskimóum, indí-
ánum, Sjerpum, Japönum og svona mætti lengi
telja. Stutt var í glettnina og var hún ekki síður á
eigin kostnað, en annarra. Auðgi ímyndunaraflsins
var alveg ótrúlegt. Einu sinni sem oftar vorum við
„stödd“ með Sigurði uppi við Grímsvötn, þar sem
hann lýsti á listilegan hátt, hvernig sigketillinn yfir
Grímsvötnum myndast við Skeiðarárhlaup. „Og
hugsið ykkur svo, þegar sigið hefst“, sagði hann,
„hvernig jökulhellan dettur allt í einu niður um
nokkra tugi metra í senn. Mig hefur alltaf langað
til að sitja á jökulhellunni, meðan hún sígur. Það
hlýtur að vera stórkostlegt. Hún tekur allt í einu að
síga „púms“, og svo aftur „púms“ og maður fær
flugferð enn á ný“. í anda fylgdumst við hugfangin
með þessari flugferð, þar sem Sigurður sat á miðri
hellunni og hélt báðum höndum um rauðu skott-
húfuna sína.
Jarðfræðinám byggist ekki síður á ferðalögum en
bóknámi, því sjón er sögu ríkari. Á vorin fóru
fyrsta árs jarð- og landfræðinemar ávallt í einnar
viku námsferð með Sigurði um Suðurland. Þar
hlutu menn sína eldskírn. Þessi ferð er ógleyman-
leg, því Sigurður bjó yfir ótrúlegri þekkingu á landi
og landsháttum, hvort sem um var að ræða hæð á
fjalli, nafn á bæ eða ábúenda, að ekki sé minnst á
þjóðlegan fróðleik. Hversu oft hafði Hekla gosið?
Var þetta „landnámslagið“? Hvers vegna verða
Skeiðarárhlaup eða hvernig er umhorfs á Mýr-
dalssandi í Kötlugosi? Það var sama um hvað var
spurt. Sigurður hafði ávallt svar á reiðum höndum,
en þótt fræðin sætu í fyrirrúmi, var oft slegið á
léttari strengi. Mikið var sungið og voru kvæði eftir
Sigurð jafnan vinsælust. Sigurður söng gjarnan
með, sérstaklega ef sungin voru kvæði eins og
„Ennþá geymist það mér í minni, María,
María . . . “, eða „Land veit ég langt og
mjótt . . . “ Þegar textarnir sem við kunnum höfðu
verið marg endurteknir og ekkert sérstakt bar fyrir
í landslaginu, tók Sigurður til sinna ráða. Hann
kenndi okkur viðlag, en gerðist sjálfur forsöngvari
og urðu þá heilu kvæðin jafnvel til á staðnum.
Jarð- og landfræðinemar við
Háskóla íslands.
178 JÖKULL 33. ÁR