Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.1997, Blaðsíða 21

Heimildir:
A vision for nursing education (1993). National League for Nursing. Netv
York, National League for Nursing.
Benner, P. (1984). From novice to expert. Menlo Park, Kalifornía: Addison-
Wesley.
Benner, P., Tanner, C.A. og Chesla, C.A. (1996). Expertise in nursing
practice. New York: Springer.
Carper, B. (1978). Fundamental patterns of knowing in nursing. Advances in
Nursing Science, 7(1), 13-23.
Drevdahl, D. (1995). Coming to voice: The power of emancipalory
community interventions. Advances in Nursing Science, 78(2), 13-24.
Kirkevold, M. (1996). Vitenskap forpraksis? Oslo: ad Notam Gyldendal.
Kristín Björnsdóttir. (1994). Sjálfsskilningur íslenskra hjúkrunarkvenna á
tuttugustu öldinni: Orðræða og völd. ( Hagnhildur Richter og Þórunn
Sigurðardóttir (ritstj.). Fléttur: Ritröð Rannsóknastofu C kvennafrœðum
við Hdskóla íslands. líeykjavfk: Rannsóknastofa í kvennafræðum í
Háskóla íslands.
Margrét Guðmundsdóttir (1992). Verðir heilhrigðinnar: Hjúkrunarfélagið
Líkn 1915-1935. ( Helgi M. Magnússon, ritstj. Söguspegill: Afmœlisril
Árbæjarsafnsins. Reykjavík: Árbæjarsafn og Hið fslenska
bókmenntafélag.
Macleod, M.L.P. og Farrell, P. (1994). The need for significant reform: A
practice-driven approach to curriculum. Journal of Nursing Education,
33(5), 208-214.
Pew Health Professions Commission (1995). Critical challenges: Revitalizing
the healtli care professions of the twenty-first century. San Francisco,
Kaliforníu: UCSF Center for Health Professions.
Salvage, J. (1990). The theory and practice of the 'New Nursing.' Nursing
Times, 86(4), 42-45.
Tanner, C.A., Benner, P., Chesla, C. og Gordon, D.R. (1993). The
phenomenology of knowing the patient. Image, 25(4), 273-280.
Annar fjölmennur skóli innan hjúkrunarfræðinnar leggur
megináherslu á heildræna nálgun í hjúkrun þar sem samskipti
hjúkrunarfræðinga og sjúklinga eru lykilatriði. í Englandi
tengist þessi stefna t.d. hefð sem hlotið hefur nafnið "The New
Nursing.“ Þessi stefna leggur megináherslu á hinn klfnfska
þátt hjúkrunarstarfsins en dregur jafnframt úr stjórnunar-
þættinum. í starfi sínu byggir hjúkrunarfræðingurinn á vís-
indalegri þekkingu og starfar sjálfstætt. Það er hins vegar
áherslan á að þróa meðferðarsamband ntilli hjúkrunarfræð-
mgsins og sjúklingsins sem að margra mati er lykilatriði. Hér
er átt við þá stefnu að það samband, sem myndast milli
hjúkrunarfræðingsins og sjúklingsins, sé miðpunktur í störfum
hjúkrunarfræðinga. Þetta samband byggist á virkri þátttöku
skjólstæðingsins og einkennist af virðingu og samhygð.
Svipaðar hugmyndir hafa komið fram hjá fjölmörgum liöfund-
um. Með því að kynnast heimi sjúklingsins, reynslu hans,
lífshlaupi og sjálfsskilningi getur hjúkrunarfræðingurinn veitt
mikilvægan stuðning og leiðbeiningu. Það er t.d. áhugavert að í
nýlegum rannsóknum á því hvað hjúkrunarfræðingar telja
mikilvægt til að veita árangursrfka umönnun nefna langílestir
það að þekkja sjúkling í skilningnum að þekkja persónu hans
°g mynstur viðbragða við mismunandi aðstæðum (Tanner,
Benner, Gordon og Chesla, 1993).
Þessi síðari skóli, sem hér var lýst, hefur ekki heldur farið
varhluta af gagnrýni. Jane Salvage (1990) bendir t.d. á ýmsar
mótsagnir sem verði að leysa til að þessi hugmynd verði að
raunveruleika. Telur hún að hjúkrunarfræðingar verði að taka
mið af væntingum sjúklinga í garð hjúkrunarfræðinga við
endurskilgreiningu á störfum þeirra. Jafnframt bendir hún á
að til að þessar hugmyndir gangi upp verði félagsmótun
hjúkrunarfræðinema og störf hjúkrunarfræðinga að breytast.
í því sambandi nefnir hún ýmsar rannsóknaniðurstöður sem
benda til þess að enskir hjúkrunarfræðingar skilgreini starf
sitt fyrst og fremst sem aðstoðarmannsstarf við lækna og
hjúkrunarfræðinemar virðist leggja sig fram um að falla inn
í slíkt kerfi. Loks varar hún við því að vegna lélegrar
mönnunar, takmarkaðs tíma, staðnaðs og ósveigjanlegs
skipulags og þess öryggis sem rútínubundið vinnuskipulag
bjóði upp á, geti reynst þrautinni þyngra að endurskilgreina
störf hjúkrunarfræðinga. Þar sem hjúkrunarmenntun er í
mfnum huga samofin hjúkrunarstarfinu hlýtur stefnumörkun
1 menntunarmálum að mótast að verulegu leyti af þeim
aðstæðum sem nemendur búa við á stofnunum.
Lokaorð
Hinar mismunandi stefnur innan hjúkrunarfræðinnar,
sem ég hef nú rakið, eru að mínu mati fyrst og fremst til
marks um framþróun innan fagsins. Hins vegar verður því
ekki neitað að samfara fjölbreytileika og tilkomu ólíkra
hefða og skóla innan hjúkrunar er úr vöndu að ráða fyrir
°kkur sem stöndum að hjúkrunarmenntun. Við verðum að
gera upp við okkur hvort við ætlum að fylgja einhverri einni
hefð eða reyna að kynna sem flestar. Það er mín skoðun að
slík stefnumörkun í hjúkrunarmenntun eigi sér stað í
samræðum allra hjúkrunarfræðinga því við tökum öll
sameiginlega þátt í að mennta hjúkrunarfræðinga
h'amtíðarinnar.
Grein þessi er byggð á erindi sem höfundur hélt á Hjúkrunarþingi
Félags (slenskra hjúkrunarfrœðinga ( október árið 1996.
Lára Long, Ijósmyndari
Maður þarf ekki að vera
í jólafötunum
hjá ljósmyndaranum!
LJOSMYNDARINN
í MJODDINNI
SÍMI 557 9550
TÍMARIT HJÚKRUNARFRÆÐINGA 1. tbl. 73. árg. 1997