Tíminn - 24.12.1948, Blaðsíða 15

JÖLABLAÐ TÍMANS 1948
15
ari marg endurteknu samstöfu harðspenntur streng-
ur fjörs og lifsnautnar. Svo sagði hann hátt: — Nú
fer ég inn og hitti þann gamla, fleygi mér út af.
Hann verður ekki seinn á sér að koma, hugsa ég.
Og svo segi ég Dúfu minni, bara ekki hvaða ráð
er fundið — ekki heldur, ekki núna, hver það fann.
Hún kynni þá að spyrja þig!.... Og sem sviptivindur
vék hann sér við og þeyttist út úr skemmunni.
Litli maðurinn þagnaði, og ég leit til austurlofts-
ins. Mér varð órótt. Nú var greinilega byrjað að birta.
Æ, karlinn mátti til að Ijúka við söguna. Eftir svo
sem korter færu þeir að koma upp, hinir, kannski
fyrr, ef Birni stýrimanni dytti í hug að fara að
sigla. En .... en eftir andartaksþögn byrj aði Markús
af tur:
— Jarðaríarardagurinn rann upp, og um dagmála-
leytið komu iíkmenn og prestur. Já, það var sosum
haldin húskveðja — og líkmennirnir voru sex, allt
bændur, eins og þegar jarðaðir voru vel metnir hús-
ráðendur. Sjálfur var Hákon ekki líkmaður, var eins
lconar aðstandandi, enda ekki þetta pakk viðstatt,
þetta móðurfólk hans Magnúsar heitins. Líkmenn-
irnir voru bændur, sem ekki fóru í ver, annaðhvort
létu vinnumenn sína fara til róðra — eða gutluðu
bara viö sjó heiman frá sér.
Þegar prestur og líkmenn komu, var þeim boðið
inn í kamelsi og þar borið fyrir þá kaffi og lummur,
og brennivín gátu þeir fengið eins og þeir vildu. Hann
var nú ekki frá því að smakka það, hann séra Ásgeir,
sem kallaður var stúdent, og rausnin hans Hákonar
reyndist víst um of, áður en yfir lyki þennan dag.
En menn urðu nú ekki nema rétt sæthýrir — þarna,
jú, ég man, að hann Simbi á Hálsi sagði við Hákon:
— Það hafði ég aldrei haldið, að maður ætti eftir
að verða líkmaður að honum Magnúsi gamla jólagati.
En annars veit ég ekki, hvenær maður ætti sér
skemmtistund í þessari sveit, ef ekki væru þó þessar
blessaöar jarðarfarir!
Han'n var þá ekki lengi að taka upp þráðinn, hann
sér Ásgeir:
— O, það er margt, sem við eigum þeim að þakka,
sem bæði sendir manneskjurnar hingað og tekur þær
til sín — hvort tveggja oftast einhverjum til gleði.
Og það \var ekkert hugarvíl yfir honum Hákoni —
núna, hafði iika hamazt við róðrana, eftir að við
vorum búnir með kistuna:
— Það er heldur ekki ástæða til annars en gleðjast,
þegar hann, þessi biessaður fugl, er floginn burt úr
þeim frosthögum, sem þessi heirnur var honum, og
yfir á hana Ljómaströnd. ... En berið þið ykkur nú
að því að brjóstbæta ykkur á þessu. Þið fáið svo
franskt koníakk, áður en við förum með hann.
Það var þessi iðilgóða tíð, þetta vor, og þennan
dag var logn og sólskinsblíða. Kistan var þess vegna
ekki borin nema að bæjardyrunum, og í þeim stóð
presturinn, meðan hann hélt húskveðjuna, en lík-
mennirnir og heimilisfólkið — ég tel mig með því —
sat á kálgarðsveggnum. Það var rétt gott, það sem
séra Ásgeir sagði, og alltaf flutti hann bezt, þegar
hann var vitund hýr. Hann fór maklegum lofsyrð-
um um þau hjónin, ekkert meir — og allt fór vel
fram, þó að einir tveir af líkmönnunum sofnuðu
þarna í sólskininu, höfðu farið eldsnemma á fætur
og sumir róið eða riðið talsvert langt — og svo fengið
dropann. Reyndar fór hann að hrjóta ónotalega hátt,
hann Simbi, og þegar þá Gvendur stóri rak í hann
olnbogann, kaiiaði gamli maðurinn nokkuð hátt:
— Hvað ertu að klípa mig Jóhanna! Það er ekki
til neins. Ég vakna ekkert. Ég er þreyttur og illa upp-
lagður!
Að lokinni húskveðjunni var öllum boðið inn, og
nú var sezt að matborði. Hákon hafði slátrað vetur-
gömlum hrút, og svo var finasta ketsúpa — og koniakk
eins og menn lysti.
Um það bii, að menn voru búnir að borða og voru
að fá sér lokasnafsana, áður en lagt yrði af stað —
húsfreyjan heldur ekki tilbúin, en hún ætlaði að
fylgja — þá sá ég, að Hákon fór aö iða í sætinu, og
þaö held ég hann hvitnaði líka.... Svo spratt hann
upp og sagði:
— Sitjið þið rólegir, blessaðir mennirnir, og eitt-
hvað er eftir af leka. Ég þarf að skjótast út og dóta
mig agnarvitund, áður en við geysumst með þennan
PÁLL ÞDRSTEINSSDN:
Skaftfeilskir hagieiksmenn
.. . ' Þorsteinn hafði ekki aðstöðu til auð-
Þorstemn Gissurarson, tól söfnmmr’eins °g þessi vísa hans ber
7 vott um:
Þorsteinn Gissurarson, er bar viður-
nefnið tól, bjó á Hofi í Öræfum. Hann
mun hafa fæðzt 24. marz 1768 og dáið
23. febrúar 1844. Hann var hagleiks-
maður hinn mesti, bæði á smíði og bóka-
gerð. Af smíðatólum hans er viöurnefn-
ið dregið. Bendir það til þess, að þau
hafi þótt fjölbreytt og vönduð að þeirr-
ar tíðar hætti. Hann skrifaði og upp
bækur og skreytti þær af miklum hag-
leik með fögrum upphafsstöfum og
bókahnútum.
Þorsteinn tól var hagmæltur og er
enn kunnugt um sumt af vísum hans
og kveðlingum.
Árið 1823 urðu prestaskipti í Sand-
fellsprestakalli. 29. marz þaö ár voru
séra Brynjólfi Árnasyni, er setið hafði
í Sandfelli um 19 ára skeið, veitt Meðal-
landsþing, en 6. júní sama ár var Sand-
fellsprestakall veitt séra Sveini Bene-
diktssyni, er vígðist þangað um það
leyti.
Þegar séra Brynjólfur flutti burt úr
Öræfum orti Þorsteinn tól nokkrar vís-
ur, er Magnús Stephensen kanferenzráð
birti í Klausturpóstinum. Þar segir svo:
Þér sé lof, Urð! og það í ljóðum
þér, sem mannkostum flestum góðum
prest Brynjólf Árna — prýddir — kund.
Návistar hvers ár níu og tíu
notið höfum með yndi fríu.
Æ! liðin er sú lukkustund.
En þér, Verðandi! ættu gjalda
Öræfabúar lofið kalda
þú að burt tekur þetta ljós,
sem lýsti oss með lærdóm sínum
og lifnaði’ engu síður fínum,
er verðskuldaði virða hrós.
Skuld! haltu kyrrum skærum þínum
skil hann ei snöggt frá bræðrum mínum
njóti þeir hans og noti bezt.
Alfaðir, þú, sem öllum betur
Öræfabúum hjálpað getur
Æ! gef þeim aftur góðan prest.
Á síðustu árum ævi sinnar orti Þor-
steinn tól brag, er felur í sér yfirlit um
ævi hans. Þar segir hann svo um viður-
nefni sitt:
Allir menn, sem undir sól
eru og nokkuð vinna,
þarfleg munu þurfa tól,
þar má nafn mitt finna.
Mikinn hlaut ég aldrei auð
af sem nokkrir státa,
en drottinn gaf mér daglegt brauö,
sem duga má sér láta.
Á æskuárum átti Þorsteinn við þung-
fí 03
-(ci-lra /cs •.
^cvwngu^Picvwvuwv
fivÆi ....w
VvM lilljencný íi't
Vofnft Jicusncfr örnttcus -+•" ‘
ft-C (flUJCUV
Micirut
•Kl a Jfiún.
Uc eíía. cv
íjörbic
ub CL
tjofe
(jan Q\J\ QÍIuv 'jö \) tcxWivlíutfuuIVCL_
ofq fanlt ðvcL-umiV a' 5oUn * 4ynal
cðoc, alUv JÚ-fo.
Sýnishorn af rithönd Þorsteins Gissurarsonar tóls