Tíminn - 24.12.1951, Blaðsíða 11

JÓLABLAÐ TÍMANS 1P51
11
Hallur Símonarson:
NÝJA STIGATAFLAN
uerÉur tcihmcirh tugjjrciu t
cirmcinnci
lieimsmetið 7445 stig — fsíenska metid 6884 stsg
Spretthls&sparuB'a g £ ifí ... Cc.1 u! í*í a T höfði
Á næstu Ólympíuleikum, sem
fara fram í Finnlandi næsta sumar,
kemur nýja stiéatafían, sem sam-
þykkt var á íþróttaþinginu, er hald-
iS var í Briissel í sambandi við Ev-
rópumeistaramóiið 1950, sennilega
til framkvæmda, þótt ýmislegt megi
að henni finna, sérstaklega hvaö
spretthjaupunum er gert hátt undir
höfði. í grein þessari mun reynt að
gera lesendum nokkra hugmynd um
kosti og galla töflunnar, þótt ekki
sé hægt að ge;a því fullnægjandi
skil í síuttri blaðagrein. Greinin
mun að mestu miðuð við tugþraut-
ina, enda er það sú íþróttagreinin,
sem mest ríður á að stigatafla, sem
reiknað er gftir, gefi öllum kepp-
endum sem jafnasta möguleika.
Með því vinnst einnig annað, því
tugþrautin er einmitt sú íþrótta-
keppnin, sem íslendingar hafa
mestan áhuga fyrir, af þeim ástæð-
um, að einmitt þar eigum við af-
burðamenn.
Deilur um stigaútreikning.
Það hafa alltaf staðið deilur um
stigaútreikninginn í tugþrautinni.
í fyrsta skipti, sem keppt var í tug-
þraut á Ólympíuleikunum í Stokk-
hólmi 1912, var á síðustu stundu
samþykkt stigatafla, sem Svíar
sömdu, og var þannig, að ólymp-
ískumetin voru lögð til grundvall-
ar, þannig, að fyrir þau var gefið
1000 stig, en síðan var fyrir minni
afrek gefið niður í 0. Þetta gaf þó
ekki tilætlaðan árangur, og var
breytt af IAAF 1914, og voru þá af-
rekin á Stokkhólmsleikunum lögð
til grundvallar. En ekki dugði þessi
breyting lengi, því 1922 var henni
ennþá breytt, og nú var gefinn
meiri stigafjöldi. Þessi stigatafla
stóð sig sæmilega vel — eða í 12
ár. En 1934 unnu finnskir sérfræð-
ingar að nýrri töflu. Þar var byggt
á kröfum tímans, íþróttaárangur,
sem náðist milli 1920—1930, og
fyrst eftir 1930, var þar lagður til
grundvallar.
inn gefur meira í nýju töílunni, en
síoan M-ur það fíjótt, eins o>g
séft- á bví. að tugþra'úarafrekin ■ ru
nú mun iægri. T. d. fær 'reimsmet-
hafinn nú im C00 stigv.m minna.
Tii þess að komast að laun "”i
hvort nýja stigataf an uppíyilir
þær kröfur, sem tii heimar verða
gcrcar, er nauðsynieg: að iita á
hrimsafrekin. En 4,;ð l,a^
kemur ýmislegt skemmtiiegt í Ijós.
lletin nú og á'our.
En við skulum fyrst lita á heims-
metin eins og þau eru eftir nýju
töflunni, og þá einnig hafa hina
gcmlu til hliðsjónar:
Gamla:
Krihglukást ............... 1296
Stangarstökk .............. 1286
Kúluvarp .................. 1252
3000 m. hlaup ............. 1215
Spjótkast ................. 1211
110 m. grindahlaup ........ 1210
2000 m. hlaup ............. 1191
10000 m. hlaup ............ 1190
Hástökk.................... 1188
5000 m. hlaup ............. 1184
800 m. hlaup .............. 1169
Sleggjukast ............... 1164
1500 m. hlaup ............. 1162
400 m. hlaup............... 1154
200 m. hlaup............... 1153
400 m. grindahlaup......"... 1134
Langstökk ................. 1131
100 m. hlaup .............. 1109
1000 m. hlaup ............. 1106
Þrístökk .................. 1089
Það sézt fljótt, aö kastgreinarn-
ar voru of hátt reiknaðar í finnsku
stigatöflunni, því kringlukastið er
fyrst, kúluvarpið þriðja, spjótkast-
ið fimmta og sleggjukastið tólfta.
Ennþá betur kemur það í ljós, ef
litið er á heimsafrekaskrána, því
kastarar hafa náð 9 af 15 beztu
afrekunum eftir stigaútreikningn-
v.m. En af þessv.m 15 eru þrír ang-
hlauparar, tveir grindahlauparar
og einn stökkr ari.
í nýju töfiunni er þetta þveröf-
ugt. Köstin gefa nú hlutfallslega
minna, cn nú eru það spretthlaup-
in, sem gert er hátt undir höfði—
sérstaklega t-ó 200 m. hiaupið, sem
áðv.r var eitt af iélegri metunum,
en er nú í öðru sæti, ncest á cftir
stangarstökkinu. Köstin eru nú
spjótkast (nr. 8), kringlukast (m-.
12), kúluvarp (nr. 13) og aleggju-
kast (nr. 14).
Geri maður aftur á móti saman-
Nýja:
Stangarsíckk .............. 1379
200 :.n. hiaup ............ 1377
2000 m. hiaup ............. 1355
Hástökk.................... 1340
10000 m. hiaup ........... 1333
Langstökk ................. 1324
3000 m. hlaup ............. 1318
Spjótkast ................. 1316
100 m. h’aup .............. 1300
1500 m. hlaup ............. 1300
110 m. grindahlaup ........ 1300
Kringlukast ............... 1300
Kúluvarp .................. 1298
Sleggjukast ............... 1262
400 m. hiaup............... 1256
800 m. hlaup............... 1233
5000 m. hlaup ............. 1236
Þrístökk .................. 1233
400 m. grindahlaup ........ 1224
1000 m. hlaup ............. 1153
burð á beztu afrekunum lítur það
þannig út. Af 32 íþróttamönnum,
sem hafa náð yfir 1300 stig í ein-
hverri eða einhverjum íþrótta-
greinum, eru 18 spretthlauparar
(og þar af eru þeir í fimm af sex
efstu sætunum), sex langhlaupar-
En stigataflan finnska var held-
ur ekki ódauðleg, þrátt fyrir marga
góða kosti framyfir eldri töflurnar,
og fram á okkar tíma hefir þaö
alltaf komið betur og betur í ljós,
að kastgreinarnar gáfu óeðlilegá
mikið — og nægir í því sambandi
að minna á nöfn eins og Fuchs,
Gordien og Fonville. En það var
einnig annað og mun þýðingar-
meira — og það var, að tugþrautin
var fyrst og fremst orðin grein
„hinna þungu manna“.
Af þessum ástæðum var það, að
ríkisþjálfari Svía, Gösse Holmer,
byrjaði að vinna að nýrri stigatöflu,
ásamt nokkrum öðrum sérfræðing-
um. Þetta var erfitt verk, og er því
við að búast, aö nýja jtaflan, eða ,B.
Holmerska taflan, mæti nokkuð f
mismunandi dómum. En taflan
hefir nú verið samþykkt, og þá þýð- r
ir ekki að sakast um orðinn hlut,
°S þó ýmislegt megi að henni finna,
þá hefir hún einnig sínar góðu hlið-
að. Vio samþykkt töflunnar véröur
•aö reikna öll afrekin upp á nýtt.
Miklar breylingar.
í Hoimersku töflunni er 1500 stig
hániark í hverri grein, en í þeirri
finnsku var hámarkið 1150 stig.
Manni gæti því dottið í hug, að
nýja taflan gæfi betur en sú •
finnska, en það er í flestum tilfell- .; !
um þveröfugt. Allra bezti árangur-
Örn Clausen er áttundi bezti tug-
þrautarmaður heimsins .
ar, þríL' stökkvarar, þrír kástarar og
tveir grindahlauparar. Kúluvarpar-
inn mikli, Fuchs, á nú 13. bezta
heimsmetið, og 16 menn eru betri
en kringlukastarinn Gordien. —
Stangarstökkvarinn Varnerdam er
nú réttilega í fyrsta sæti, en í öðru
sæti eru spretthlaupararnir La-
Beach og Patton (fyrir 20,2 sek. í
200 m. hlaupi.)
Gunder Hagg hverfur í skuggann.
En mótsögnin er þó einna mest
gagnvart heimsmeti Svíans Gunder
Hágg í 5000 m. hlaupi, sem hingað
til hefir staðizt öll áhlaup. Það
gefur nú 1236 stig, sem þýðir, að
79 íþróttamenn hafa náð betri ár-
angri, heldur en Hágg náði í sínu
bezta hlaupi. Ennþá einkennilegra
er þó, að tími Svíans Erik Ahldéns
5:12,0 (1948) á 2000 m. gefur ennþá
fleiri stig, og hinn mikli fjöldi (15
menn) spretthlaupara, sem hefir
hlaupið 200 m. á 20.7 sek., fá eins
fleiri stig.
Það er auðséð, að hér er ekki rétt
haldið á hlutunum, en það er
skiljanlegt, að slíkar stigatöflur
hafi alltaf einhverja formgalla, en
það er þó einhver fljótfærni, að
hinn glæsilegi tími Hágg, 13:58,2
mín. á 5000 m., — sem enginn
hlaupari hefur enn nálgazt — skuli
ekki ná þeim stigafjölda, sem 20,7
sek. gefa fyrir 200 m. hlaup — sem
37 hlauparar hafa náð, eða betri
tíma, við löglegar aðstæður.
Og þá er einnig annað, sem menn
reka fljótlega augun í, en það er
heimsmet Glenn Hardin U. S. A. í
400 m. grindahlaupi. Hardin náði
hinum ótrúlega árangri, 50,6 sek.,
árið 1934, í Stokkhólmi. Enginn
annar grindahlaupari hefir enn
hlaupið innan við 51 sek. En þó er
þetta mikla afrek álitið annað lé-
legasta af heimsmetunum. Aðeins
1000 m. hlaupið er lélegra — en
það er líka álitið óeðlilega lélegt.
Til þess að ná sama stigafjölda og
fyrir 20.3 sek. í 200 m. þarf grinda-
hlauparinn að hlaupa á 49,5 sek.
Hér er oí mikils krafizt.
Heimsafrcka-skráin i tugþraut.
Ennþá einu sinni þarf að reikna
tugþrautarafrekin upp á nýtt, og
þá kemur það í ljós, að ef holmerska
stigataflan' hefði gilt 1920, hefði
Norðmaðurinn'Lövland haldið meti
sínu til 1922. Finninn Yrjölá hefði
þá ekki slegið met Osborn 1926, og
kastsérfræðingurinn Jim Bausch
hefði ekki slegið met Járvinens
(sem var Norðurlandamet, þar til