Tíminn - 24.12.1951, Blaðsíða 20

20
JOLABLAÐ TIMANS 1951
Drungaleg rigningarskýin héngu
lágt yfir höfuð'borginni og báru
tneð sér einkenni haustsins. Himinn
:inn var grár og bólginn og vatns-
geymarnir á Öskjuhííðinni sýnöust
öálítið styttri en venjulega, vegna
veðurdrungans, sem settist að
þeim.
En frá Grænlandsjökli bárust
tregnir af sól og sumri, og í svip-
inn var það einmitt það, sem skipti
nestu máli.
Flugfarið Geysir hafði um
iiokkra hríð beðið eftir því i drung-
anum undir Öskjuhlíðinni, að
Æregnir bærust af sólskini og stillu
r Grænlandsjökli. Nú var það kom-
:ið, og flugvélin ferðbúin, fullhlað-
:in af vörum til franska vísindaleið-
angursins langt noröur á miðjum
Grænlandsj ökli.
iíðasta ferðin á þann jökul.
Það var búið aö opna sparihurð-
ina fyrir framan hreyflana, beint
inn í stjórnklefana og þar gengu
þeir upp langan stiga, sern tekizt
iiöfðu á hendur þessa ferð með
ainni ágætu flugvél. Engan grun-
aði þá, að þetta ætti eftir að verða
síðasta för Geysis inn yfir Græn-
iandsjökul og hún ætti eftir að bera
,beinin“ á Vatnajökli fáum dögum
síðar. AÖ vísu kom sú stund í þess-
ari ferð, að útlit varð fyrir, að þessi
tör yrði einmitt sú síðasta og að
Geysir bæri beinin á Grænlands-
jökli í stað Vatnajökuls. En ferða-
sagan byrjar ekki á því.
Aftur í farþegarúminu var und-
arlegt um að litast. Hinir þægilegu
• íangferðastólar voru nú horfnir, en
gólfið þakið af benzínbrúsiun og
kössum til leiðangursmanna. Aft-
ast við farþegadyrnar var útbún-
aður til að kasta farangrinum nið-
ur á jökulinn. Stórri rennu var kom
:íð fyrir í dyrunum og voru þær
hafðar opnar alla ferðina á enda.
Traustur flugmaður við stýrið.
Kristinn Ölsen var flugstjóri.
Hann er karlmenni og traustur
flugmaður og hefir séð sitt af
hverju í ferðum sínum um loftin
ölá. Honum var því vel treystandi
til að veíta farsæla forsjá í þessari
ferð norður í kulda ísbreiðanna á
stærsta jökli veraldarinnar.
Nú var allt ferðbúið, flugtakið
tókst vel og Geysir sveif þunghlað-
inn upp yfir aldamótagarðana,
tjörnina og miðbæinn og sveigði,
þegar komið var út yfir ytxú höfn-
ina. Flugvélin hækkaði hægt og síg
andi flugið undir dunandi átaki
vélanna, sem knúðu hreyflana. Á
hægri hönd hvarf Skagaflösin og
Akrafjall eins og örlítil þúfa út í
gráa haustmóðuna og við vorum
orðnir hluti af drungalegu loftinu,
sem hékk yfir flatneskjunni og bar
með sér kveöju haustsins.
Xvittað fyrir tilkynningar.
Inni í stjórnklefanum starfaði
l
heili þessarar litlu ver-
aldadr í himingeimnum,
þögulir menn í hávaðan-
úm beindu huganum aö
vandásömum skyldu-
störfum. Loftskeytastöð
in hjá Bolla Gunnars-
syni tifuðu ákaft og auk
þess talaði hann í tal-
stöðina og tók á móti við
urkenningum írá flug-
turninum. Þeir höfðn
heyrt það rétt. að. Geys-
ir var kominn á loft
heilu og hölddnu og hélt
í norðvestur frá Akra-
nesi.
Á móti Bolla sat Ieið-
sögumaöurinn og reikn-
aði út stefnuna, eftfr
kortunum. Axel Thorar-
ensen hafði Grænlands-
kortið' fyiúr framan sig
og mældi leiðina norður
og inn á jökul á alla
kanfa. Ski'ifaði öðru
hvoru staðarákvai'ðanir
sínar á laus blöð og lagði
þau á fjöl fyrir fram- 'c
an Kristin Ólsen, sem
stjórnaði fluginu og hélt sjálfur um
stjórnvölinn, horfði fram í dumb-
unginn og til beggja handa á snún-
ing hreyflanna. Það var blindflug
og treyst á rétta útreikninga leið-
sögumannsins.
u>
-...............,

■■ - ' : ■

' ’jgsíSrp ■ ' ' ■ '

Guðni Þórðarson, frásögn og myndir:
JÖKLA
SkínancLi sól yfir hláu hafi.
Þannig lagðist drjúgur spölur að
baki. Snæfellsjökull átti að vera
einhversstaðar rétt hjá á liægri
hönd, ef við færum þá ekki yfir
kollinn hans hvíta, síðan Breiða-
fjörður, og leiðsögumaðurinn lét
þess getiö er hann taldi vélina vera
yfir togaraflotanum á Halamiðum.
Það var ekki fyrr en komið var
miðja vegu á hafið milli íslands og
Grænlands, að sólargeislarnir brut
ust fram í gegnum sortann. Skýja-
þykknið undir varð að gisinni
ábx-eiðu yfir haffletinum, en hvarf
svo með öllu fyrir skínandi sól yfir
bláu hafi.
Við sjóndeildarhring sást hilla
undir hvíta og svarta landrönd
Grænlands framundan. Röndin
hækkaði. Há og tignarleg fjöllin
risu hvítum földum búin upp úr
haffletinum. Skriðjöklarnir lágu
niður með fjallatindunum eins og
hvítir treflar með reglulegum
vefnaði.
Margskonar tilbreyting fór nú að
verða á hinum bláa og tæra haf-
fleti. Fyrstu ísjakarnir sem sáust
höfðu flæmzt með straumum langt
undan ströndinni. En er nær dró
landi, fjölgaði þeim og stór ísbjörg
voru eins og konungar innan um
smælingjana.
fletinum, sem þó var alsettur ís-
molum á víð og dreif. Það er ein-
kennilegt að sjá þessa ísmola
hverfa frá landinu, þegar nær
dregur, því mest eru þetta jakar,
sem losna úr skriðjöklunum, þeg-
ar þeir molna fram í hafið. Þeir
jakarnir, sem síðbúnastir verða,
komast aldrei af heimastöðvunum,
heldur frjósa inni og njóta tilver-
unnar í hinu grænlenzka vetrar-
ríki einu sinni enn, áður en nýir
straumar bera þá til suðlægari
slóða með sumrinu, þar sem tilveru
þeirra lýkur og þeir hverfa aftur
inn í hringrás náttúrunnar, sam-
lagast hafinu, gufa aftur upp og
lenda svo kannske aítur sem regn
eða snjór á gömlu stöðvunum á
Grænlandsjökli, en allt eins vel
suður við Miðjarðarhaf, eða jafn-
vel á íslandi.
Flugvélin nálgast hið mikla meg-
inland. Fjöllin rísa há og tignar-
leg framundan. Það er sól og sum-
ar á Grænlandi og flugið verður að
hækka til að komast yfir þessi ógn
arlegu fjöll.
Síðasia ferðin á öræniandsjckul
landshafi. - Hafís, Hveri sem Si
Græniands hjá Knud Rasmussei
þeirra. - Sprungur og endaðausar
BrimhSjóð hrofnands skrið
hinum dimma heimskautsvetri, að
vera vel búnir að góðu lestrarefni
til að fá tilbreytni á milli hinna
tiltölulega litlu skyidustarfa.
/ ríki liafíssins.
Á stöku stað hafði ísinn hnapp-
azt saman, þar sem hroðinn mynd-
aði eins konar hvít eylönd á haf-
Langur fjörður langt frá byggð.
Stefnan var tekin á sti’öndina,
þar sem langur fjörður skerst inn
á milli risavaxinna fjallatinda, sem
standa upp yfir jökulbrúnina eins
og útverðir. Fjörðurinn er á aust-
urströndinni, nokkurn veginn
miðja vegu milli hinna byggðu bóla
í Angmagsalik að sunnan og Scor-
esbysunds að norðan. Fjörðurinn
ei’ hrjóstugur, með skriðjöklum nið
ur í sjó og berum klöppum, þar sem
ekki er jökull. Hann heitir Kan-
gerdlugssuaq og er nafnið græn-
lexizkt.
Við hœstu fjöill á Grœnlandi.
Á báða bóga með ströndinni langt
í suður og norður er engin byggð.
Grænlendingarnir sem búa í
næstu byggðum, komast ekki einu
sinni hingað til fiskveiða, því leiö-
in er álíka löng og frá Langanesi
til Reykjavíkur, yfir þvert ísland.
En flugvélin hækkar flugið, er
mótorai’nir drynja á milli fjallanna
í hinum grænlenzka firði. Bráðum
sj áum við upp yfir brúnina út á
hina hvítu, endalausu breiðu Græn
landsjökuls.
Fjöllin, sem eru við Kangerd-
lugssuaq eru í hópi hæstu fjalla,
sem til eru á strönd Grænlands.
Hægra megin eru Lemonsfjöllin
og Gunnbjörn, sem er um 4 þús-
Þegar komið er inn í mynni fjarð
arins, sem er heldur þröngur, er
flugið ekki orðið nærri nógu hátt
til að komast yfir hin háu fjöll,
sem á báða bóga reisa hvassar
berggnýpurnar upp úr jökulbreið-
unum, sem umvefja fjöllin.
Niður undir er fjöröurinn þak-
inn íshröngli og stórum borgarís-
jfökum á milli. Berir klettatangarn-
sr - teygj ast fmn í sjóinn, en jök-
iillinn mætir hafin beggja megin
?ið þá. Á öðrum þessara tanga mun
nú vera komin veöurathugunar-
Stöð. Myndi vistin þar vera dauf-
leg og betra fyrir þá, sem þar eyða