Vísir - 24.12.1954, Blaðsíða 7

JÓLABLAB VÍSIS
itfauði tiemmink
iiafli ur finnsku goðsagnakvæðun
í þýðingu KarIs ísfeld
€Þ St S •
alevala
Eftirlarandi kvsrði er einn kaíli ár fínnska þjóð- og goðsagna-
kvæðabálkinum Kalevaía og segir frá því, er Lemminkáinen, sem er
hSiðstæða Baldnrs í norrænni goðafræði, fer til Útgarðs, eða Pohja,
að lesta kvonfangs, en liásfréyjan í Útgörðnm leggur fyrir hann
Mrautir, sem hann verður að inna af höndum, áður en hann fær
kvonfangið. ÁSur en Lemminkáinen fer að heiman segir hann konu
sinni, Kylli, sem hann hafði orðið ósáttur við, að ef hann falli í
bessari ferð, skuli hún hafa það til marks, að tár muni falla af hári
bursta síns og blóð af kambl sínum. Blindur hjarðmaður í Útgörð-
um, sem kann talsvert fyrir sér, slítur reyrsprota úr árfarvegi og
skýiur I hjarta Lemminkáinens. Hrökkva þá tár af hári burstans og
blóð hrynur af kambinum. Veit Kylli þá, að Lemminkáinen er faliinn
og leggur jjá móðir hans af stað að leita iiksins, svo sem frá segir í
kafianum.
ÞýS.
Hirðir aldinn Utgarðs hjarða
ettibUndur, en göldrum brellinn
Heljarfljót þar hratt fram beljar,
Helgastraums við t'rylltan elginn
vomurinn stendur og víða skimar
vænum eftir Lemminkainen.
Dag einn utan yzt úr haga
iðjagrænum Lemminkdinen
sá hann koma, kappann fráan,
keikan nálgast helju bleika.
Ur fljóti snák hann lymskur lyfti,
úr leiri árbotns kippti reyri,
veifði, skaut og hrekkvís hæfði
hjarta Lemminkainens bjarta.
Lemminkainen káti, væni
kenndi, er hneit þar skeytið senda.
Véltur örvænsorðum mælti:
„llla framdi ég regmvillu!
Gleyminn móður mína heima
mundi ég ei að spyrja af stundu,
hvernig töfra væru varnir
vatnasnáki gegn og batna
skyldi láta í skæðri hildi
skotsár lostið ilmreyrssprota".
Hirðir aldinn Utgarðs hjarða
elliblindur, en göldrum brellinn
Lemminkdinen káta, væna,
Kalevasyni varp í svala
dauðans myrhu elfi áuða.
1 iðuna dekkstu sökk hann niður.
Lemminkainen káti, væni
kastaðist í flaumi rasta,
fétt svo niður fossinn, stalla,
fór til sala Heljar dala.
Dauðans bur af blóði rauður
bitru saxi, er skein með glitri,
brá og hóf á loft og laufa-
tundinn sneið í höggi sundur.
Lét þó enn í eggjum þjóta.
1 átta hluta réð hann kuta
lík og henti í Heljarsiki,
hossa lét því Manafossinn.
„Hvíldu þarna um ævi og aldur!
örvum toga mátt þó boga-
streng og svönum svörtum bana,
er synda fyrir Heljar grindum!<<
Þannig lét sitt llf meö sanni
Lemminkáinen prúði, væni.
Líkið hvílir í Heljarsíki,
hossast undir Manafossi.
Situr heima hugsi, vitur,
hljóðlát Kauk-os aldna móðir:
„Hvar er Lemminkainen kæri,
Kaukomieli hlýr í þeli,
fyrst mér engin fréttin berst af
ferðum löngum beitis sverða!“
Hljóðlát enga hugmynd móðir
hefur um það, hvað örlög vefa.
Veit ei, hvort hann veðurbitinn
vanginn lyngi klæddan gengur
eða und segla drifnum dreglum
dropum hranna sæinn skopar.
Hvort hann muni hjörvi girtur
í hjaldri styrjar auka skvaldur,
vaða blóðstraum, vígköst hlaða
í val — og erni náttverð fala.
Konan góða, Kylli prúða
um kima alla gáir, skimar
skoðar kambinn kvölds við roða,
kannar bursta, er dagar í ranni.
Árla morguns, er á ferli
ein hún var, loks mátti greina
tár, sem burstans hrukku af hári,
hrynja, blóð af kambi og dynja.
Móðir Kaukos kvíðahljóða
kvað, er tjón sitt frá og skaða,
hámmgrá með grcttins tári,
geigur hjartað fyllti og beigur:
„Römm er vá þín völvan grimma,
vei þér kíf, er bjó mér lífið!
Sonur ungur, sveirvninn væni
satt gistið H-eljar dala.
Af hámm burstans hrökkva tárin,
lvrynur blóð af kambi og dynur!<<
Neipwr pilsið gömlum greipum
gildum kyftir kyrtil faldi,
hleypur um fjöllnn frárri gaupu,
flísar grjóts í spori rísa.
Hryggrar þwr sem leiðin liggur
lækka fjöll, en dalir hækka
sprettur gras á grjóti og klettum,
greiðist sundur kjarrið heiða.
Aldrað fljóð við Utgarð staldrwr.
Ungum, vænum Lemminkdinen
eftir spyr og augum lyftir,
orðum beinir að hringaskorðu:
„óðals frúin Utgarðs þjóða!
Ungan, vænan Lemminkdinen,
hvert hefurðu hvatt á burtu:
Hví er veðradynur héðra!“
9
Louhi húsf rú landa Pohja
lagði orð í belg ocj sagði:
„Um son þinn ekkert veit ég, vænan,
hvort villist og á fjöllum tryllist.
Lúðan hann ég lét á sleða
Léttfeta, er greip svo sprettinn:
Afli hann máske etur við sk-afla,
ísi grafinn liggur í hafi,
eða á hjarni bráð er bjwma,
beinin skinin í úlfaginum.“
Mælti Lemmins móðir, vélta:
„Munnwr þinn er lygábmnnur:
Ulfar son minn aldrei skelfa,
engir hreUa birnir drenginn. i
Hendi frá sér birni hann bandar,
beinir vargi fingri einum.
Ef mig lætur lengi í vafa
um Lemm inkdinens afdrif, væna,
bemm höndum brýt ég dyrin
bölvafús á þreskihúsi «
þínu nýja og því næst kný ég '
og þeyti kvörn unz brotnar steytill.“ 1
. I
Louhi húsfvú landa Pohja
lagði orð í belg og sagði:
„Sannl-eik bezt mun enn að inna:
elg að sækja- bað ég frækinn,
vitran dreng — og fella í fjötra.
Færa mér þann svaninn kæra
og helga, er faðmar fljótsins elgur.
Fleira ég hertna ei ka/nn né meird. 1
Afturkomu gaf ei giftan 1
góðum dreng að vitja fljóða“.
Konan lengi leitar sonar,
leitar, spyr hjá margra dyrwm: ...
rann um fen, sem refur að greni,
rann um skóg, sem fugl um móa,
synti ár, sem svanur á bám,
sveif um'vang með hindargangi,
stökk, sem héri um strendur dökkar,
stiklaði grjótin sendling ftjótar,
steinúm vék úr vegi sínum,
velti trjám í skógabeltum.
Leitaði kona Isngi sonar,
leitaði, spurði, knúði hurðir!
Loksins frá hún toppa trjáa
um týnda soninn helsveig krýndan:
Björkin stundi, beykið dmndi,
blaðregn dundi í furuhmdi.