Morgunblaðið - 24.02.1968, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. FEBRUAR 1908
Sýníng Jóhanns Briem í
Menntaskólanum
Sólarlag 1966
Þegar Jóhann Briem sýndi í
Bogasalnum árið 1963, kvartaði
ég yfir því hér í blaðinu, að
nokkuð þröngt væri í þeirri sýn
ingu fyrir eins fyrirferðarmik-
inn listamann og hann. Ég spáði
því þá, að sýning mundi hafa
verkað miklu sterkari og kostir
hennar verið aulgjósari ef Jó-
hann Briem hefði haft aðgang
að meiri og stærri sal. Nú er
þessi dagur upp runninn, þar
sem Jóhanni Briem hefur verið
boðið að halda yfirlitssýningu á
verkum sínum á vegum Lista-
félags Menntaskólans, og það
félag hefur á að skipa bezta sýn
ingarsal, sem nú er finnanlegur
í höfuðborginni,.Ég held, að spá-
dómur minn hafi þar með komið
fram, því að ég fæ ekki betur
séð en að þessi sýning bókstaf-
lega marki tímamót í ferli Jó-
hanns Briem, þ.e.a.s., nú gefst
fyrst tækifæri til að gera sér
Ijóst, hve einstakur og merki-
legur listamaður hann raunveru
lega er.
Þessi sýning spannar rúm þrjá
tíu ár af list Jóhanns, og þar
getur að líta 44 olíumálverk, sem
eru ágætlega valin og sýna styrk
leika og frumleika Jóhanns Bri-
em með ágætum. Ég hef raun-
verulega sagt allt það sem ég
vildi sagt hafa um list Jóhanns
Briem, hér áður í blaðinu, en
listdómar fara sjálfsagt eins
fljótt úr kolli lesenda nú til
dags og svo mörg önnur skrif í
dagblöð. Það er því ekki að á-
stæðulausu, að ég endurtek hér
hve einkennandi það er fyrir
list Jóhanns Briem, hve mikla
áherzlu hann leggur í sjálfan
kraft litarins og hvernig hann
lætur smáatriði lönd og leið,
um leið og hann skapar sterk
áhrif með einföldum viðfangsefn
um. En einmitt þarna kemur
fram, að hann hefur alltaf unn-
ið að því einu að gera verk sín
sterk og forðast prjál og senti-
mentala myndlist. Jóhann Bri-
em er hámenntaður í listgrein
sinni og skilur hana á þann veg,
sem er einkennandi fyrir þá
eina, sem hafa hæfileika á mynd
listarsviði. Hann lýkur námi sínu
og heldur síðan hægt og hægt
áfram í þá átt, sem þroski hans
og þekking býður, þar til hann
hefur fundið, hvað honum er
kærast og eðlilegast að gera,
síðan stækkar hann jafnt og
þétt sem málari, þar til hann
eins og nær því hámarki, sem
er að finna í nýjustu málverk-
um hans. Eitt bezta dæmið um
þetta er málverkið „Sólarlag“,
sem er án nokkurs efa eitt af
beztu verkum Jóhanns Briem.
Þar kviknar svo ástríðufull glóð,
að sjaldgæft er í myndlist og
sýnir hve mikill listmálari hann
er.
Meðal íslenzkra listamanna hef
ur Jóhann Briem álíka sérstöðu
og Snorri heitinn Arinbjarnar.
Hlutdeild þeirra beggja í lista-
sögu íslands hefur ekki verið
krufin til mergjar, en það er
vonandi ekki langt undan. Ég
nefni þetta hér vegna þess, að
það er ýmislegt líkt með þess-
um tveim listamönnum, sem ég
held, að hafi farið fyrir ofan
garð og neðan hjá mörgum.
Eins og sjá má af þessum lín-
um, er ég stórhrifinn af þessari
yfirlitssýningu Jóhanns Briem,
og einu sinni enn ætla ég að
stinga því að lesendum, hvað
yfirlitssýningar eru merkilegar
og nauðsynlegar. Það er því lík-
ast, að listamenn fái ekki notið
sín til fulls, fyrr en yfirlitssýning
ar köma til skjalanna. Enda er list
alltaf dæmd eftir því til lengdar,
hvernig hið raunverulega dags-
verk hvers og eins hefur verið.
Það virðist vera orðinn fastur
þáttur í menningarlífi Reykja-
víkur, að menntaskólanemendur
haldi slíkar sýningar á hverjum
vetri, og er það sannarlega gleði
efni. Jafnvel má með sanni segja
að þeir séu að slá út stofnanir
eins og Listasafn fslands, en
ætla mætti, að þetta væri ein-
mitt verkefni slíkrar stofnunar.
Það er því enginn smá heiður,
sem þessir krakkar í Mennta-
skólanum eru að kræla sér í,
og um leið sýna þeir, að það
var þess vert að láta þau hafa
nýtt húsnæði til afnota. Hrædd-
ur er ég um, að Háskóli íslands
fái ekki staðizt snúning mennta-
skólanemenda í þessu efni. Ekki
veit ég til, að þar hafi verið
gert nokkuð í þessa átt, en auð-
vitað ætti þessi starfsemi að
halda áfram, ekki aðeins á skóla
árunum, heldur þar til yfir lýk-
ur, ef svo mætti að orði kveða.
Girðing 1966
TANNLÆKNAR -
HÚSNÆÐI
Til leigu eru 3 herbergi og snyrtiherbergi á jarðhœð
í nýju húsi, á horni Crenimels og Reynimels.
Möguleiki á 4. herbergi, sem biðstofu.
Upplýsingar í síma 3 57 62
Að þessari sýningu Jóhanns
Briem er mikill fengur, og ég
vona, að sem flestir notfæri sér
þetta tækifæri til að gera sér
grein fyrir list Jóhanns Briem.
Þar er engin andleg kreppa eða
uppbótavæl. Þar er á ferð stór-
merkilegur listamaður, sem er
einn þeirra, sem stendur undir
menningu þessarar ágætu þjóð-
ar. Ég vona sannarlega, að það
verði fullt hús næstu daga á
---------------------------
Sjötug:
þessari sýningu. Þar er marge
að sjá, sem safnað hefur verið
saman frá fjölda einkaheimila,
þar sem annars er ekki aðgang-
ur fyrir alla. Að lokum langar
mig til að vekja athygli á því,
hvel vel sýningunni er fyrir kom
ið, og er það til sæmdar fyrir
þá, sem þar eiga hlut að máli.
Sama er að segja um ágæta sýn-
ingarskrá.
Valtýr Pétursson.
INGIBJÖRG
JÓHANNSDÓTTIR
INGIBJÖRG Júhannsdóttir er
fædd að Bjarnastaðagerði í
Unadal, Skagafjarðarsýslu þann
24. febr. 1898. Foreldrar hennar
voru Anna Ólafsdúttir og Jó-
hann Símonarson bóndi í Bjarna
staðagerði. Voru þau hjón mestu
sómamanneskjur, er ekki vildu
vamm sitt vita. Hef ég oft heyrt
Ing'fojörgu minnast þess, hve
móðir hennar hafi innrætt böm-
um sínum heiðarleik í hvívetna.
Anna var mikil trúkona, treysti
Guði og varð að trú sinni. Syst-
kinin í Bjarnastaðagerði urðu
11, fimm dóu í bernsku, en sex
komust til fullorðinsár. Tvö eru
nú dáin, Ólafur og Guðbjörg
fyrrum húsfreyja á Hafragili í
Skagafirði. Þau sem lifa auk
afmælisbarnsins eru Lilja hús-
freyja að Á í Unadal, Gunnar
fyrrv. alþm. í Rvík og Bjarni
sem um árabil hefur verið sjúkl-
in>gur í Héraðshælinu á Blöndu-
ósi.
Nærri má geta, að oft hefur
húsfreyjan í Bjarnastaðagerði
þur.ft að leita huggunar í bæn-
um isínum til Guðs að missa 5
smábörn og svo mann sinn frá
6 ungum börnum er engin smá-
vegis þraut. Henni hefur ekki
verið fisjað saman fátæku kon-
unni í afdalabænum skagfirzka
að komast heil á húfi frá þeim
harmleik. Þannig urðu einnig
börn hennar sem upp komust
allt dugmikið fólk.
Fundum Okkar Ingibjargar bar
fyrst saman fyrir tæpum 45 ár-
um. Ég hafði flutzt að Þingeyr
um þá um vorið. Var Hallfríður
mágkona mín þar fyrir ráðs-
kona hjá bróður sínum. — Bað
ég hana blesisaða að fara ekki
strax þó ég væri komin, hún
yrði að setja mig inn í embættið,
því ekki var því að neita að
mér hraus hugur við að taka við
öllu því sem beið mín þar.
Hvernig átti ég, viðvaningurinn
að stjórna stóru búi, ég sem
aldrei hafði skammtað svo mikið
sem einum, hvað þá milli 20 og
30 manns, sem þá voru á Þing-
eyrum, auk fimm manna fjöl-
skyldu í Selinu og svo til aldrei
gestalaus nótt það sumar. Mér
varð því að orði við Hallfríði
áður en við skildum „Hvað á
ég að skammta öllu þessu fólki“.
O, þú hefur velling og slátur
og svo laxinn meðan hann end-
ist. Baunir og kjöt getur þú
haft einu sinni í viku. Og svo
sendi ég þér stúlku í haust, sem
hjálpar ykkur til að fylla slát-
urtunnurnar á ný“, þetta var
Hallfríði blessaðri líkt, stutt og
laggott.Mér óx kjarkur og sum-
arið leið án stórfelldra mistaka,
með góðra kvena hjálp.
í sláttarlokin kom svo send-
ingin að norðan, en það var Ingi-
björg Jóhannsdóttir. Það leyndi
sér ekki að vel hafði Hallfríði
tekist, óhætt var að treysta nýju
stúlkunni til hvers sem vera
skyldi og augljóst var að þar var
til mannsins að moka sem hún
fór, hvort heldur var við inni-
eða útistörf, enda var hún vön
öllum sveitastörfum frá barn-
æsku. Ekki var gert ráð fyrir í
fyrstu að Ingibjörg yrði á Þing-
eyrum nema haustið og veturinn
en í nær 18 ár var hún þar hjá
okkur til heimilis, og vann búinu
af slíkri trú og dyggð að betur
var ékki á kosið. Óft tók hún að
sér húsfreyjustörfin, ef ég þurfti
að hvarfla frá og lét hún sér
þá eins annt um heimilið eins
og það væri hennar eigið.
ÖU þau ár er við vorum sam-
tiða á Þingeyrum féll aldrei
styggðaryrði á milli okkar, gekk
Ingibjörg ótrauð að dagsverki
sínu dag hvern, án þess að láta
nokkurn rugla sig í ríminu, því
Ingibjöng er óvenju heilsteypt
kona.
Sumarið 1941 giftist Ingibjörg
Jósef Jósefssyni, er verið hafði
henni samtíða á Þingeyrum. —
Bjuggu þau á ýmsum bæjum í
Sveinsstaðahreppi, síðast á Más-
stöðum, en þar bjuggu þau í 12
ár.
Það er heillandi fagurt á Más-
stöðum, en eftir þvi sem nú er
krafist, er jörðin þægindasnauð.
Erfitt var að annast þar bú, ekki
sízt þegar veikindi sóttu á hús-
bóndann var Ingibjörg þá hin
styrka stoð, sem aldrei brást. Síð-
astliðið sumar missti Ingibjörg
mann sinn. Þeim hjónum varð
ekki barna auðið, en bróðurdótt-
ir Ingibjargar, Anna Bjarnadótt-
úr ólst upp hjá þeim og reyndust
þau henni sem beztu foreldrar.
Fluttist Ingibjörg til Reykjavík-
ur í haust til fósturdóttur sinn-
ar og marnns hennar, Gísla Magn
ússonar að Efri-Grund.
Veit ég að þau hjón hafa full-
an huga á að gjalda henni sem
bezt fósturlaunin.
Á sjötugsafmælinu langar mig
til að þakka þér, Ingibjörg mín
fyrir mig og mitt fólk. Þakka öll
traustu handtökin þín, vináttu
þína og tryggð um leið og við
öll óskum þér hjartanlega til
hamingju.
Enskunámskeid i Englandi
Enskunámskeið á vegum Scanbrit í sumar verða ein-
ungis 6 og 4 vikur vegna gjaldeyrissparnaðar. Flogið
verður méð þotu F. í. báðar leiðir undir umsjá leið-
sögumanns. Mjög hagstætt verð.
Allar upplýsingar gefur Sölvi Eysteinsson, Kvist-
haga 3, Reykjavik.