Morgunblaðið - 02.04.1969, Qupperneq 13

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 2. APRÍL 1969
13
Starfsfolk Hampiðjunnar í dag.
bil í s tarfs'sevi fyrirtækMns.
Vélar fyrirtækisins unnu dag
og nótt um fjögurra ára skeið
og landsmenn gátu haldið
áfram að veiða.
3) Árin 1948—1956. Þessi ár
•hafa sennilega verið fyrirtæk-
inu erfiðust. Innflutningur veið
arfæra var sem fyrr toilfrjáls
og mikið af honum á vegum út
vegsmanna sjálfra. Þeim var
bætt um að nokkru ranglátt
gengi með bátagjaldeyri, en
Hampiðjan naut ekki þeirra
kjara. Vélar fyrirtækisins voru
úr sér gengnar eftir látlaust
álag stríðsáranna, en fjáimagns
leysi var íarið að herja á ný í
landinu og háði það uppbygg-
ingu.
5) Árin 1956—1964. Á þess-
um árum (1957) var alkir
hampvélakostioxinn endurnýjað
ur og samfara þeirri fjárfest-
ingu sóttu erlend fyrirtæki,
sem nú efldust óðuna eftir stríð
ið á hinn óverndara en stóra
markaði hér. Rekstrarerfiðleik
ar útgerðarinnaT voru geysileg
ir og auk þess breytingarnar á
útgerð, með stórauknum síld-
veiðum en minnkandi togveið-
um, en þetta rýrði markað
Hampiðjunnar.
6) Tækninýjungin 1964—
1965. Margar tilraunir höfðu
verið gerðar víða um íheim til
framleiðslu á vörpugarni og
vörpum úr gerfiefnum, líkt og
hafðí tekizt með þorsknetin tín
árum fyrr, en þær höfðu ekki
tekizt til þessa. Á árunum
1964 fóru svo að flytjast hing-
að vörur sem reyndust vel úr
gerviefhunum polyethylene og
polypropylene og reyndust
þaer bæði sterkari, léttari í
meðförum og veiðnari en hamp
vörpuTnar. Það var ekki nema
um tvennt að ræða fyrir
Hampiðjuna, að stokka alveg
upp spilin ■— eða pakka sam-
an — og það var freistandi.
Það varð þó ekki að ráði held-
ur skyldi enn lagt í hann og
hampvélunum fleygt en nýjar
vélar til vinnslu úr gerviefn-
um keyptar í staðinn. Jafn-
framt því sem unnið var að
þessu, var reynt að halda uppi
'itarfseminni með því að snúa
saman gerviþræði í garn og í
árslok 1966 komu nýju vélarn-
ar. Skömmu síðar tókst fyrir-
tækinu að framleiða fiskilínu
með svonefndum treviraþræði
og reyndist hún taka allri ann-
arri þekktri fiskilínugerð fram
og seldist strax mikið. Fram-
leiðslan á vörpugarni úr hin-
um nýju efnum og í hinum
nýj'U vélum lukkaðist og ágæt-
lega.
Hampiðjan hefur alla tíð frá
því fyrsta fengið orð fyrir
góða framleiðslu, en hún hefur
líka orðið að vera viðbúin
hverju sinni að sanna það.
Fjórum sinnum á tarfsævi fyr
irtækisins ha' ^keppnisað-
ilar vefeng ji hinnar ís-
lenzku framieiðslu og Hamp-
iðjan orðið að biðja um opin-
bera rannsókn. í öll skiptin
hefur tHampiðjan sigrað glæsi-
lega í þessari styrkleikakeppni
og nú fyrir skömmu eða í fe-
brúar, var gerð styrkleikapróf-
Framhald á bls. 20
Fyrrverandi
forstjórar
Hamp iðjubyggingarnar nú alls 4018 fermetrar.
Hampiðjan 35 ára
Guðmundur S. Guðmundsson
var forstjóri frá stofnun 1934
til dauðadags 20. maí 1942.
Frímann Ólafsson. Forstjóri frá
1942 til dauðadags 8. janúar
1956
Núverandi
forstjóri
og
framkvæmda-
stjóri
Guðmundur S. Guðmunds-
•son var hvatamaður að stofnun
Hampiðjunnar. Iðnaður al-
mennt var Guðmundi huigsjón
en það er einnig augljóst af
skrifum hans, að hann ger'ði sér
Ijóst að innlendur veiðarfæra-
•iðnaður hlaut að hafa sérstöðu
í otokar litla landi, þar sem var
stór innlendur markaður. Við-
Iskipti Guðmundar við togarana
bg þekking hans á veiðarfæra-
‘þörf tþeirra, en hann var verk-
S>tjóri í Héðni og hafði einnig
verið á togurum, hefur sjálf-
sagt einnig valdið nokkru um,
a’ð hann sneri sér að þessari
iðnaðarframleiðslu. Hann var
einnig persónulegur kunningi
margra fremstu skipstjórnar-
manna í flotanum oig það urðu
eir, sem lögðu honum lið á-
samt nokikrum öðrum vina
hana. Engir þeirra manna, sem
stofnuðu Hampiðjuna voru
Orðnir fjárstenkir menn, þegar
það var og enga stóka fékk
Guðmundur talið á að leggja fé
í fyrirtækfð.
Undirbúningsfundur að
stofnun Hampiðjunnar var hald
inn 10. marz 1934 en stofnfund
urinn 5. apríl sama ár. Fyrsta
hluthafaskráin er með þess-
um nöfrvum raðað eftir númer-
um á bréfum þeirra:
Jón Guðlauigsson, járnsmið-
ur, Guðmundur Guðmundsson,
verkstjóri, Guðmann Hróbjarts
son, vélstjóri og skipstjórarnir
Jóhann Stefánsson, Halldór
•Gíslason, Kristján Kristjáns-
son, VilhjÉilmur Árnason, Jón
•Björn Elíasson, Sigurjón Ein-
arsson, Hannes Pálsson, Berg-
Hilmar B. Þórhallsson,
framkvæmdastjóri
Elzta Hampiðjuhúsið
áttusögu Hampiðjunnar hér á
síðum blaðsins. Fyrirtækið hef
ur barizt við skort á rekstrar-
fé og tæknilega byrjunarörð-
ugleika, skort á gjaldeyri til
hráefniikaupa — innflutnings-
höft á vélum og búnaði — ring
ulreið á vinnumarkaði —
harða samkeppni fjársterkra
erlendra fyrirtækja — fjár-
hagsörðugleika viðskiptamann-
anna, útgerðarinnar — verð-
bólgu samfara rekstrarfjár-
skorti — skyndilega tækniiega
gerbyltingu og síðast en ekki
sízt of hátt skráð gengi ís-
lenzku krónunnar. sem auð-
420 fermetrar.
1) Kreppuárin. Þessi ár ein-
kennduist af ýmsum byrjunar-
örðugleikum; það tók tíma að
þreifa sig áfram við meðferð
véla og framleiðsluna. Gjald-
eyrisskortur bagaði einnig
stundum á þessum árum til
kaupa á hráefni.
2) Stríðsárin. Þessi ár ein-
kenndust af erfiðleikum við að
halda fólki í samkeppni við
stríðsgróðafyrirtæki og her-
námsvinnu. Miklir örðugleikar
voru einnig á útvegun hráefn-
is.. Þessi ár sönnuðu ljósar nyt-
semi Hampiðjunnar fyrir land
og lýð en nokkurt annað tíma-
Hannes Pálsson, núverandi for-
stjóri, tók við starfinu við and-
lát Frímanns 1956
þór Teitsson, Frímann Ólafs-
•son, skrifstofustjóri og Gunnar
Einarsson, prentsmiðjustjóri.
Of langt er að rekja alla bar-
veldaði erlendum aðilum sam-
keppnina. í stórum dráttum
má skipta þessu 35 ára tíma-
bili í sex skeið.