Morgunblaðið - 29.07.1972, Blaðsíða 28

28 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. JÚLl 1972
SAI BAI N | í frjálsu ríki eftir VS. Naipaul
llktist 5>ó nokkuð Indíána-dansi
í kúrekamynd en fólkið söng á
sanskrít lofsöngva um okkar
guði.
Ég fylltist fögnuði. En hann
var skammvinnur. Ef til vill var
það vegna þess að dansaramir
höfðu á sér útlit kynblendinga,
eða vegna þess hve framburður
þeirra á sanskrít var annarleg-
ur. Nú fannst mér þetta fólk
vera mér framandi, þótt það
hefði ef til vill einhvern tíma
ve-rið mér likt. Ef til vill hafði
það verið flutt hingað nauðung-
arflutningi, eins og segir í ein-
hverri sögu, og sett innan um
hubshi-ana, og glatað og gleymt
uppruna sínum fyrir löngu. Eins
og flökku-fólkið okkar. Ég
missti allan áhuga á dansinum,
ég fór að hugsa um þetta og ég
íylltist vanþóknun á dönsurun-
um, alveg eins og þegar við
stöndum andspænis einhverju,
sem á að vera okkur skylt, en
reynist ekki vera það, reynist
vera spillt, eins og vanskapað-
ur maður eða holdsveikur, sem
sýnist heill úr f jarlægð.
Ég flýtti mér burt. Skammt
frá sá ég kaffisölu, þar sem mér
sýndist berfættum vera bornar
veitingar. Ég fór inn, fékk kaffi
og góða köku og keypti mér
vindlinga. Eldspýtur fylgdu
vindl'ingunum ókeypis. Allt
gekk vel — en þá fóru þeir ber-
fættu að gefa mér auga og einn
skeggjaður kom og þefaði af
mér og brosti og sagði eitthvað
á hrognamáli sem ég skildi ekki.
Og svo komu fleiri berfættling-
ar og þefuðu af mér. Þeir voru
#ekki óvinsamlegir en mér féll
ekki hegðun þeirra. Mér stóð
heldur ekki á sama, þegar ég sá
að tveir eða þrír þeirra veittu
mér eftirför, þegar ég fór út.
Þeir voru ekki óvinsamlegir, en
ég vildi ekki eiga neitt á hættu.
Kvikmyndahús varð á vegi
mínum. Ég fór þar inn. Ég vildi
hvort eð var gjaman sjá kvik-
mynd. Ég var vanur að fara í
kvikmyndahús einu sinni eða
tvisvar í viku í Bombay.
Það gekk líka vel. Myndin
var byrjuð. Hún var ensk og
mér veittist dálítið erfitt að
skilja, hvað fram fór. En þarna
í myrkrinu fór ég fyrst að hug-
leiða, hversu mikl'um peningum
ég hafði eytt. Mér hafði fund-
iZt verðlagið sanngjamt, álika
og í Bombay. Þrjár fyrir að-
göngumiðann, ein og hálf á
kaffihúsinu með þjónustugjaldi.
En ég hafði hugsað í rúpíum
og borgað í dölum. Ég hafði eytt
rúmlega niu daga kaupi á
tæpum klukkutíma.
Ég gat ekki einbeitt mér leng-
ur að kvikmyndinni. Ég gekk út
og lagði af stað í áttina að fjöl-
býlishúsinu. Nú voru fleiri
hubshi-ar á ferli og ég sá að
gangstéttin var blaut þar sem
þeir hópuðust saman og þar lágu
hættuleg glerbrot. Mér var
ómögulegt að fara að matselda,
þegar í ibúðina kom. Og ég gat
heldur ekki hugsað mér að horfa
á útsýnið. Ég breiddi úr sængur-
fötunum mínum í skápnum,
lagðist út af og beið húsbónda
míns í myrkrinu,
Þegar hann kom, sagði ég:
„Sahib, ég vil fara heim.“
„Santosh, ég er búinn að
borga fimm þúsund rúpíur fyrir
farið þltt hingað. Ef ég ætti að
senda þig heim, yrðir þú að
vinna kauplaust fyrir mig í sex
eða sjö ár til að endurgreiða,
mér.“
Ég fór að gráta.
„Veslings Santosh minn. Eitt-
hvað hefur komið fyrir þig.
Segðu mér, hvað kom fyrir þig.“
„Sahib, ég er búinn að eyða
meira en helmingnum af fyrir-
framborguninni. Ég fór út og
fór svo í kvikmyndahús."
Augun í honum urðu lítil og
skser undir gleraugunum. Hann
beit inhan í efri vörina og
renndi framtönnunum í neðri
góm eftir yfirvaraskegginu og
hann sagði: „Þama sérðu. Þama
sérðu. Ég sagði þér að hér væri
allt dýrt.“
Ég skildi, að ég var fangi. Ég
gerði mér það ljóst og ég sætti
mig við það. Ég l'aarði að dvelj-
ast um kyrrt i ibúðinni og ég
var jafnvel rólegur.
Húsbóndi minn var smekkmað
ur og íbúðin fékk brátt á sig
sama svip og sést á myndum í
tímaritum. Hann safnaði að sér
bókum, indverskum málverkum,
indverskum dúkum, höggmynd-
um og brons-styttum af guðun-
um okkar. Ég gætti þess að láta
mér ekki vel líka. Þetta var auð-
vitað mjög fallegt, sérstaklega
vegna útsýnisins. En útsýnið var
útlent og íbúðin jafnaðist aldrei
á við gömlu, látlausu herbergin
okkar í Bombay með körfustól-
unum. Mér fannst þessi íbúð
ekki koma mér neitt við.
Ég gerði skyldu mina, þegar
gestir komu til snæðings. Þegar
tímabært var, bauð ég góða
nótt, lokaði eldhúsdyrunum á
bak við tjöldin og þóttist yfir-
gefa ibúðina. Svo lagðist ég
hljóðlega út af í skápnum min-
um og fékk mér að reykja. Mér
var frjálst að fara út. Ég
hafði sérinngang. Bn ég kærði
mig ekki um að fara út úr íbúð-
inni. Mér var það meira að segja
á móti skapi að fara niður i
þvottaherbergið í kjallaranum.
Einu sinni eða tvisvar í viku
fór ég í matvælaverzlunina við
götuna okkar. Ég þurfti alltaf
að ganga fram hjá hubshi-um í
hópum og hubshi-börnum. Ég
reyndi að horfa ekki á þetta
fólk, en það var erfitt. Það sat
á gangstéttinni á húströppunum
og undir runnunum við litlu
rauðu múrsteinshúsin sín, sem
sum voru með hlerum fyrir öll-
um gluggum. Þetta fólk virtist
sækjast eftir útiveru og það tók
sér fátt fyrir hendur. Sumir
voru jafnvel drukknir fyrir há-
degi.
Inn á milli hubshi-hús-
anna voru önnur hús alveg eins
gömul,- en í þeim logaði gasljós >
anddyrinu nótt sem dag. Það
voru hús Ameríkana. Þá sá ég
sjaldan. Þeir voru ekki mikið á
götunum. Með gasljósunum var
sú saga sögð, að húsin væru
falleg og ný að innan, enda þótt
þau virtust gömul utan frá. Mér
fannst ljósin líka vera viðvörun
til hubshi-anna að halda sér í
hæfilegri fjarlægð.
Fyrir utan matvöruverzlun-
ina stóð alltaf lögregluþjónn
með byssu. Inni í verzluninni
voru hubshi-verðir með kylfur
og á bak við afgreiðsluhilluna
við peningakassann stóðu hubshi
betlarar í tötrum. Þama voru
í þýðingu
Huldu Valtýsdóttur.
lika hubshi-drengir litlir en
pattaralegir, sem biðu eftir þvi
að fá að halda á vamingnum
fyrir fólk. Alveg eins og ég
hafði beðið eftir að fá að halda
á farangri indversku ferðamann
anna í f jöllunum heima.
Ferðir minar utanhúss voru
ekki aðrar en í matvöruverzlun-
ina og ég var alltaf feginn að
komast aftur upp í íbúðina. Þr
voru verk min fljótunnin. Ég
horfði oft á sjónvarpið og mér
fór fram í enskunni. Og mér fór
að þykja gaman að sumum aug-
lýsingunum. Eiginlega kynntist
ég Ameríkönum í þessum aug-
lýsingaþáttum, því sjald'an sá
ég þá í raun og veru og þekkti þá
aðeins af gasljósunum þeirra.
Þarna sem ég var staddur uppi
í ibúðinni með útsýni yfir hvít
hvolfþök, tuma og græna garða,
gekk ég inn á heimili Amerik-
ana og fylgdist með því, hvern-
i'g þeir gerðu hreint á þessum
heimilum sínum. Ég sá þá þvo
gólf og þvo leirtau. Ég sá þá
kaupa föt og hreinsa föt, kaupa
velvakandi
0 Hvers eiga börnin
að gjalda?
Þannig spyr H.Á., sem skrif-
ar eftirfarandi bréf:
„Ég er ein af þeim ólánsömu
konum, sem eru að missa menn
sina til Bakkusar. Það er erfitt
að berjast við Bakkus, en erfið
ara er að berjast við skilnings-
eða getuleysi okkar heilbrigði
í þjóðfélaginu gagnvart þessu
vandamáli.
Hvað get ég gert? Á ég að
segja ykkur það. Ég verð að
bíða þar til maðurinn minn,
sem ég og bömin elska ennþá,
er orðinn það illa farinn bæði
andlega og líkamlega, að hann
verður og vill sjálfur leita sér
aðstoðar. Og hvað tekur þá
við? Eru til sjúkrarúm? Jú, ég
held að það séu fáein rúm til
fyrir þennan sjúkdóm, en hvað
eru margir um þau ? Nógu
margir til að minn maður er
settur á biðlista. Og hvað ger-
ist á meðan? Hann hressist við
í bili og finnst hann ekki þurfa
á þessu að halda lengur —
hann er hættur. — Svona geng
ur vítahringurinn áfram. Og
bömin, hvernig eru þau? Ótt-
inn lamar þau smátt og smátt
andlega, hræðslan um pabba
sinn, hvar er hann? Hvenær
kemur hann? Hvemig kemur
hann? Af hverju drekkur
hann? Er ekki hægt að hjálpa
honum? Á ég að segja þeim,
að það sé ekkl hægt af þvi að
hann vilji það ekki sjálfur?
Skilja börn og unglingar blekk
inguna, sem ræður yfir þess-
Hraðbátur
Til sölu 17 feta yfirbyggður hraðbétur á góðum vagni 70 ha
Mercury vél.
Til sýnis að HÁTRÖÐ 7, Kópavogi. Sími 40736.
Laugardalsvöllur
ÍSLANDSMÓTIÐ I. DEILD.
Víkingur - ÍBV
leika í dag kl. 4 á Laugardalsvelli.
Síðast vann Í.B.V., hvað skeður nú?
Víkingur.
um mönnum, sem hafa orðið
ofdrykkjunni að bráð?
Hvemig þjóðfélagsþegnar
verða böm sem alin eru upp
við ofdrýkkju móður eða föð-
ur? Dæmin sem ég þekki til
eru ekki upplífgandi. En hvað
gerist ef móðir eða faðir fá
berkla eða annan bráðsmitandi
sjúkdóm? Eru þau spurð, hvort
þau vilji forða börnunum sín-
um frá bráðri hættu? Nei, þau
eru umyrðalaust tekin úr um-
ferð, og tekin til meðferðar, og
allir þeir, sem grunur leikur á
að geti hafa tekið smit, teknir
til athugunar.
0 Iivar eru
mannréttindi . . .?
Hvað haldið þið að ofdrykkju
maður smiti mikið út frá sér?
Hugsið málið vandlega. Það eru
bömin, sem líða mest, svo kem
ur maki, foreldrar, tengdafor-
eldrar, nánir vinir, kunningjar,
vinnustaður og ótal margir að-
ilar, sem smitast af einum
manni. Hvenær kemur sá dag-
ur, að kona, sem á ofdrykkju-
mann þarf ekki að flytjast bú-
férlum milli landshluta eða af
Iandi brott til að forða sér og
börnunum frá ævilöngu and-
legu örkumli af völdum eins of
drýkkjumanns? Það er ekki
nóg að segja skilið við mann-
inn og flytjast í aðra götu. Hann
finnur hana fljótt, því hvert á
hann að fara, þegar hann er
fullur? Ég vona að það verði
sem fyrst að lögum verði breytt
þannig að ofdrýkkjumenn fái
ekki að skemma svona út frá
sér eins og þeir gera í dag, og
þeir verði teknir skilyrðislaust
til meðferðar áður en það er of
seint. Einhver hugsar kannski
um mannréttindi þessara
manna, en hvar eru mannrétt-
indi barnanna og mín mann-
réttindi? Ég skrifa þetta með
breyttu letri því ég get ekki
svarað þessu sjálf, og enginn,
sem ég heí spurt, og hef ég
leitað viða að svari. Dæmin
sanna sig sjálf og það er eng-
in hætta að maður verði tekinn
úr umferð vegna ofdrykkju,
sem ekki þarf á því að halda.
Eru kannski einhverjir, sem
þessum málum ráða, hræddir?
H.Á.
P.S. óska eftir að nafn mitt
verði ekki birt vegna fjölskyldu
miinnar því enn er þetta feimn
ismál á sumum heimilum — oig
því þarf líka að breyta. Er
skömm að því að láta taka úr
sér botnlangann ? H.Á“.
0 Nöfn og hcimilisföng
erlendra blaða
Velvakanda hafa nú á skömm
um tima borizt bréf þar sem
óskað er eftir nöfnum og heim-
ilisföngum á blöðum í ýmsum
löndum. Bréfriturum skal bent
á að snúa sér til sendiráða eða
ræðismanna þessara landa hér-
lendis. Þar er haldbeztar upp-
lýsingar að fá. Skrá yfir sendi
ráð og ræðismenn er í Handbók
utanrikisráðuneytiisins.
BEINT FRÁ PARÉS
Opnum í dng nýjo sérverzlnn
í kvenfntnnði nð Vestnrgötu 17
Leggjum aðaláherzlu á sértízkuvörur beint frá París.
Munum ávallt kappkosta að hafa allt sem hugur hinnar
vandlátu girnist.
VERZLUNIN SNÓT,
Vesturgötu 17 — Reykjavík.