Morgunblaðið - 30.05.1973, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 30. MAl 1973
5
Jón Jensson, stud. theol.:
GESTRISNI?
FIMMTUDAGINN 24. mai sl„
eftir eiinn fjölmennasta úti-
fund, sem haldinn hefur verið
á Islandi, gerði unigilinigaskari
árás á brezka sendiráðið við
Laufásveg, og var vart eftir
heil rúða í þeirri miklu bygig
ingu eftir aðförina. Innan-
stokksmunir skemmdust, og
einn sendiráðsstarfsmaður
slasaðist lítiilLega. Kostnaður
veigna viðgerðar sendiráðsins
mun nema um einni milijón
króna (Tíminn, 28. mai).
Með þessu óhæfuverki hef
ur málstað Islands í fiiskveiði
deilunni við Breta verið unn-
ið mikið ógagn, enda var hér
genigið lengra en stjórnvöld í
verstu barbararíkjum leyfa
landsmönnum sínum, þegar
t.d. er ráðizt að sendiráðum í
þeim löndum (undanskiT.ð er
þó Kína á dögum „menningar
byltingarinnar“)-
ÞÁTTUR LÖGREGLUNNAR
Dagblaðið Visir greinir frá
þessium atburðum daginn eftir
i skorinorðri forystugrein,
þar sem segir:
„Alílt fór í handaskolum hjá
löggæzlunni við brezka sendi
ráðið. Gat þó engum dulizt,
að þar mundu gerðar tilraun
ir til uppþota.
Örfáir lögreglumenn voru
við sendiráðið, þegar skrili-
inn kom þangað eftir útfund-
inn. Þeir fengu ekki við neitt
ráðið. Þegar þeir fengu liðs-
styrk, treystu þeir sér ekki til
að ryðja lóð sendiráðsins og
nánasta umhverfi af ótta við
að meiða skrílinn, að því er
þeir sögðu. Engar ráðstafanir
virtust hafa verið gerðar til
að beita brunaslönigum eða
táragasi.
Á seinni tímanum í sjö taldi
Vísir 15 lögreglumenn við
sendiráðið. Þeir stóðu þar hin
ir rólegustu, meðan skríllinn
dundaði við að brjóta rúður í
húsinu. Það leit út eins og þeir
væru bara að fylgjast með
þvi, að skemmdarverkin færu
skipulega fram. Það er engin
furða, þótt brezk stjórnvöld
mótmæli."
Þetta er ljóst: Hinir 150 til
tæku lögreglumenn áttu hæg
lega að geta lokað öllum að-
komuleiðum að sendiráðsbyigg
ing'unum (vegma fyrirsjáan-
Legra óspekta). Enginn átti að
komast inn á lóðir sendiráðs
ins — enda er það óleyfilegt
— og reka átti skrílinn út það
an rneð fyllstu hörku, þar sem
auigljóst er, að trantaralýður,
sem enn er heitur af múgsef j
un frá útifundi, er tiil alls hins
versta vis.
Þessum 150 lögregliumönn-
um hefði verið í lófa lagið að
ryðja staðinn, þegar skriliinn
settist að sendiráðinu, — að-
eins vantaði að fyrirmæli til
þess kæmu frá ráðamönmum.
Handhæg tæki til slíkrar hrein
gerningar eru brunaslöngur
og táragas.
Vegna þeirra barna, sem á
staðnuim kunna að hafa verið,
hefði mátt tilkynna táragas-
árás allnokkru fyrirfram, svo
að unnt hefði verið að koma
börnum í burtu.
ENGINN HANDTEKINN
Enda þótt stjórnvöld hafi
sýnt vitavert kæruleysi í allri
yfirstjórn lögregluliðsins, get
ur það ekki afsakað hitt, að
enginn af öllum þeim fjölda,
sem grýtti semdiráðið, var
handtekinn, svo að fréttir
hermi frá, og gat þó hver
maður séð, hverjir grótkast-
ararmir voru. Það er engu lík
ara en að lögreglan hafi talið
sig sérstakan heiðursvörð tii
að „fylgjast með því, að
skemmdarverkin færu skipu-
lega fram.“
HVER BER ÁBYRGÐINA?
f fjöbniðlum hefur „múg-
sefjun unglinga" verið kennt
um atburðina við sendiráðið.
En múgsefjun á sér alitaf sín
ar rætur einhvers staðar: þess
ir unglingar voru studdir til
„dáða“ af eldri ungmennum
og „fullorðnum aumingjum“
(Visir), ofstækisöflum, sem
vissir aðilar í þjóðfélagimu
hafa iengi alið á, unz upp úr
-sauð þennan eftirminnilega
dag.
Þjóðviljinn orðar fréttina
svolátandi, þegar hann ræðir
það hverjir stóðu að árásinni:
„Mest voru það unglingar,
sem höfðu sig í frammi og
köstuðu grjótinu, en voru ó-
spart hvattir bæði af jafnöldr-
um sínum og eldra fóliki."
Almennt hafa unglingarnir
talið sig réttlætta af því, að
þeir væru að vinma þjóðholl-
ustuverk, og ekki er mér grun
laust um, að surnir þeirra
hafi staðið í þeirri trú, að það
væri æðstu ráðamönmum
landsins ekki á móti skapi, að
nokkrir „framtakssamir strák
ar“ tækju sig tiil ag hefndu
harma sinna á Bretum með
grjótkasti. A.m.k. var ekfci að
sjá, að lögreglan væri á staðn
um til að koma í veg fyrir
ósköpin.
Hér skal ekki farið í laun-
kofa með það, að höfuðorsök
in fyrir múgæsingunni, sem
brauzt þama út, er það f urðu
lega Bretahatur, sem alllr
stjórnmálaflokkar hafa beimt
og óbeint róið undir síðastliðið
ár. Áróðurinn gegn Bretum
hefui’ einkum komið fram
sem einhliða fréttaflutningur
í fjölmiðlum, þar sem spjót-
um er óspairt beint að Breta-
stjórn. Fjallað er um málið
eins og um heiiagt stríð sé
að ræða, og gagnstæðar sltoð
amir koma óvíða fram nema
með tilheyrandi háðsglósum.
1 upphafi deilunnar, þegar
kapp var lagt á að heilaþvo
menn í afstöðunni til Alþjóða
dómstólsins, var öllum heiðar-
legum tilraunum sumra blað-
anna til hlutlausrar frétta-
mennsku (t.d. með tiifærslu
á skoðunum erlendra manna,
sem sýndu fram á veiiur í
málflutningi Íslendinga) svar
að með landráðaaðdróttunum
í Þjóðviljanum, og þótti reynd
ar mörgum það koma úr hörð
ustu átt.
Nú orðið telja hins vegar
þessir andstæðingar frjálsrar
fréttamennsku á Islandi litla
þörf á að amast við birtingu
slíkra greina úr erlendum
blöðum, því að íslendingar
eru nú orðnir svo skipulega
forhertir í einstrenginigsdegri
afstöðu til „landhelgismáls-
ins“, að liklega hritna engin
rök á þeim lengur.
AFLEIÐINGAR
Erlend sendiráð eru frið-
helgur vettvangur, og íslenzka
rikinu ber að vemda líf, limi
og eignir sendiráðsmanna,
eins og utanríkisráðherra
Jón Jensson
mælti réttilega í sjónvarps-
viðtali nýlega.
Afleiðingin af ólátunum er
sú, að staða ísilendinga i fisk-
veiðideilunni hefur mi'klu
fremur veikzt en styrkzt á
nokkum hátt, og eftir að is-
lenzk stjórnvöld hafa látið
þetta viðgangast, hefur Island
unnið sér enn verðugri „orðs
tir“ fyrir barbarisma í sam-
skiptum við erlend ríki. — Nú
ber íslenzka rikinu lágmarks-
skylda til að hafa öflugan
vörð um sendiráðsbyggingam
ar og bæta spjöllim að fullu.
Rikisstjómin getur ekki
gengið fram hjá þeirri kröfu,
sem kemur fram í fyrr-
greindri forystugrein „Visds“,
þar sem segir:
„Full ástæða er tiJ, að hlut-
laus og óháð rannsóknarnefnd
kanni til hlítar, hvaða aðiii
ber ábyrgð á þessari frammi-
stöðu. Annað hvort hefur kom
ið skipun að ofam, firá stjóm-
völdunum sjálfum, um að láta
skrílinn að mestu í friði eða
þá að skipuleggjendur lög-
regluaðgerðanna hafa ekki
verið starfi sinu vaxnir. Þetta
þarf þjóðin að fá að vita."
LÆRDÓMAR
íslenzka lögreglan hlýtur
að draga einhverja lærdóma
af þessum atburðum, enda
biður hennar nú það mi'kla
verkefni að halda uppi lög-
gæzlu, meðan forsetamir
Pompidou og Nixon dveljast
hérlendis. Lögreglan á að
vera þjálfuð með tilliti til
þess að fást við upphlaups-
menn á hvaða aldursskeiði
sem er — af þeirri hörku, sem
nauðsyn ber til I hvert sinn.
En Niixon og Pompidou geta
á engan hátt treyst á islenzka
lögregluvernd, heldur verða
þeir að fela eigin öryggisvörð-
um alla forsjá sína á hendur.
Þess skal getið hér um leið,
að vinstri mótmælalýðurinn á
Islandi ætti að halda sig inn-
an dyra, meðan þessir ágætu
gestir gista Reykjavik, því að
landi voru er gerð mikil
skömm tiil, ef illa þefjandi
skril verður látið líðast það,
í nafhi islenzkrar alþýðu, að
gera aðsúg að þessum þjóð-
höfðingjum tveggja voldugra
vinarikja. Ef einhver þarf
endilega að „mótmæla" ein-
hverju við þessa góðu gesti,
þá ætti það að vera rikis-
stjórnin ein eða stjórnmála-
flokkarnir í heild, þ.e.a.s. hin-
ir kjörnu fulltrúar þjóðarinn-
ar, sem einir geta talað í
nafni hennar, — en ekki há-
væriir minnihlutahópar, sem
láta stjórnast af annarlegum
markmiðum.
Mönnum er enn i miinmi
skrilslæti kommúnista i Há-
skólanum, er Rogers, utanrík
isráðherra Bandaríkjanna,
kom hér í opinbera heimsókn,
en þá varð almenningi fyrst
ljóst, hve lögreglan er mátt-
laus við að taka mótmæla-
skriliinn þeim tökum, sem
duga. Hinis vegar getur fáum
blandazt hugur urh, að eng-
inn beið tjón af því upphlaupi
nema stúdentar og kommún-
iistar.
MISSKILIN GESTRISNI
Kommúnistar á íslandi
hafa nú meðtekið þá línu, að
forsetunum Nixon og Pompi-
dou skuli veittar sérstakar
móttökur, er þeir koma hing-
að til lands. Eins og rlkis-
stjórnin heldur á málum,
mætti ætla, að hún teldi hinar
fyrirhuguðu athafnir vinstri-
manna eiga að verða sér til
stuðnings, þegar forsætis- og
utanrikisráðherra hefja við-
ræður við forsetana um
helztu hagsmunamál vor.
Þetta má ráða af eftirfarandi:
1 öðru aðalmálgagni rikis-
stjórnarinnar linnir ekki á-
róðri fyrir því, að vinstrilýð-
urimn fylki liði og veiti for-
setunum varmar viðtökur nú
í vikunni.
Höfuðstöðvar þessara and-
stæðinga „hersetu og heims-
valdastefnu, aiþjóðakúgun auð
valdsins" o. s. frv. verða I
Kirkjustræti 10, en það hús-
næði er í eigu Alþingis og hef
ur um árabil verið leigt
kommúnistaseMunni SlNE,
sem aftur hefur lánað það
Samtökum herstöðvaandstæð-
inga. Augljóst er af þessu, að
Framh. á bls. 31
EIHKAMÁL
Sýningarfreyja á Heimilsisýning-
unni óskar eftir að kynnast
barngóðum manni tiil að gæta
tveggja barna frá kl. 3 sáðdegis
til_.ll á kvöldin. Tillboð, merkt:
„Hagkvæm verkaskiptiing" send-
ist sem fynst.
ÞJÓNUSTA
8 sýningarfreyjur veita gestumn,
al'lar upplýsimgar um sýnimguna
og aðstoða eftir því sem með
þarf.
Starfsfólk í ö'llum sýningardeild-
um til þjónustu, reiðubúið með
upplýsingar um gerðir, verð,
greiðsluskilmála og fleira.
ATVINNA í
Vegna mikillar aðsoknar vantar
snarráðán lögregluþjón til að
stjórna umferðinni við sýning-
arhöUina i Laugardal kl. 3 sáð-
degiis tii 10 á kvöldin.
Röskan pilt eða stúlku vantar
til að telja hve margar tegund-
ir af veggfóðri og uppþvotta-
vélum eru á sýnimgummi, þarf
að vera vanur (vön) að telja.
KENNSLA
Sýni'kenmsla á saumavélar, bráð-
flinikar saumakonur kenna end-
urgjaldslaust.
Sýnnm hvemig hafriagrautur
verður til á hálfrar milljón kr.
eldavél.
Hitum mat í örbyligjuofnum.
Komið og fáið að bragða á.
TAPAÐ
Ósóttiir vinningar í gestahapp-
dirætti sýmingarinnar, óskast
sóttir til sýningarstjómar.
Sýntn gsvrst j óm.
Tapazt hefur öruggt leynihólf á
sýningunnd, skilið þvi til sýn-
ingarstjómar.
HeftmUIK '73.
Ósóttur vinninguir 18/5 nr. 2306.
Blóm út árið, heimsend á hverj-
uim föstudegi, frá Blömavali við
Sigtún.
Ósóttur vinningur 21/5 nr.
16902. Málming á 100 fm íbúð
frá Málnimgu hf. í Kópavogi.
Ósóttur vinmimgur 22/5 rur. 3189
leikhúsmiðar á aUar sýningar
Þjóðleilkhússins og Leilkíélags
ReykjavSkur neesta leikár.
Ósótttur vinningur 24/5 nr.
19372. Kalt borð, heimisent, fyr-
ir 20 manns, frá Óðali v/Aust-
urvöll.
Ósóttur vinmimgur 25/5 nr.
30534. Kaffibrúsakarlamir koma
í heimisókn til vinningishafa og
sikemmta eima kvöldstund.
SsótJtur vinninguir 27/5 nr.
25118. Vestmanmaeyjaflug fyrir
5 manins með 3ja tíma stoppi
og matarpa'klka. Ferðin er á
veigum B. R. Útsýnarfflugs.
Ósióttur vinnimgur 28/5 nr.
31883. Hárgneiðsla einu sinni í
viku ári'ð út, á hárgreiðsluistof-
unni Venius, Hallveigarstöðum
við Túngötu.
HJOL-VAGNAR
Mótorhjól í sovézku deildinni á
sviðinu í aðalsal.
Heimilið ’73.
Hjólhýsi fyrir sumarferðalögin
til sýnis á útisvæðinu. Leitið
upplýstimiga miMi kl. 15 og 23.
Heimilið ’73.
HÚSGOCN
íslenzk hönmium. Húsgögn með
Deminr og Flauelsáklæði, lökk-
uS og bæsuð í nýjum litum.
HeámiUð ’73.
ísilenzk húsgögn og erlend sófa-
sett — borðstofuhúsgögn -—
svef n herbergish úsgög n, hiUur,
bar og margt fleira.
Heimilið ’73.
HEIMILISTÆKI
Hjartnæmiar hrærivélar í úrvali.
Dósaupptakarar, sem taka bæði
upp botin og lok niðursuðudósa.
Htítuprjónar með hausnum á
himu miemdanum.
Hljóðlausar rýksugur, mema
þegar þær eru í sambandi.
SAFNARINN
Bæklingar með upplýsingum
um heimilisæki, byggimgavörur,
hljómfliutningstæki, tryggingar
og lán frá Húsn æðismálastofn-
un ríkiisims.
Heimilið ‘73.
Safnarar, hjá okfcur fáið þið
barmmerki og sýningarskrá
(borðfánar því miðuir uppseld-
ir), takmarkað upplag eftir:
Heimiiið ’73.
TIL SÖLU
Sumarbústaður til sölu, til sýnis
daglega á útisvæði frá kl. 3—11.
Mjög vel með farið timibur til
söliu að lokinni sýningu. Lyst-
hafendur hafi samiband við sýn-
ingarstjóm.

Ileimilið ’73.