Morgunblaðið - 30.05.1973, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUK 30. MAI 1973
Reed þingmað-
urvill semjaum
viðurkenningu
Londom, 28. maí. AP.
KCNNUR þixigmaður brezka
fhaldsflokksins, Laurence Reed,
skorar í yfirlýsingu á brezku
stjórnina að viðurkenna 50
milna fiskveiðilandhelgri íslend-
Inga og segir að „Bretar hafi
enga voin um sigur“ í landhelg-
isdeilunni.
Þess vegna segir Reed að
bezt sé að „segja brezíka fisk-
iðnaðimuim sann.leikanin" í mál-
imi og semja við Isdendmga um
aðlögunartíma fyrir breziku
togarana, en þeir verði áreið-
antega reiðubúnir til þesis ef
Viður-
kenna
Kúbu
Buenos Aires, 28. maí AP.
ARGENTÍNA og Kúba hafa
ákveðið að taka upp stjórnmála-
samband sín í milli. Var tilkynn-
ing þessa efnis kunngerð eftir
klukkustundar fund þeirra Hect
or Campora, Argentínuforseta og
Osvaldo Dorticos, Kiibuforseta,
en hann kom tU Buenos Aires til
þess að vera viðstaddur embættis
töku þess fyrrnefnda.
Bretar viðurkemni 50 mílumar.
Reed ætlar að skrifa Sir Alec
Douglas-Home utamiríkisráð-
herna bréf til þess að benda
honuim á að rúmlega 30 ríki
geri kröfu til að mdnnsita kosti
50 mílma landhielgi og sum til
200 mílna landhelgi.
Þarandg segir Reed að fslend-
ilnigar séu „síður en svo ein-
angraðir" og hamn telur kröfur
þeirra „hófsamar“. Brefar hafi
hins vegar aiimemnimgsálitið í
heitainium á móti sér og geti
ekki gert sér vorair um sigur.
Hanm segir að brezka stjómim
ætti að „gera ráðsitafamár til að
kamma kröflur anmarra lamda“ og
þá murai hún sjá hve „eimmigruð
hún sé orðin.“
Reed spáir því að srterk hreyf-
ing verði með stórri landhelgi
á hafréttarráðgtefnunmi á næsta
ári. „Bretar verða að sætta ság
við ríkjamdi skoðum ef þeir eiga
ekki að verða að athlægi", segir
haran.. „Ef utamríkisráðumeytið
tæki hugmyndaríkari afsföðu til
alþjóðalaga, í sfað þess að ríg-
halda í gamlar og úreltar kenn-
ingar liðins tíma gæfi það betur
slkillið í hverju raumverulegir
hagsimum.ir Breta eru fólgmir".
Laiuremce Reed er sérfræðdmg-
ur í baffræði og þiragmaður iðn-
aðarborgarinmar Bolton.
Anna prinsessa
og Mark Philips
trúlofuð
LONDON 29. maí, NTB, AP
Anma Bretaprimsessa og Mark
Philips, sem er i riddaraffif-
verði Elizabetar drottmiingar,
opiraberuðu í dag trútofun
sína, að þvi er sagði í til-
kynningu frá Ðuokimigham-
höll síðdegis. Skömimu áður
hafði sami talsimaður og gaf
síðan út orðsiendimguna sagt,
að þetta væru getgátur einar.
Sambamd Önrau primsessu
og Mark f*hilip!s hefur verið
á margra vitorði, um alllamga
hrið og tirúlofumarfréttim
kemur í sjálf'u sér eiklki á
óvart, þótt margir tieldiu, að
drottnimig myndi reyna að
tel'ja dóttur simmi huighvarf,
þa.r sem Philips er elklki aðal-
borinn. Margsimnis hafa bæði
prinsessam og Philips liátið
þau boð út ganga að elkkert
væri millluim þeirra ammað en
vinátta og saimeigimilegur
áhugi á hestamiemnsku og
segja fréttaskýrenduir það
benda til, að taisverð átök
hafi átt sér siað immam kom-
umgsfjölslky'lidunnar, áður er,
primsessam féikk leyfl til að
trúlofasf Philips.
í tiilkynni.ngu drottraimgar
sagði að „það væiri drottm-
iragummi og hertoganium af
Edimiborg hín mesta gleði að
tiilkynma trúto'fura dótitur
þeirra, Önnu primsessu, og
Mark Philips, forimgja í ridd-
aralíf,verðimiU'm“. Heimildir inm
an Buökinghaim-hallar telja,
að brúðkaup þeirra verði
haldið í nóvember. Haft er
fyrir sia>tt að þau hafi verið
leynilega trúlofuð frá því á
páiSkum. Anma primsetsisia er
22 ára gömu.1 og uranustimm
tveimur árum eldri. Hamm
hefur m. a. unmið sér það til
frægðar að vinma guQlverð-
Laum á kappreiðum á Ól'ymp-
íuleikumuim árið 1972.
Fundur Nixons og Pompidous:
Framtíð NATO og gjaldeyris-
málin helztu umræðuefnin
Washington, 29. maí. AP-NTB
RICHARD Nixon, Banda-
ríkjaforseti og Georges
Pompidou, Frakklandsforseti
koma á morgun, miðvikudag,
til fyrirhugaðs fundar síns í
Reykjavík. Talið er, að Nix-
on leggi kapp á í viðræðum
sínum við Pompidou, að
komið verði á nýju, jafnræð-
islegra sambandi milli Banda
ríkjanna og Vestur-Evrópu,
en Pompidou leggi áherzlu
á mikilvægi þess, að komið
verði á nýju gjaldeyriskerfi,
sem nái til alls heimsins,
samtímis því sem nánar verði
gerð grein fyrir roarkmiðum
Bandaríkjanna með tilliti til
Vestur-Evrópu.
Auk þessa er gerf ráð fyrir,
að forsetamir muni ræða mörg
önmur alþjóðiamál. Samkv.
frönsikum heiiimildum eiga að
feura fram þrir viðræðuifundir
miílilii forsefamma í Kjarvalsstöð-
um, þar setn forsetarrair mund
m. a. ræða um ástamdið í Víet-
raam og fyrir botmi Miðjarðar-
hafsiims, um Kínia, öryggiismála-
ráðstefnuma 1 Hellsámgfors og
fækkum í heriliði, sem fjaliað skal
um á ráðstefnummi í Viimarborg.
Þá er það eimmig iíMegt, að
forsetarmiir dragist inm í þorska-
sfríðið mliilii Islamds og Bret-
lárnds. Haft er eftir talsmammi
isdemzku sf jórnarimmar, að Ölaf-
ur Jóhanmessom, forsætisráð-
herra og Eimar Ágúsfsision, utan-
ríMsráðlherra mumi mjög semmi-
legia vekja máis á lamdhelgis-
deilumni við forsetana á mið-
vikudagskvöM.
Bamdariska tiimiarifið „U. S.
News amd World Repont" segir
í síðasfa töiiiublaði sínu, að
bamdarískir sfjórnimálamemm séu
samnfærðir um, að Frakkliand og
Pompidou forseti hiaddi á lyklin-
um að emduxtnýjuðu Atlamtshafs-
baradaJagi I þeirri mynd, sem
Nixon forsetii hugsi sér það.
Baradarikim vondst tifl þess siðar
á þessu ári að getia samið viö
bamdalagsríiki sin í Evrópu um
að emdurskoða sáttmála bamda-
lags'im'S með þeim hætti, að hern-
aðarleg, efraaihaigsleg og stjóm-
málaleg málefmi bandalagsiims
verðii siaimræmd og sameimuð.
Franskir sijórnmálamenn hafa
hiins vegar skýrt frá, að
Pompidou mumii ekM verða fús
tii þess að fafflast á þetta sjón-
armið Bandarikjamma varðaindi
framtið baradaiagsiimB. Framiski
forsetinm vilji, að bandiarí'Skur
her verði áfram í Evrópu, em
villjii ekki verða til þess að temgja
öryg'gismál Evrópu verzslunar-
viðskiipfum og framtíð diolilarans.
Margir Evrópuimenm, þeirra á
mieðal ýmsiir hátfsettir firanskir
sfjórnmálam'enin, Mti á tii'raumir
Bamdarikjamiamma tJiil þess að
teragja siamiam hernaiðarmál og
efraahaigsmál sem þving'amir.
Bamdarikjamenm vilji nota það
sem hótun að kalffla heriii'ð sitf í
Evrópu heám, nemia því aðeims
að lömd Efníahag'sibamdiaiagsins
veiiti efnahagsiegar tite'liakaniir.
Franskir stjó'mmálamienm hafi
einmift lagt áherzlu á það, að í
hópi fylgcíarliðs forsetanna á
fundinum i Reykj'avlk verði fjár-
mállaráðiherr&r beggja rikjanma,
sem bemidi eindregið t.il þess, hve
fjármál og efnahagsimál muni
verða ofariiega á baugi.
*Umhverfismálaráðherra Kanada:
Viljum veiða einir
á landgrunninu
Og sums staðar í yfir 200 mílur
frá ströndinni
St. Andrews, New Bruns-
viek, 29. maí. — AP.
Einkaskeyti til Morgunbl.
— KANADA krefst þess
að fá eitt rétt til fiskveiða
á landgrunni sínu og á
sumum svæðum allt að 200
mílum eða lengra út frá
ströndum sínum, sagði
Jack Davis, umhverfis-
málaráðherra Kanada í
ræðu nú um helgina. Þessi
krafa er ekki ný, en það
er ljóst, að Kanada hyggst
beita sér fyrir því að fá
réttindin yfir landgrunn-
inu á næstu hafréttarráð-
stefnu Sameinuðu þjóð-
anna. Á sumum stöðum
hyggjast Kanadamenn
færa landhelgi sína út fyr-
ir 200 mílur. Verður það
einkum á svæðum við At-
lantshafið, sem ná yfir
mikilvæg fiskimið. Við
Kyrrahafið verður land-
helgin 200 mílur frá Van-
couvereyju og Queen Char
lotteseyjum, sökum þess
að þar er landgrunnið til-
tölulega mjótt.
Eiins og er hefur Kanadia
samkv. alþjcxSareglum eitt
heimii'M tiil veiða innan 12
miíllna landlheligii landsáns, en
samkv. sérsitöku gagmkvæmu
saimkomtiilagi viö Bandarikin
mega bandarískir fisMmenn
veiða upp aö þriiggja mílma
mörkum viö Kanada, ef um
vissar fisktegundir er að
ræða.
Jack Davis hefur jafnan
haldið fram skoðun sinnt um
réttindii Karaada yfir land-
grumninu, síðain hann varð
umhverfismáiaráðherra Kan-
ada fyrir fimm árum. — Ég
tailaðii uim að taka á okkar
vaM öll stóru fiskimiiðán í
ræðu 1968. Flesitir héldu þá,
að þecbta væru dagdnaiuimar
míndr, en margt hefur gerzt
síðan. Mes'tia breytiragiin hef-
ur falizt í m'innkandi fisk-
aifla. Daviis sagði ennfremur,
að fleisitar þróunarþjóðir
byggj u I strandríkjum og
hefðu fylílzt vaxandi ugg yf-
ir því, að miatvælaforðabúr
þeirra yrðu tæmd af fiskveiði-
flotum fjarlægra þjóða.
Daviis kvaðst gera ráð fyr-
ir, að sumair þjóðdr með sitóra
úifhafsfisM'flota einis og Bret-
laind, Japan og Sovétríkin
yrðu tiiíl þesis að snúaist gegn
kröfu.m Kaimadamanina og
„nota sérhver úrræði i sín-
um fórum tid þess að fá frest
á þeim tíma, sem 200 mílna
fllskveiðiílögsaga verður við-
urkennd af Sameinuðu þjóð-
unum“.
En hanin sagði, að jafnvel
þessar þjóðir væru famar að
gera sér grein fyrir fisk-
vemduira. Einis og sakir
stæðu, ætti ísland þannig í
hætbulegri deilu vilð Bretiland
úit aif kröfu sinni um 50 mílna
landhelgl
Japan hefði þegar áitit við-
ræður við ýms stór kanadísk
útgerðarfyrirtækii, sem gasti
verið undarafari þess, að
kanadisk skip mönrauð Kan-
adaimönnum og sem hiagnýttu
sér karaadískar verksmiðjur
ti'l þess að virana úr afla sín-
um, aðhæfðu veiðar sínar
fyrir jiapanska markaði. Þetta
myndi bæta mörgum tegund-
um í hóp þeirra fisktegunda,
sem Kanadamenn geta veitt,
svo sem Sá, hákarli og kod-
krabba.
Davis sagði, að Kamada-
menn gætu aukið afla snnin
um helmdng á næstu 10 ár-
um og veiitt fisk fyrir um
1000 miilHjón dolllara í kring-
um 1985.
UmmæM Davis nú varðandi
áform Kanadamanna um út-
færsllu fliiskveiiðilögsögunnar
ná aðeinis tdl einis þáttar í
viiðleiitni Kanadamaraina til
þess að fá yfinráð yfir ölllum
nátt ú ruau ðlindum á land-
gruraininrj. Domald MacDoniald,
orkumáliaráðlherra, sagði í
gær, að Kanadamenn myndu
vinna að því að tryggja sér
yfirráð yfir öMium hugsanleg-
um auðdiinduim á hafsbotniin-
um á iiamdigrunin'iiniu.