Morgunblaðið - 08.07.1973, Blaðsíða 26

I
26
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. JOL.1 1973
Hraunmassinn verð-
ur áratueri að kólna
Framhald af bls. 9.
bergsins og kœiir mikiu hraðar en loít
ið.
•— Þú heíur hitamælt hraunið og
íSeiri vísindarannsóknir hafa ver-
5ð uninar í Eyjum, er það ekki? Hvað
er hraunið t.d. heitt? — Það reyndist
mest tæp 1100 stáig. Margir hafa unn-
ið að rannsóknum þama. Auk jarð-
fræðiiegra athugana, hafa verið gerðar
jarðskjálftamælingar og teknar mynd-
ir af gosinu með sjálfvirkum mynda-
vélum, fyrst úr Klifinu, siðan úr Hedma-
ktetti og nú síðast frá Hótel HB, og
firá Stórhöfða voru gerðar mælingar á
grjótflugi, sem sýndi að steinar sýni-
legir berum augum hafa náð upp í 600
metra hæð. Loftmyndataka hefur ver-
ið mjög reglubundin vikulega og hófst
mánuði eftir að. gos:ð hófst. Ennfrem-
ur er rennsli hraunsins mælt frá jörðu
og hailamælingar eru gerðar viðs vegar
um Heimaey. Þá var mæidur hiti og
rennsli í djúpri borholu undir Klifinu.
Það sýndi að hitastigið hækkaði veru-
lega við gosið og komst í rúm 40 stig,
en virðist nú aðeins vera að lækka.
• GAS OG HITI I
HELGAFELLSHRAtJM
— Þá varð vart veruiegs gasstreymis.
Þetta gas virðist breiðast út í grunni
Heimaeyjar miili hinna gömiu hraun-
laga úr Helgafelli og koma einkum upp
í húsunum. Þetta var á timabili mjög
til baga á götum úti. Það virðist nú
ekki vera útivið, en í húsum stafar
hætta af þvi. Gasið virðist vera í rén-
un, þó hætta sé ekki yfirstaðin. Rétt
er að geta þess í þessu sambandi að ná
lægt hraunjaðrinum kom fram veru-
ieg gufa, sem hitaði upp húsim. Og at-
huganir hafa sýnt, að þessi gufa breið-
ist út miili hraunlaganna úr Heigafelii
á sama hátt og gasið, en hitinn nær
ekki niður fyrir sjávarmál. Þetta
hvort tveggja breiðist þannig út
í gömlu hrauniögunum og á upptöku
sina í nýja hrauninu eða i gígnum
sjálfum.
Og þar með ljúkum við þessu grein-
argóða yfirliti og spjalli við Þorbjörn
um gosið í Eyjum, sem við höfum flutt
af slitróttar og mismikiar fréttir
á ýmsu stiigi þess. Þetta er saga fimm
mánaða sköpunar heils fjaJls og mikils
landsvæðis með öllu sem þvi fylgir.
—E.Pá.
Fólk vandist þessu
í Surtseyj argosinu
Eins og gefur að skilja, hefur mikið
mætt á slökkvjliðinu í Vestmannaeyj-
um eftir að gosið hófst. Elías Baldvins-
son slökkviliðsstjóri, hefur verið í Eyj-
um í allan vetur, en fjölskj'lda itans
dvelur um þessar mundir í Austurkoti
í Sandvikurhreppi.
Elías sagði að fjöiskylda Jians hefði
fengið mjög góðar móttökur i landi, eft-
ir ílóttann fyrstu gosnóttina.
„Þau fóru héðam með mótorbát tii
Þoriákshafnar. Þar tóku á móti þeim
menn, sem við þekktum litið, þeir Jón
Guðbrandsson og HjaJti Gestsson á Sel
fos®i og afgreiddu ÖH mál fyrir mig.
Þeir tóku með sér fjölskyJduna
og skutu yfir hana skjólshúsi fyrstu
dagana og reyndu jafnframt að útvega
húsnæði til frambúðar. Síðan tókst eiin
um kunningja mínum að fá fyrir þau
húsnæði í Austurkoti. Ég stend i mik-
HJi þakkarskuld við þessa menn."
Elías sagðist hafa misst hús sitt i gos-
inu og bjóst því eklri við að geta fenig-
ið IH sín fjölskylduna í bráð. „En ég
reyni að fá hana eins fljótt og ég get.“
Hvort fólk teldi sér almennt óhætt
að flytjast aftur til Vestmannaeyja, taidi
Elias líklegt.
„Ég held að fólk hafi vaniizt þessu i
Surtseyjargosánu, sem var héma rétt
við bæjairdyrnar í nokkur ár. Auk þess
telja þeir sem vit hafa á að Jiitlar lik-
ur séu á þvi að hér gjósi aftur. Ég
held að það sé betra íyrir Vestmanna-
eyinga að vera hér en amnars staðar.
Ég heid að þó að við fáum hús í landi
að þá sé það ekki nóg.“
EJias sagði að þeir væru núna ellefu
á sIökkvHiðsstöðinni i Eyjum, en fyrst
í stað hefðu þeir fengið aðstoð frá
slökkviliðunum í Keflavík, Reykjavik
og á KeflavikurfJugvelJj. Þeir hefðu
því verið rúmiega 30 þegar mest var.
Sagði Elias að einn þeirna væri með
frúna hjá sér, en sá ætti ,hús sitt
óskemmt. Annar væri að gena tilraun
með að fá til sin konuma og tvö börn
og sá þriðji væri einniig að leita fyrir
sér um möguleika að fá tiJ sin eig'n-
konu. FJeiiri hygðu ekki á það í bráð.
Um starf slökkviiiðsins sagði EMas að
verkefni hefðu verið næg. „Fyrstu sól-
arhringana unnum við að aimennum
björgunarstörfum, eins og við björgun
húsmuna, skepna og tækja. Siðan eftir
að fór að kvilcna í húsum urðum við
að snúa okkur eingöngu að siökkvi-
störfum. Þau voru á margan hátt erf-
ið, t.d. kom það oft fyrir að fólk sá
ekki’ ástæðu til að hringja í okkur þó
að það kviknaði í húsi og við þurftum
þess vegna að vera í stöðugum eftir-
litsferðum. Þá fóru brunahanar alltaf
i kaf, þegar öskufaU varð og þannig
að við þurftum stöðugt að vera að moka
frá þeim. Eftir að vatnið fór, jukust
svo enn erfiðleikamir.
Nú er svo aftur farið að róast og við
orðnir eins konar vélaverkstæði. Við er-
um að vinna að þvi að taka í gegn tæk-
in, bæði okkar og annarra, sem við vilj-
um skila i sem beztu Iagi.“
Að iokum sagðist Elias vera mjög
þakklátur þeim sem aðstoðað
hefðu vegna gossins. Illar tungur hefðu
hefðu viljað gefa i skyn að mairgir
þeirra sem hefðu komið til Eyja væri
þjófalýður, sem vær: hrein vitleysa:
„Þeir sem hingað komu, komu aMir
með þeim hug að hjáipa, og þeir hafa
unnið ómetanlegt gagn. Mér er ofar-
lega í huga mikið þakklæti lil þeirra.“