Morgunblaðið - 15.12.1973, Side 31

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 15. DESEMBER 1973.
31
rannsóknarstofnun, þar sem reka
þurfti búskap með nokkuð sér-
stökum og áður óþekktum hætti,
að fá til starfa ötulan og víðsýnan
bústjóra. Ég hygg, að allir, sem til
þekkja, muni samdóma um, að val
ið hafi tekizt vel, og ég tel það
ómetanlegt lán fyrir rannsóknar-
s^tarfsemi á Keldum, að Gunnar
Olason skyldi ráðast þangað til
bústjórnar. Kom þar fyrst og
fremst til fyrirhyggja hans og
hagsýni, en ekki síður áhugi hans,
samvizkusemi og sérstök ljúf-
mennska f öllu starfi.
Ilag og heill Tilraunastöðvar
irinar bar Gunnar jafnan fyrir
brjósti og trúmennska hans í öll-
um störfum var slfk, að á betra
varð ekki kosið.
Þó að Gunnar hefði alla tíð
mekinn áhuga á búskap, ekki sfzt
sauðfjárrækt, hygg ég þó, að
ræktun jarðar hafi verið honum
hugfólgnust. Oviða grænkuðu tún
að Suð-Vesturlandi fyrr en á
Keldum og venjulega var Gunnar
með þeim fyrstu að hefja slátt.
Þótt hokkuð þætti hann fastheld-
inn á fornar heyskaparaðferðir
tókst fáum að verka betra hey,
enda var það í senn metnaður
hans og stolt að eiga ávallt næg
hey og góðhey.
Alla tíð vann Gunnar langan
vinnudag, hlífði sér hvergi meðan
heilsa leyfði og gerði í starfi
jafnan meiri kröfur til sjálfs sín
en annarra.
Eins og margir þeir, sem ólust
upp hér á landi á fyrsta þriðjungi
þessarar aldar, var Gunnar bæði
vinnusamui; og vinuglaður. Ilon-
um var alla tíð framandi sá hugs-
unarháttur, sem síðar komst í
tízku, að hirða sem mest laun fyr-
ir sem minnsta vinnu.
Alla tið var Gunnar hinn mesti
höfsmaður, barst lítið á, var frek
ar hlédrægur og heimakær. Gest-
um fagnaði hann og veitti manna
bezt. Ferðalög, einkum veiðiferð
ir um fjöll og firnindi, vorú yndi
hans, þá sjaldan hann tók sér frí
frá störfum.
I rúman aldarfjórðung áttum
við náið samstarf. Oft leitaði ég
ráða til hans, því að hann var
ráðhollur maður og gjörhugull og
vildi hvers manns vanda leysa.
Samstarf okkar var með þeim
hætti, að aldrei bar skugga á.
Svipað hygg ég, að aðrir sam-
starfsmenn hans geti sagt, allir
mátu þeir Gunnar mikils sakir
samvizkusemi hans og ljúf-
mennsku.
Árið 1939 gekk Gunnar að eiga
Kristínu Bæringsdóttur, breið-
firzkrar ættar, fágæta dugnaðar
og mannkostakonu. Bjó Kristín
bónda sínum vistlegt og vinalegt
heimili, þangað er gott að
koma.Dætur þeirra hjóna eru'
Þórunn, elzt, búsett í Bandaríkj-
unum, Elísabet kennári og yngst
Dagbjört f heimahúsum. Þau hjón
Gunnar og Kristín voru mjögsam-
hent og samrýnd aila tíð og í
langvinnum og eft erfiðum veik-
indum bóndatis var Kristín hin
styrka stoð.
Vinir og samstarfsmenn Gunn-
ars sakna nú góðs drengs.
En þeir, sem hafa hagað lífs-
för sinni á þann veg, að allir beri
til þeirra hlýhug, þurfa eigi að
kvíða hinum mikla vistaskiptum.
ur.
Páll A. Pálsson.
Gunnar Stefánsson
— Minningarorð
F. 22. apríl 1900
D. 4. desember 1973
Því fer óðum fækkandi alda-
mötafólkinu og er það að vonum
samkvæmt lögmáli lífsins, enda
mun það nú vera talið kontið til
ára sinna, þegar miðað er við,
hvað mannsævi er stutt. Einn úr
þessum hópi hefur nú lokið ævi-
göngu sinni, Gunnar Stefánsson,
Sörlaskjóli 42, eftir mikið og gott
starf.
Það má með nokkrum sanni
segja, að aldamótaæskan hafi
fæðzt inn í nýjan heim þegar fólk-
íð hafði vaknaðog lét sig dreyma
um betra og bjartara líf eftir
aldraða áþján og kúgun erlends
valds og margs konar plágur.
Æskan upphóf sönginn og tók
undir við góðskáldin, sem snertu
við hjartastreng hennar. — „Eg
vil elska mitt land" — „Vormenn
Islands yðar bíða". Og kannski
ekki sízt. .,— Island frjálst og það
sem fyrst". Fólkiðtrúði á tvennt í
þessum heimi, á Guð sinn og ljóð
og sögur. Svo kom hann Þorsteinn
Erlingsson og sagði æskunni
sannleikann: „— Island það á ær-
inn auð ef menn kunna að nota
hann".
I þessu andrúmslofti ólst Gunn-
ar Stefánsson upp, að vísu við
lítinn veraldarauð og mikið
vinnuálag, eins og títt var í þann
tíð. — En æskan átti sér hugsjón,
sem hún vildi lifa og starfa fyrir
og gerði lífið bærilegt. ísland
frjálst. Þetta sagði Gunnar eitt
sinn við mig er við' röbbuðum
saman um liðna tíð.
Gunnar Stefánsson var fæddur
f Sandvik í R-eykjavík, sonur hjön-
anna Stefáns Uannessonar frá
Brekku á Ilvalfjarðarströnd og
Guðrúnar Matthfasdóttur frá
Fossi í Kjós. Þau hjónin eignuð-
ust átta börn og var Gunnar næst
yngstur. Tvö systkinanna eru enn
á lífi, þau Ragnhildur frú í Kefla-
vík og Matthías, starfsm hjá Raf-
magnsveitu Rvíkur. Gunnar ólst
upp f foreldrahúsum til sex ára
aldurs, en þá fór hann til föður
bróður síns Einars Hannessonar
og Jórunnar konu hans, sem
heima áttu á Akranesi. Á sumrin
var Gunnar i sveit, oftast að Litlu-
Drageyri í Skorradal, minntist
hann þess fólks með hlýhug og
þótti vænt um Skorradalinn.
Ekki mun Gunnar haf hlotið
aðra menntun í æsku en þá. sem
tíðkaðist undir fermingu. Nokk-
urn fróðleik mun hann hafa getað
aflað sér af góðum bókum og því,
sem hann nam af vörum fólksins,
sem var minnugt á liðna tíð og
merkilega frótt um margt, sem
var að gerast. Ljóð góðskáldanna
lærðum við eins og faðirvorið,
sagði Gunnar, þau sem við náðum
f.
Að mfnu áliti var Gunnar eðlis-
greindur maður, óþarflega dulur,
ljóðelskur, enda talsvert hag-
mæltur sjálfur, svo sem títt er um
velgefna Islendinga. Hann var
glæsimenni að vallarsýn, stór og
sterkb.vggður, fríður sínum og
sviphreinn, snyrtimenni með
ágætum og dagfarsprúður, enda
þótt hann hefði ösvikið skap for-
feðranna þegar honum fannst á
sig vera gengið. Ilann var greið-
ugur og greiðvikinn og rétti mörg-
um hjálparhönd, enda með af-
brigðum verklaginn og fjölhæfur.
Þegar Gunnar hafði aldur lil,
för hann til sjiis og sagði hann
mér margar sögur af því, þegar
skipshöfn hans lentu í kröppum
dansi við ægisdætur. Eitt sumarið
réri hann frá Skálum á Langa-
nesi, þar er ill lending og urðu
þeir þá oft aðdraga fiskinn á seil f
land og bera hann síðan á bakinu
upp ábrattan sjávarbakkann.
— Já, það voru nú karlar, sem
létu sér ekki allt fyrir brjósti
brenna, sagði Gunnar, en stund-
um skall nú hurð nærri hælum.
Árið 1924 kvongaðist Gunnar
Ástu Hannesdóttur, sein var bor-
in og barnfæddur Reykvíkingur.
Þau hjónin eignuðust sex börn og
eru fjögur þeirra á lífi: Sigurrós
Inga, gift Kristni Guðmundssyni,
búsett í Rvík, Guðlaug Asta, gift
Timothy Lapergola, búsettí Phila-
delpfu, Guðmunda Sesselja, gift
Böðvari Áinasyni, búsett i Kópa-
vogi og Hannes Alfreð, rafvirki
búsettur í Rvík.
Fyrstu búskaparár sín hélt
Gunnar áfram að stunda sjáinn
unz hann réðst til Rafmagns-
veitu Reykjavíkurþarsem hann
starfaði samfleytt í 35 ár við upp-
setningu á rafmagnslínum og við-
hald á þeim. Mun hann hafa verið
Minning:
Guðmundur Guðjóns-
son, skipstjóri
I DAG, laugardaginn 15. desem-
ber 1973, fer fram útför
Guðmundar Guðjónssonar skip-
stjóra, Öldugötu 40, frá Frí-
kirkjunni í Reykjavík.
Guðmundur andaðist 8. þ.m., 82
ára, að Hrafnistu, þar sem hann
dvaldi síðustu árin.
Guðmundur Guðjónsson
fæddist 21. júní 1891 að Hamri i
Gaulverjabæjarhreppi. Foreldrar
hans voru Guðbjörg Guðmunds-
dóttir og Guðjón Nikulásson, sem
bjuggu þar. — Guðmundur var
næst elstur 8 systkina, sem nú eru
látin nema Guðrún, en hún býr
hér f Reykjavík.
Á uppvaxtarárum Guðmundar
voru erfiðir tímar austan Fjalls.
Sveitirnar höfðu ekki náð sér eft-
ir þungar búsifjar harðindatima á
seinni hluta 19. aldar, fólks-
flutninga og jarðskjálftana miklu
1896, er fjöldi bæja hrundi — én
Guðmundur var þá 5 ára.
Guðmundur missti föður sinn
15 ára og móður sína tveimur
árum síðar, sem leiddi til þess að
barnahópurinn dreifðist og
kostuðu Guðmundur og eldri
bróði hans uppeldi yngstu systk
inanna, sem gátu ekki unnið
fyrir sér. — Sú reynsla hefir án
efa markaðspor á þeim viðkvæma
aldri.
með fyrstu starfsmönnum Raf-
veitunnar. Nokkur síðustu starfs-
árin var hann flokkstjöri og
reyndi þá oft á kjark hans og
karlmensku í harðneskjuveðrum
að vetrarlagi uppi á reginheiði
með víðgerðarflokk sinn. Jafn-
framt sem þetta er erfitt og kulda-
verk, er það jafnframt. hættulegt,
en aldrei he.vrði ég að nokkur slys
yrðu á mönnum f starfi hjá
Gunnari.
Þau hjónin Gunnar og Ásta áttu
hlýlegt heimili og var gott að
sækja þau heim því bæði voru
þau greiðug og hlý í viðmóti.
Konu sfna missti Gunnar 22.
janúar 1971 eftir næstum 47 ára
sambúð. Eftir fráfall Ástu, sein
Gunnar tök mjög nærri sér.
leitaði hann afþreytingar og
skjöls hjá börnum sínutn og
barnabörnum, sem eru orðin 20
að tölu og barnabarnabörnin 12.
Með þvf að Gunnar var með af-
brigðum barngöður maður voru
börnin mjög hænd að afa sínum
og mátu hann mikils. I dag munu
þau drjúpa og fella tár við kistu
göða afans. — En svona er lífið.
börnin góð. Ykkar er að geyma
minningu afans eins og hann kom
ykkur fyrir sjónir. Trú hans var
ekki efablandin. Hann trúði orð-
um Jesú Ki ists, sem sagði. — Eg
lifi og þér munuð lifa. Hann
efaðist ekki um annað líf, og sam-
kvæmt trú sinni er hann nú flutt-
ur yfir móðuna miklu á fund Ástu
konu sinnar.
Farðu i Guðsfriði Gunnar minn.
Með kærri samúðarkveðju til
ykkar barnanna allra frá okkur
lijónunumog börnum okkar.
Jakob Jónasson.
Á fermingarárinu hóf
Guðmundur sjómennsku, fyrst á
skútu í nokkur ár, en síðar á
togurum, sem þá var verið að inn-
leiða i athafnalif islendinga. —
Guðmundur heyrir því til síðustu
kynslóð sjómanna skútualdar —
og fyrstu kynslöð togarasjó-
manna.
Guðmundur sá f upphafi mögu-
leika togara til fiskveiða og að
þeir væru bylting f framleiðslu-
háttum, sem heillaði hann ungan,
þvf hann dáði hafið — eins og
bóndinn landið — sem starfssvið
og þjóðarauð, sem biði nýtingar
með beztu tækjum. — Ilann
ákvað ungur að helga sig því hlut-
verki og ruddi sér braut með
miklum dugnaði og nauðsynlegri
menntun. — Hann lauk skip-
stjóraprófi frá Stýrimannaskólan-
um 1918.
Nokkru sfðar gekk Guðmundur
f þjónustu útgerðarfélagsins
Alliance, varð bráttstýrimaður og
siðar skipstjóri á Jóni forseta,
fyrsta togaranum, sem var sér-
staklega byggður fyrir íslend-,
inga.
Með f huga hve skipin voru þá
fá og mannval mikið sýndi
skjótur frami Guðmundar án efa
mikið álit útgerðarfélagsins á
honum. — Má vera, að
glöggskyggni hans sem stýri-
rnanns á Jóni forseta í mann-
skaðaveðrinu mikla á Halamiðum
1925 hafi átt þátt í því áliti, sem
hann naut.
Guðmundur var skipstjóri á
Jöni forseta í nokkur ár, aflasæll
og virtur af skipshöfn sinni. —
Virt heimild getur þess, að
Guðmundur skipstjóri á Jóni for-
seta hafi verið einn af aflasælustu
síldveiðiskipstjórum norðan-
lands.
Á vertíðinni 1928 fór Jón for-
seti í veiðiferð án Guðmundar
vegna veikinda hans — varð það
síðast ferð Jóns
forseta, þvf hann strandaði i
þeirri ferð á Stafnnesi sem
kunnugt er. Guðmundur varð
sfðar skipstjóri á togaranum Haf-
steini, eign útgerðarfélags á Isa-
firði. — Hann var með Hafstein í
nokkur ár og jafnan aflasæll.—
Þegar togveiðar höfust með
minni skipurn, varð Guðmundur
skipstjóri á minni togskipum, sem
sóttu frá Reykjavík á miðin i
Faxaflóa, og stundaði þær veiðar í
allmörg ár.—
Hann kom ósjaldan að landi
með fullfermi, þegar aðrir fengu
lítið. — Það töldu menn sýna
þekkingu Guðmundar á miðun-
um, votnlagi og öðrum aðstæðuin
— svo og reynslu hans enda var
glöggskyggni hans viðbrugðið.
Síðustu starfsárin var
Guðmundur vaktmaður í strand-
ferðaskipum Skipaútgerðar ríkis-
ins.
Guðmundur var vel meðalhár
vexti þrekvaxinn. rólvndur en
ákveðinn í framgöngu. vfirlætis-
laus, háttprúður og hafði höfðing-
legt yfirbragð. — Ilann hafði
kímnigáfu, var ræðinh. einkum
þegar sjóinn. fiskveiðar og tengd
efni bar á góma og nutu þá þeir.
er á hann hlýddu, þess að kynnast
þekkingu hans og re.vnslu á þeim
sviðum.
Guðmundur kvæntist Elínu
Haf liðadóttur, Jónssonar, 1920. —
Þau eignuðust fjögur börn, eftir
aldri: Guðjön. sem lézt 1946. 26
ára. Ilafliða, ókvæntur. Garðar
flugöryggisvörð, kvæntur Jónínu
Ásmundsdóttur og Elínu gift
Jakobi Albertss.vni, rafvirkja. —
Elín kona Guðmundar dó 1949.—
Frændsystkini Guðmundar frá
Vík kveðja hér Guðmund frænda
sinn með þakklæti fyrir þá um-
h.vggju og góðvild, sem hann
sýndi þeiin ungum, þegar leiðir
þeirra lágu fyrst til Reykjavíkur
— svo og æ síðan. Þá var heimili
Guðmundar og Elinar annað
heimili þeirra. — A kreppuárun-
um var skipsrúm á togara eftir-
sött og áttu færri en vildu kost á
þvf. En ávallt hafði Guðmundur
skipsrúm fyrir frændur sína frá
Vík, en þaðgerði þeim framhalds-
nám mögulegt. — Þó að þessa sé
hér sérstaklega minnst, þá var
hitt þeim dýrmætara að hafa
kynnst og átt að frænda og vel-
gerðamanni svo göfgan mann sem
Guðmund frænda.—
Fyrir hönd okkar systkina og
fjölskyldna okkar sendi ég börn-
um Guðmundar, fjölskyldum
þeirra og öðrum ættingjum inni-
legar samúðarkveðjur.
Jóhannes G. Helgason
Nokkur kveðjuorð
ÞANN 8. des. andaðist á Dvalar-
heimili aldraðra sjómanna Guð-
mundur Guðjónsson skipstjöri. er
lengi bjó á Öldugötu 40, 82 ára að
aldri. Kom andlát hans okkur
töluvert á óvart þar sem hann
virtist vera hress og léttur i spori.
En stundin var komin og hann
kallaður til að starfa Guðs um
geim.
Guðmundur stundaði sjó lengst
af sinni starfsævi. Eftir að hann
kom í land starfaði hann hjá
Skípaútgerð rfkisins. sem vakt-
maður um borð i skipum þess.
Guðmundur fór í Sjómanna-
skólann og Iauk þaðan skipstjöra-
prófi. Eftir það var hann stýri-
maður og skipstjiiri árum saman
bæði á togurum og bátum. Hann
var mikill aflamaður og sötti fast
sjóinn. Eg ætla að setja hér eitt
erindi úr afmæliskveðju er ég
sendi honum sjötugum. Ungur á
sjóinn söttir. sigraðir marga
þraut. liðtækur löngum þötlir.
liðnri á ævi braut. Vökull að verki
hraður. varst ekki að blása f kaun.
gætinn og glöggur inaður.
geiglaus í hverri raun. Ilann lél
sér mjög annt um hag þess. er
hann vann hjá. lét þá gjarnan
sinn hag og langanir sitja á
hakanum.
Guðmundur var mikill persönu-
leiki. traustur og prúður. aldrei
heyrðist liann leggja illt til
nokkurs manns. Allir, sem
kynntust'honum.elskuðu hann og
treystu honum. þvi i honum
fundu þeir sannheiðarlegan
mann. Guðmundur var kvæntur
glæsilegri og mikilhæfri konu
Elinu Ilafliðadóttur. ' Þau
eignuðust 4 börn. þrjá drengi og
eina stúlku og var hún yngst.
Ekki för Guðmundur varhluta al'
sorgum þessa heims. Elzta son
sinn missti liann 27 ára og komi
sina tveimur árum síðar. en hún
dö laust fyrir áramótin 1949 og
1950. Dótlirin var enn innan við
fermingu. en hann var svo hepp-
inn. aðfá göða stúlku til að annast
heimilið og döttirin og hún urðu
góðir félagar.
Guðmundur var mjög
ættrækinn og eftir að hann fór
að vinna i landi heimsötti hann
skyldfölk sitt nokkuð reglulega
allt til hinztu stundar. Við inun-
um sárt sakna. að þessar heim-
sóknir eru úr sögunni. því það
hafði svo göð áhrif að hal'a hann í
nálægðsinni. attk þesssem gaman
var að ræða við hann. þvf mað-
urinn var gliiggur og fylgdist vel
með því, sem var að gerast i' kring-
um liann.
Við hjónin þökkum honum alla
hans tryggðog vináttu viðheimili
okkar fyrr og síðar. og biðjiim
honum allrar Guðsblessunar á
hinum nýja vegi. Börnum hans og
barnabörnum sendum við inni-
leg a r s am ú ðar k ve ðju r.
Jóhaniu's S. Sigui'ðssoii