Morgunblaðið - 10.01.1974, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. JANÚAR 1974
7

tSfiðfc THE OBSERVER
Hundalíf
- og dauði
Bilið milli þeirra, sem búa við
allsnægtir.og hinna, sem búa við
skort, eykst með degi hverjum í
Bandaríkjunum. A meðan þeir,
sem búa við allsnægtir, gæða
sér á posteikum og nautalund-
um á beztu matstöðum, senda
yfirvöldin milljónir þeirra
snauðu í dauðaklefana. Við er-
um að sjálfsögðu að tala um
vaxandi fjölda gæludýra í
Bandaríkjunum, sem nú er var-
lega áætlaður 120 milljónir.
í Bandaríkjunum fæðast á
hverri klukkustund rúmlega
3.000 hvolpar og kettlingar, en
hins vegar aðeins um 400 börn;
og á hverju ári eru rúnlega 13
milljónir óæskilegra dýraaf-
kvæma svipt lífi hjá opinberum
aðilum eða í heimahúsum, og
kostar þetta eigendurna um 100
milljónir dollara á ári. Þessi
dánartala er mun hærri en i
Bretlandi, þar sem hlutfallstala
gæludýra er svipuð.
Hvers vegna láta Bandaríkja-
menn eyða um 12% allra gælu-
dýranna árlega, þegar Bretar
eyða aðeins 1,6%? Vegna þess,
að Bandaríkin eru áberandi
neyzluþjóðfélag, og þess vegna
einnig eyðsluþjóðfélag; og það
er unnt að vera án gæludýra,
eins og svo margs annars.
Bandaríkjamönnum er einnig
mun tamara að skipta um bú-
staði en Bretun, þeir eru sífellt
að skipta um húsnæði, eða jafn-
vel að flytjast milli ríkja. Gælu-
dýrið er skilið eftir hjá vina-
fólki til bráðabirgða, aldrei
sótt, og lýkur svo ævinni hjá
meindýraeyði. Svo er það, að
fleiri og fleiri Bandaríkjamenn
búa í fjölbýlishúsum, þar sem
erfitt er að hafa gæludýr, ef
það þá er heimilt. Þegar flutt
er frá einbýlishúsi í fjölbýli,
verður að fórna gæludýrinu.
En það kemur fleira til. Yfir-
leitt er mjög dekrað við gælu-
dýr í Bandaríkjunum. Á síðasta
ári fjölgaði gæludýrum hjá
bandarískum fjölskyldum um
36% í 40 milljónir. Tala hrein-
ræktaðra hunda hjá bandariska
hundaeigendafélaginu (Ameri-
ean Kennel Club) er að
minnsta kosti 14 milljónir, og
um milljón bætist við á ári
hverju.Þetta eru hamingjusömu
húsdýrin, og eigendur þeirra
hafa keypt þau háu verði, yfir-
leitt ekki minna en 100 dollara
— oftast mun meira.
Þjónustan í hundaheiminum
er sannarlega margvísleg. At-
vinnu hundateymari fer í dag-
legar gönguferðir með hundinn
fyrir litla 50 dollara á viku.
Tugir sérfræðinga sálgreina
siðavenjur hans. Eitt félag, sem
nefnist „Vandræða hvolpur-
inn“ (Problem puppy) tekur að
sér mal hunda, sem eiga við
sálfræðileg vandamál að stríða,
og heitir því að venja hvolpa af
óþarfa gelti, narti og öðrum
leiðinda venjum.
Til eru sérstakar kjötbúðir
fyrir hunda, sem bera nöfn eins
og „Hunda húsið“. Meira að
segja eru til sérstök veitinga-
hús fyrir þá, þar sem hundar
geta fengið sína lambakrydd-
steik, pönnusteiktan kjúkling,
súkkulaðitertu með rjóma og
annað góðgæti eftir vild. Kjör-
búðir í Los Angeles bjóða
hundaeigendum upp á hunda-
gjafir eins og ekta silfurmatar-
disk fyrir aðeins 99 dollara, eða
skinnfóðraða fótaleppa fyrir 50
doilara. Fyrir tíkurnar bjóða
búðirnar sérstök ilmvötn,
„Sniffe“, fyrir 4,99 dollara glas-
ið. Svo fást stjörnuspár fyrir
hunda, og tannkrem, auk þess
sem sérstakir „Petmobiles“ bíl-
ar fara í auðmannahverfin og
bjóða snyrtingu fyrir hundana
á aðeins 15 dollara. Á meðan
hundarnir sitja undir hár-
þurrkunni hlusta þeir á róandi
tónlist.
Talið er, að það kosti Banda-
ríkjamenn að minnsta kosti
fjóra milljarða dollara á ári að
ala gæludýr sin. Sala á hunda-
fæðu er áætluð að minnsta
kosti 1.350 milljónir dollara á
ári, sala á ýmiss konar útbúnaði
fyrir hunda 350 milljónir doll-
ara, og heilsugæzla um 400
milljónir doilara. Að sögn
hundaeigendafélagsins í
Bandaríkjunum fara þessar
upphæðir hækkandi.
Til að auðvelda flutninga
húsdýra hafa margir bandarísk-
ir flugvellir tekið upp þá nýung
að opna „dýravelli“, til að flytja
hunda og ketti til nýrra heim-
ila. Þar fá dýrin máltíðir, sér-
staka umönnun þjálfaðra dýra-
vina, og stöðugt eftirlit dýra-
lækna. Þessi þjónusta leysir
eigendurna undan ýmsum
skyldum, eins og að þurfa að
hugsa um bólusetningar, heil-
brigðisvottorð og annað. Fá eig-
endurnir pistil, sem heitir „Að
ferðast með gæludýr".
Að sögn bandarískra yfir-
valda eru um 200 þúsund hund-
ar og kettir sendir flugleiðis
árlega. Dánartalan í þessum
flutningum er innan við" 1 %, og
oftast deyja dýrin þegar flug-
vélar þurfa að bíða of lengi i
heitu veðri á flugvöllum, sem
EFTIR
CHARLES
FOLEY
veldur því, að geymslurými vél-
anna ofhitna. Þá segja tals-
menn flugfélaganna, að eigend-
ur gæti þess ekki alltaf að búa
svo um gæludýr sín, að þau fái
andað í f lutningunum.
Stundum eiga flutningafélög-
in sökina. Þegar einum hund-
eiganda var sagt, að írski úlf-
hundurinn hans hefði dáið i
flugflutningum frá Dallas I
Texas, reiddist hann svo, að
hann réðst að flugvélinni með
sleggju og málningu, svo vélin
varð að fara í gagngert eftirlit.
Gæludýrafjöldinn leiðir af
sér bæði umhverfis- og heil-
brigðisvandamál. í skýrslu
þriggja visindamanna i „Sci-
ence and Public Affairs“ segir
meðal annars, að 3.500 tonn af
hundaskít og 38 milljón litrar
af hlandi mengi bandarískar
götur árlega. Auk þess verði
svo almenningur að greiða
margar milljónir dollara árlega
til að eyða flækingsdýrum. Ein-
staka sinnum eru þessi flæk-
ingsdýr notuð til framleiðslu á
áburði eða fóðurmjöli.
Dýravinafélög hafa alls stað-
ar unnið að því, að takmarka
fjölgunina hjá gæludýrunum. í
LosAngeles, þar sem yfirvöldin
þurftu að greiða 3‘/4 milljón
dollara á nýliðnu ári fyrir út-
rýmingu óæskilegra gæludýra,
hafa samtök gæludýraeigenda
unnið að því að safna fé í vön-
unarsjóði og ónæmisaðgerðar-
sjóði. Þar eru þess konar að-
gerðir dýrar, og í Los Angeles
er starfandi félag, sem vinnur
að þvi að búa til dýramat með
getnaðarvarnarefnum.
Dýralæknar hafa komizt að
því, að margir eigendur gælu-
dýra eru andvígir vönun, þeim
finnst hún svipta dýrin þeirra
eðli. Og margir sálfræðingar
halda því fram, að dýraeigend-
urnir vilji í undirmeðvitund-
inni vita gæludýr sín i frjálsri
makaleit, til þess á þann hátt að
mótmæla þeim hömlum, sem
þjóðfélagið setur á kynlíf. Þess-
ir eigendur eiga vart eftir að
fagna þeirri framtíðaráætlun,
sem vísindamenn hafa gert.
Þessir vísindmenn hafa unnið
að rannsóknum á þvi, hvernig
estrogen- og testosteron-inn
gjafir við fæðingu geta gert
rottur kynlausar. Þegar þar að
kemur, getur kynlaus hundur
verið jafn vingjarnlegur og hin-
ir, segja sérfræðingarnir.
Hvað liggur að baki þessari
auknu þörf Bandarikjamanna
fyrir gæludýr? Sérfræðingarn-
ir segja, að það sé aðallega þörf
fyrir hlýju og félagsskap í því
þjóðfélagi, sem hefur gert
mannleg samskipti erfið, og
jafnvel stundum hættuleg.
Milljónir manna eyða ævinni i
steinkumböldum, eða úti á
þjóðvegunum, þar sem þeir sjá
lítið annað en afturstuðarann á
næsta bíl. í Los Angeles, borg
þar sem þúsund morð eru fram-
in árlega, eru margir hræddir
við að fara út eftir sólsetur.
Samfara þessu kemur svo
lengri frítími, fjölskyldurnar
verða minni, vinasamböndin
færri. En við þurfum að eyða
frístundunum — og gæludýrin
sjá um sumar þeirra.
KEFLAVÍK — NÁGRENNI Stúlka óskast til afgreiðslustarfa Sölvubúð, Keflavík BROTAMÁLMAR Kaupi allan brotamalm langhæsta verði. Staðgreiðsla Nóatúni 27, simi 25891
BÍLAVIÐGERÐIN FÖNDUR — FÖNDUR
Bílaverkstæðið Bjarg Bjargi við Get bætt við nokkrum bornum
Sundlaugaveg, sími 38060. 4—6 ára
Tökum að okkur allar almennar Elin Jónasdóttir,
bilaviðgerðir Bilaverkst. Bjarg Miklubraut 86.
Bjargi, s 38060. simi 1031 4
MIÐSTÖÐVARKETILL ÓSKAST LAGERVÖRUR
Óska eftir að kaupa miðstöðvar- Spennur, málmhnappar, renm-
ketil 3,5 .m, ásamt tilheyrandi út- lásar, nálamöppur, tituprjónar
búnaði. Á sam.i s.að óskast líttl
steypuhrærivél. —. Uppl. i síma Heildv Vesturgötu 3,
83925. s 13930
GETTEKID AÐ MÉR ÓSKA EFTIR
stærri og smærri verk með skurð- 2ja—3ja herb ibúð i Hafnarfirði
gröfu JCB 3 C. Sími 19378. Helst í eldra húsi Uppl. í sima
52032 i dag og næstu daga
Hilmar Friðsteinsson.
HAFNARFJÖRÐUR OG HAFNARFJÖRÐUR OG
NÁGRENNI NÁGRENNI
Úrvals saltað hrossakjöt. Nauta- Ódýrar, reyktar og saltaðar rúllu-
buff 495 kr. kg Nautahakk 295 pylsur Úrbeinað hangikjöt 495
kr. kg. kr. kg Hamborgalæri með spekki
Úrvals dilkasaltkjöt Bacinsiður 495 kr kg
Kjötkjallarinn, Kjötkjallarinn,
Vesturbraut 1 2. Vesturbraut 1 2
FÉLAGIÐ
ÍSLAND FÆREYJAR
Almennur fundur verður í Norræna húsinu, föstudags-
kvöldið 2. janúar kl. 20,30. Upplestur, kvikmynd frá
Færeyjum og almennar umræður.
Félagar fjölmennið og takið með ykkur gesti.
Stjórnin.
STJÓRNUNARFÉLAG ÍSLANDS
Hver eru áhrif vinnutímalengdar
á af kastagetu?
Hvaóa áhrif hafa stutt
hvíldarhlé?
ERGONOMIA
Stjórnunarfélag Íslands gengst
fyrir umræðufundi F dag fimmtu-
dag 10. jan. kl. 1 6:00 í húsakynn-
um félagsins að Skipholti 37.
Jón Svavar Friðjónsson verkfræðingur mun F stuttu inngangserindi
kynna fræðigreinina „Ergonomi", sem hefur verið skilgreind sem
vFsindalegar rannsóknir á tengslum mannsins og vinnuumhverfis
hans.
000 MILWARD
Hringprjónar
Fimmprjónar
Tvíprjónar
Heklunálar
Framleitt úr léttri
álblöndu
Heildsölubirgðir:
Davið $. Jónsson & Co. hi
Sími 24-333