Morgunblaðið - 10.03.1974, Qupperneq 34

34
MORGUNBLAÐIÐ. SUNNUDAGUR 10. MARZ 1974.
VALDIMAR KRISTINSSON:
FARÞEGASKIP
MILLI LANDA
MÖRGUM þykir leitt, að nú á
1100 ára afmæli íslenzku þjóðar-
innar skuli farþegaflutningar á
sjó til og frá landinu leggjast svo
að segja alveg niður. Eimskipa-
félagið, sem haldið hefur uppi
þessari þjónustu i 60 ár, treystir
sér ekki lengur til að láta hana
bera sig vegna harðrar sam-
keppni frá fluginu. Sömu sögu er
að segja um allan heim; farþega-
flutningar á langleiðum hafa
dregizt mjög saman, en flugið
kemur í staðinn.
Á tveimur sviðum hafa farþega-
skipín þó haldið sínu og reyndar
aukið við sig, en það er með
skemmtisiglingum á fjarlægum
slóðum og fólks- og bílaflutning-
um á skemmri leiðum. Á hvorugu
þessu er völ hér á landi, en
markaðsskilyrðin áreiðanlega ört
batnandi.
Þörfin er mest fyrir „fólks- og
bílaferju". Segja má, að Iands-
menn í heild séu að nokkru leyti i
sömu aðstöðu eins og Vestmanna-
eyingar. Þeir eiga mikinn og dýr-
an bílaflota, en geta ekki notað
hann sem skyldí. Reglulegar ferð-
ir „bflaferju" mundu mjög breyta
aðstöðunni og stórauka samskipt-
in við nágrannalöndin, sem eðli-
legt er að halda sem beztum
tengslum við.
Aðstaðan til að flytja fjölda bíla
dugir ekki ein sér til að auka
áhugann á sjóferðum og tryggja
þar með rekstrargrundvöll far-
þegaskips. Ymsar aðrar nýjungar
þarf að taka upp til þess að vel
megi fara. Margir hafa sýnt mál-
inu áhuga og nýlega hefur Jón
Ármann Héðinsson hreyft því á
Alþingi. Ef tekið er saman úr
hugmyndum hans og fleiri áhuga-
manna um málið munu þær vera
eitthvað á þessa leið:
Gerð verði víðtæk markaðs-
könnun og síðan byggingar- og |
rekstraráætlun fyrir „ferjuskip“.
I þessum athugunum verði miðað
við samvinnu við Færeyinga, ef
þeir hafa áhuga á, og einnig
spurzt fyrir um velvilja og áhuga
annarra Norðurlandabúa fyrir-
málinu. Færeyingar eru fimm-
tungur á við íslendinga að fjölda,
en gætu hugsanlega notað svona
skip að þriðjungi vegna sinna sér-
stöku aðstæðna.
Til þess að hafa sem tíðastar
ferðir bæði vegna okkar og Fær-
eyinga og til þess að ekki miðist
öll ferðalög hér á landi við
Reykjavík væri æskilegt, að svona
skip hefði endastöð á Austur-
landi. Höfn í Hornafirði væri lík-
lega æskilegasti staðurinn, en
vegna hafnarskilyrða yrði fremur
að miða við Reyðarfjörð. Það væri
reyndar gott með tilliti til upp-
byggingar á Austurlandi, en hef-
ur þann ókost að vera í meira en
dagleiðar fjarlægð I bíl frá Suð-
vesturlandi og Reykjavík. Dreif-
ingu ferðaleiðanna ætti þó að
meta meira og einnig losnar fólk
við Reykjanesröst og langa sigl-
ingu meðfram suðurströndinni
með þessu móti. Það yrði einmitt
mikilvæg forsenda fyrir vinsæld-
um skipsins, að fólk kæmist í land
á hverjum sólarhring. Sumarrút-
una (maí—september) mætti því
hugsa sér á þessa leið:
Reyðarfjörður — Þórshöfn —
Bergen — Hirsthals (á Jótlandi)
— Aberdeen — Þórshöfn —
Reyðarfjörður.
Hríngferðin mundi taka um það
bil sex sólarhringa. Þá er einn til
vara miðað við vikuferðir og allt-
af verið í sömu höfn á sama viku-
degi. Lengst mun siglingin milli
Þórshafnar og Bergen, og milli
Aberdeen og Þórshafnar. Land-
göngutíminn getur þá færzt til
fram eftir degi.
GULLFOSS FLAGGSKIP FLOTA
ÍSLENDINGA í MÖRG ÁR
Með þessu móti mundu stórauk-
ast samskiptin við Færeyinga.
Bergen er í bærilegu sambandi
við aðra hluta Noregs, auk þess að
vera skemmtilegasta borgin þar,
og Hirsthals er í viðunandi ná-
lægð við Gautaborg og Kaup-
mannahöfn. Viðkoma í Aberdeen
er nauðsynleg til að deila ferðinni
niður í dagleiðir og til að ná
tengslum við Bretlandseyjar.
Sumir mundu einmitt fara hring-
leið í bíl frá Norðurlöndum til
Skotlands. Aberdeen er nær 200
þús. manna borg, talin vera sú
hreinlegasta á Bretlandseyjum,
og þar verzla áreiðanlega þeir
félagarnir Marks og Spencer.
Einnig er Skotland með falleg-
ustu löndum og íbúarnir afar góð-
ir heim að sækja. Hafa allt of fáir
Islendíngar kynnzt þjóðlífinu þar
utan Princess Street.
Eins og áður segir er mikilvægt
fyrir væntanlega farþega að kom-
ast I land á hverjum sólarhring,
þótt ekki sé nema í nokkra
klukkutíma. Bæði gerir það ferð-
irnar fjölbreytilegri og tekur sjó-
riðuna og sjóveikina af mörgum.
Einnig skiptir stærð skipsins
verulegu máli í þessu sambandi.
Ekki yrði það minna en 4000 tonn
og ef til vill 5—6000 tonn; og að
sjálfsögðu búið „jafnvægis-
stj órn“.
Skipulag um borð og daglegur
rekstur skiptir auðvitað höfuð-
máli varðandi rekstursafkomuna.
Skipið yrði að sjálfsögðu eitt far-
rými, en önnur aðstaða misdýr
eins og á venjulegu hóteli.
Veitingaaðstaðan gæti verið með
tvennu móti. Annars vegar „veit-
ingabúð“ (cafeteria), sem þyrfti
til dæmis að þrísetja þegar far-
þegar væru flestir. Mundu þá
ýmsir þurfa að bíða nokkurn tíma
á matmálstímum. Hins vegar væri
lítill veitingasalur með betri bión-
ustu, en þar ætti að panta matinn
með 2—3 tíma fyrirvara, til þess
að tryggja, að ekkert færi til spill-
is. Einnig þyrfti að hafa hljóðláta
setustofu og svo tónlistar- og
,,pop“-stofu.
Eitt þilfar skipsins yrði með
föstum, góðum klefum, með baði
og snyrtingu; annað þilfar með
lausum klefum (íbúðargámum)
og í þriðja lagi mætti hugsa sér
raðir af „flugstólum", sem nú eru
í mörgum ferjum og henta ýms-
um, einkum ungu fólki, sem væri
aðeins einn til tvo sólarhringa um
borð. Síðan kæmi bílaþilfar (og
hjólhýsa).
Sumir mundu nú segja, að allt
þetta væri gott og blessað, en
spyrja um leið hvað gera ætti við
skipið á veturna. I því sambandi
Valdimar Kristinsson.
virðist tveggja kosta völ. Sá fyrri,
og ólíklegri, er að hafa þá skipið á
Miðjarðarhafi og fljúga með far-
þega á milli. Þetta mætti reyna.
Hinn kosturinn er að nota þá skip-
ið sem bílaflutningaskip fyrst og
fremst (bílainnflytjendur gætu
verið meðal hluthafa). Fasta
farþegarýmið yrði I notkun,
en ,,íbúðargámarnir“ og „flugstól-
arnir“ yrðu teknir úr og bilarým-
ið stækkað. En bílainnflutningur
er einmitt mikill á haustin og
fyrri hluta vetrar, þegar nýju ár
gerðirnar koma og síðan á vorin
fyrir sumarið.
Mætti þá hugsa sér tíu daga eða
hálfsmánaðarferðir eitthvað á
þessa leið:
Reykjavík — Þórshöfn — Hull
— Rotterdam — Esbjerg — Þórs-
höfn — Reykjavík.
Þannig yrðu tengsl allt árið við
Færeyjar og Danmörku, og þar
með við Norðurlönd. Bílar yrðu
einkum sóttir til Hull og Rotter-
dam, en aðrar vörur mætti að
sjálfsögðu flytja í gámum eftir
því sem rúm leyfði.
— Loftleiðir
Interna-
tional Ari
Bahama
Hinn 5. marz 1969 stofnaði Loft-
leiðir hlutafélagið Hekla Hold-
ings Ltd. í Nassau á Bahamaeyj-
um, og varð samkomulag um, að
það tæki að sér rekstur félagsins
International Air Bahama.
Hekla Holdings keypti síðar
IAB, en það félag heldur uppi
áætlunarferðum milli Nassau og
Luxemborgar. Er rekstri félags-
íns stjórnað frá skrifstofu Loft-
leiða f New York.
Þáttaskil
Á síðasta aðalfundi hinn 28.
júní 1973 urðu þáttaskil í sögu
Loftleiða, er hluthafar félagsins
samþykktu enróma tillögu stjórn-
arinnar að sameinast F'lugfélagi
Islands. Tilla'gan var jafnframt
samþykkt á aðalfundi Flugfélags
íslands, sem haldinn var samtím-
is.
1 tillögunni er gert ráð fyrir, að
sameining flugfélaganna fari
fram með þeim hætti, að sofnað
verði sameiginlegt félag Flugfé-
lags íslands og Loftleiða, er verði
eigandi allra hlutabréfa í báðum
flugfélögum og sameini frá og
með 1. ágúst 1973 undir eina yfir-
stjórn allar eignir beggja flugfé-
laganna og dótturfélaga þeirra.
Ekki mun fyrirhugað, að Flugfé-
lag íslands h.f. eða Loftleiðir h.f.
verði lögð niður, heldur starfi
flugfélögin bæði áfram, hvort
með sinni stjórn og framkvæmda-
stjóra, en heildarreksturinn eða
hluti hans, eftir því sem hag-
kvæmt þykir, komi undir stjórn
hins sameinaða félags. Þó er
rekstur flugvéla undanskilinn,
nema því aðeins, að samþykki 3A
félagsstjórnar komi til.
Stjórn hins sameinaða félags
skipa núverandi stjórnir og vara-
stjórnir flugfélaganna og sitja
þær til þriggja ára, en á sameigin-
legum aðalfundi 1976 verður kos-
in sjö manna stjórn og fimm í
varastjórn með venjulegum
hætti.
Fyrstu farþegar Loftlciða frá New York 15. júní 1947 við komuna til Reykjavfkur. Alfreð Elíasson
flugstjóri og núverandi forstjóri Loftleiða að koma niður landganginn.