Morgunblaðið - 19.06.1974, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 19. JUNl 1974
ÞmgmáL.Þmgmál...Þingmál...ÞingmáL.Þingmál
Oddur Ólafsson:
3700 millj. kr. greiðslu-
halli við Sovétríkin
t lok slðasta þings beindi Lárus
Jðnsson fyrirspurnum til við-
skiptaráðherra um viðskipti ts-
lendinga við þjððir Sovétrlkj-
anna. t svari viðskiptaráðherra
kom m.a. fram, að skuld tslands á
viðskiptareikningi við sovézka
utanrfkisviðskiptabankann f lok
marz-mánaðar 1974 var rúmar
1000 millj. kr. En f janúarlok var
yfirfært jafnvirði tæpra 400
millj. kr. til þess að Iækka skuld-
ina, en lauslega er áætlað, að
greiðsluhallinn við Sovétrfkin
nemi u.þ.b. 3700 millj. kr. á þessu
ári.
Lárus Jónsson spurði viðskipta-
ráðherra m.a. að því, hversu
háum upphæðum ríkisstjórnin
hygðist verja til útflutningsupp-
bótar íslenzks lagmetis og ullar-
vara, sem flutt yrðu til Sovétríkj-
anna á þessu ári. I svari viðskipta-
ráðherra kom fram, að ríkis-
stjórnin hefur ekki ákveðið að
veita neinar útflutningsbætur á
lagmeti eða ullarvörur. Ríkis-
stjórnin hefði hins vegar gefið
útflytjendum fyrirheit um, að
væntanlegar, almennar efnahags-
ráðstafanir myndu bæta afkomu
útflutningsiðnaðarins, svo að út-
flytjendur gætu gert og staðið við
samning um sölu á lagmeti og
ullarvörum til Sovétríkjanna.
I svari viðskiptaráðherra við
fyrirspurnum Lárusar Jónssonar
kom einnig fram, að innflutnings-
verð á bensíni frá Sovétríkjunum
hefur hækkað um 225%, gasolía
um 243%, fuelolía um 267%, tim-
bur um 162%, steypustyrktarjárn
um 171% og fólksbifreiðar um
8%. Þá kom einnig fram, að verð-
mæti útflutningsafurða íslend-
inga til Sovétrikjanna hefur
hækkað sem hér segir: freðfiskur
49%, niðursuðuvörur 38%, ullar-
vörur 59% og málning 62%. Þá
Sjóður til aðstoð-
ar drykkjusjúkum
sagði ráðherra einnig i svari sínu,
að frá þvi að samningar um olíu-
kaup voru fyrst gerðir við Sovét-
ríkin hafi ætið verið miðað við
heimsmarkaðsverð, en hins vegar
væru íslenzkar afurðir seldar til
Sovétrikjanna á föstu verði á
sama hátt og allar vörur, sem
keyptar væru frá Sovétríkjunum
aðrar en olíur og bensín.
ODDUR Ólafsson flutti á sfðasta
þingi frumvarp til laga um stofn-
un sjóðs til aðstoðar við drykkju-
sjúka. Frumvarpið gerir ráð
fyrir, að á næstu 10 árum skuli
greiða gjald að upphæð 100 kr. af
hverri þriggja pela flösku af
sterku vfni, sem Afengis- og
tóbaksverzlun rfkisins sefur.
Gjald þetta á að renna í sérstakan
sjóð til varnar gegn drykkjusýki.
Sjóðurinn á að vera f vörzlu
Tryggingastofnunar rfkisins.
I frumvarpinu segir, að fé því,
sem renni I sjóð til varnar gegn
drykkjusýki, skuli varið til lána
og styrkveitinga til félagasamtaka
og einstaklinga, er vinni að því að
hamla gegn skaðlegum áhrifum
áfengis. Veita megi lán og styrki
til þess að koma á fót og reka
afvötnunar- og ráðleggingarstöðv-
ar fyrir drykkjusjúka, svo og
vinnu- og endurhæfingarstöðvar.
Heimilt skuli vera að verja allt að
Tillaga Þorvalds G. Kristjánssonar:
Virkjun Suður-Fossár á Rauðasandi
ÞORVALDUR Garðar Kristjáns
son mælti f aprflmánuði s.l. fyrir
þingsályktunartillögu, er hann
flutti ásamt öðrum þingmönnum
Vestfjarða um virkjun Suður-
Fossár á Rauðasandi f Vestur-
Barðastrandarsýslu. Tillagan ger-
ir ráð fyrir, að Alþingi feli rfkis-
stjórninni að heimila væntan-
legri Vestfjarðavirkjun eða öðr-
um aðila að virkja Suður-Fossá á
Rauðasandi í Vestur-Barða-
strandarsýslu í allt að tveggja
megawatta raforkuveri og leggja
þaðan aðaforkuveitu til Patreks-
fjarðar til tengingar þar við aðal-
orkuver Vestfjarða. Jafnframt er
rfkisstjórninni falið að gera nú
þegar af sinni hálfu ráðstafanir
til að hraða eins og frekast er
unnt þessum framkvæmdum.
Stefna skuli að þvf, að þeim verði
lokið fyrir árslok 1975.
í framsöguræðu sinni sagði Þor-
valdur Garðar Kristjánsson m.a.:
„Á undanförnum mánuðum hafa
skapazt þau viðhorf í orkumálum
landsins, að einskis má láta
ófreistað í veiðleitni landsmanna
til að auka raforkuframleiðslu.
Mikið veltur á, að engar ónauð-
synlegar tafir verði á fram-
kvæmdum virkjana, sem þegar er
hægt að byrja á, vegna þess, að
undirbúningsrannsóknum og at-
hugunum er Iokið. Eitt slíkt verk-
efni, sem bíður framkvæmda, er
einmitt virkjun Suður-Fossár á
Rauðasandi í Vestur-Barða-
strandarsýslu.
Þegar árið 1951 beindist athygli
manna að virkjun Suður-Fossár.
Var þá gerð áætlun á vegum raf-
orkumálastjóra um litla virkjun
þar. Var hér um að ræða eina af
mörgum athugunum, sem gerðar
voru vegna könnunar á orkuöflun
fyrir Vestfirði. Reyndist hér um
að ræða hagkvæmustu orkuöflun-
ina, sbr. greinargerð í ársskýrslu
Sambands íslenzkra rafveitna
1952. Árið 1961 voru teknar upp
virkjunarathuganir að nýju við
Suður-Fossá. Var þá gert yfirlit
yfir jarðfræðilegar aðstæður og
sama ár var ennfremur gert yfir-
lit yfir virkjunarmöguleika. Þá
var árið 1965 mælt langsnið stíflu-
svæðis og gerð lausleg kostnaðar-
áætlun fyrir 1,75 megawatta
virkjun, sem áætlað var að kost-
aði 36,6 millj. kr.“
Síðan sagði þingmaðurinn, að
sýslunefnd V.-Barðastrandar-.
sýslu hefði samþykkt í júlí 1970
að hafa forgöngu og frumkvæði
að frekari könnun á virkjun Suð-
ur-Fossár. Verktakafyrirtækið
Virkir h/f hefði gert áætlun um
virkjun í ánni. I áætlunum fyrir-
tækisins segi, að virkjun Suður-
Fossár sé tæknilega einföld.
Kostnaður við þessa framkvæmd
ásamt kostnaði við aðalorkuveitu
til Patreksfjarðar sé nú áætlaður
um 145 millj. kr. Með þessari
þingsályktunartillögu sé lagt til,
að ráðherra heimili væntanlegri
Vestfjarðavirkjun eða öðrum að-
ila að virkja Suður-Fossá. Sé þá
gert ráð fyrir, að Vestfjarðavirkj-
un verði sameignarfyrirtæki
ríkisins og sveitarfélaganna á
samveitusvæði Vestfjarða.
10% af árstekjum sjóðsins til
styrktar þeim, er reka áróður
gegn áfengisneyzlu.
I greinargerð með frumvarpinu
segir Oddur Ólafsson: „Rann-
sóknir, sem gerðar hafa verið hér
á landi á undanförnum árum hafa
leitt það í ljós, svo að ekki verður
um villzt, að drykkjuskapur fer
vaxandi hér, og þá einkum hjá
yngri aldursflokkum.
Þeim, er að málefnum drykkju-
sjúkra vinna dylst það ekki, að
misnotkun áfengis er stærsta og
alvarlegasta félagslega vanda-
málið, sem við eigum við að
stríða. Þúsundir Islendinga eru
vanheilir vegna ofdrykkju og
hundruð fjölskyldna líða á ýmsan
hátt vegna áfengisvandamálsins.
Þótt hið opinbera hafi á undan-
förnum árum sýnt nokkra við-
leitni til að hjálpa drykkjusjúk-
um, þá er varla ofmælt, þótt sagt
sé, að sá hópur hafi verið olnboga-
barn um langa hríð.“
Sfðan segir flutningsmaður I
greinargerð sinni: „Það er til-
gangurinn með flutningi þessa
frumvarps að styðja við bakið á
þeim, sem af áhuga og fórnfýsi
vilja vinna að umbótum á þessu
sviði, vilja vinna að því að greiða
úr þeim þjóðarvanda, sem hér er
um að ræða.“
Þorvaldur Garðar Kristjánsson:
Viðreisnarstiórniii hóf
_ J M
endurnýjun togarailotans
Endurkaup á rekstrar-
víxlum iðnaðarins
ÞORVALDUR Garðar Kristjáns-
son beindi á sfðasta þingi fyrir-
spurn til viðskiptaráðherra um
endurkaup Seðlabankans á
rekstrarvfxlum iðnaðarins. I um-
ræðum, er spunnust um fyrir-
spurnina, upplýsti þingmaðurinn,
að á árinu 1973 hefðu endurkaup
Seðlabankans aukizt um 1289
millj. kr. t hlut landbúnaðarins
hefði fallið 531 millj., í hlut
sjávarútvegsins 500 millj., f hlut
iðnaðarins 171 millj. og önnur
endurkaup hefðu numið 86 millj.
Síðan benti Þorvaldur Garðar
Kristjánsson á, að athyglisvert
væri, hve hlutur iðnaðarins væri
lítill. Ef upplýsingar Seðiabank-
ans væru athugaðar nánar, kæmi
í ljós, þegar skipt væri á milli
bankanna, að endurkeypt hefði
verið af rekstrarvíxlum frá
Landsbankanum í iðnaði, sem
næmi 314 millj. kr., í Utvegsbank-
anum 38 millj., í Búnaðarbank-
anum 41 millj., en í banka
iðnaðarins 19 millj. Þingmaður-
inn sagði síðan, að þetta kæmi sér
til þess að álykta sem svo, að
sérstaklega væri þörf á að fá skýr-
ingar á þessum málum með sér-
stöku tilliti til iðnaðarins. Ástæða
væri til þess að fá greinargerð um
endurkaup Seðlabankans á
rekstrarvíxlum iðnaðarins milli
ríkisfyrirtækja, samvinnufélaga
og einkafyrirtækja á hverju ári.
1 almennum stjórnmála-
umræðum á Alþingi f byrjun maf-
mánaðar, benti Þorvaldur Garðar
Kristjánsson á þá staðreynd, að
enduruppbygging togaraflotans
hefði hafizt f tíð Viðreisnar-
stjórnarinnar. Þingmaðurinn
sagði, að aukning fiskiskipa-
flotans hefði ávallt gengið f
bylgjum, en mesta aukning, sem
nokkru sinni hefði orðið, hefði
farið fram á árunum 1959—1962,
þá hefði fiskiskipastóllinn vaxið
að rúmlestatölu um 140%.
I ræðu sinni sagði Þorvaldur
Garðar Kristjánsson m.a.: „Það er
útilokað að gera allt fyrir alla á
sama tíma. En núverandi ríkis-
stjórn hefur hagað sér til orðs og
æðis eins og þetta væri mögulegt.
I þessu felst hennar höfuðsynd. I
þessu felst lýðskrum og ábyrgðar-
ieysi, sem engan samjöfnuð á í
íslenzkri stjórnmálasögu. Það er
frumskylda hverrar rfkisstjórnar
að stjórna, það er hlutverk ríkis-
stjórnar að veita forystu, veita
leiðsögn og aðhald. Núverandi
ríkisstjórn hefur brugðizt í
þessum skyldum sfnum í algleymi
lýðskrumsins. Hún hefur kastað
beizlinu fram af sér. Það er þetta
ástand, sem hefur nú magnað alla
veikleika í þjóðfélagsupp-
byggingu okkar og þjóðlífi.
Gengdarlaust kapphlaup um lífs-
gæðin og skefjalaus kröfugerð
tröllríður þjóðfélagi voru.
Brenglað gildismat leiðir út í
ófæru í leitinni að hégóma.
Afleiðingarnar blasa við, það er
hrun framundan. Á næsta leyti
blasir við stöðvun atvinnu-
veganna, ef ekkert er að gert og
meðan Róm brennur, gamnar
ríkisstjórnin sér við varnar- og
öryggismál landsins í hráskinns-
leik valdabaráttunnar innan
veggja stjórnarráðsins og til að
bæta gráu ofan á svart, skirrist
þessi ólánsstjórn ekki við að
gerast dragbítur á aðgerðir til að
ná fullum yfirráðum yfir fiskí-
miðum landgrunnsins út að 200
sjómflum."
Síðar f ræðu sinni sagði Þor-
valdur Garðar Kristjánsson: „Það
þarf að gjörbreyta stefnunni í
stjórn rfkisfjármála, sem er
meginvaldur þenslunnar á vinnu-
markaðnum og þar með verðbólg-
unnar í landinu. En halda menn,
að það sé von til þess, að ríkis-
stjórn, sem hefur nær þrefaldað
ríkisútgjöldin á þremur árum,
geri nokkuð umtalsvert til úrbóta
í þeim efnum. Það kemur víst
engum til hugar í alvöru. En samt
er það svo, að það er einmitt
þetta, sem þarf að gerast. Það
þarf að ráðast til atlögu við þessi
vandamál, sem ég hef hér drepið
á og mörg fleiri. Almenningur í
landinu gerir sér grein fyrir
þessu. Engir hugsandi menn eru
svo fastreyrðir í flokksklafa, að
þeir láti þjónustu við fmyndaða
flokkshagsmuni aftra sér við
björgunarstörf. Og nú þarf
sannarlega að bjarga, bjarga úr
vanda þeim, sem þjóðin er komin
í, bjarga frá skelfingum þeim,
sem framundan eru, ef ekki er
brugðið rétt við. Þess vegna er
það almenn krafa að breyting
verði á stjórnarháttum þegar i
stað. Mönnum rennur það til rifja
að horfa upp á niðurlægingu
ríkisstjórnar tslands þessa
dagana."