Morgunblaðið - 19.07.1974, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 19. JULI1974
FRÁ
SAMEINUÐU
ÞJÓÐUNUM:
ÍBÍUM
JARÐAR
FJÖLGAR
UM TVO
Á HVERRI
SEKÚNDU
Á HVERRI einustu
sekúndu fjölgar Ibúum
heimsins um tvo. Þessi
staðreynd á meðal ann-
ars sinn þátt f þvi, að
Sameinuðu þjóðirnar
hafa lýst þvi yfir að árið
1974 skuli sérstaklega
helgað mannfjölgunar-
vandamálum. Það er of
mikil fjölgun að tvær
nýjar mannverur skuli
bætast við á hverri ein-
ustu sekúndu. Ef við
höldum útreikningunum
áfram, þá eru þetta
næstum sex milljón nýir
einstaklingar á mánuði,
eða rúmlega 70 milljónir
manna á heilu ári.
Þessi öri vöxtur, —
þótt vissulega sé hann
ógnvekjandi — er samt
ekki meginástæðan til
þess að mannfjölgunar-
vandamálin valda mönn-
um nú verulegum
áhyggjum. Það hefur
ekki minni þýðingu
hversu ójafnt fjölgunin
skiptist niður á hina
ýmsu heimshluta.
Mannfjölgunin er lang-
samlega mest I þróunar-
löndunum, þar sem að-
stæður eru jafnverstar
og llfskjörin að jafnaði
lökust.
Á ráðstefnu Samein-
uðu þjóðanna, sem hald-
in verður f Búkarest frá
19. til 30. ágúst næst-
komandi verða mann-
fjölgunarvandamálin
tekin til ftarlegrar
umræðu og gaumgæfi-
legrar athugunar. Þar
verða þessi mál rædd og
skoðuð f efnahagslegu
og félagslegu samhengi.
Þar munu fulltrúar rfkis-
stjórna velflestra landa i
veröldinni meðal annars
taka afstöðu til tillagna
um úrbætur sem sér-
fræðingar Sameinuðu
þjóðanna hafa samið og
mótað.
Ör fjölgun.
Enn kunna að eiga
eftir að verða breytingar
á þessum tillögum, sem
nú eru til umfjöllunar
hjá rfkisstjórnum
aðildarrfkja Sameinuðu
þjóðanna. en tillögur
sérf ræðinganna hafa
þegar verið amþykktar f
hinu svonefnda mann-
fjöldaráði samtakanna.
en f þvf sitja fulltrúar
sem tilnefndir eru af
rfkisstjórnum landa
sinna.
í inngangsorðum fyrr-
greindra tillagna segir
meðal annars að frá þvf f
kringum 1950 hafi fbú-
um jarðarinnar fjölgað
um um það bil 2% á ári.
Ef þetta hlutfalf ekki
breytist er óhætt að
reikna með að fbúa-
tala jarðarinnar tvöfald-
ist á 35 ára fresti. Öld-
um saman fjölgaði íbú-
um jarðarinnar afar
hægt, — fjölgunar-
prósentan var rétt ofan
við núllið. Höfuðástæð-
an fyrir hinni öru fjölgun
undanfarin ár og raunar
áratugi eru framfarir á
sviði læknavfsinda og
heilsugæzlu.
Eins og sagði hér að
framan er mannfjölgun-
in langmest f þróunar-
löndunum. Þótt meðal-
talið fyrir allan heiminn
sé 2% er fjölgunin f
þróunarlöndunum vfða
um og f kringum 3%. en
f iðnvæddu löndunum f
Vestur-Evrópu, til dæm-
is á Norðurlöndunum, er
fjölgunin ekki nema um
það bil 0,7%. Reynsian
hefur sýnt og sannað
svo ekki verður um villzt
að þar sem iðnvæðing
og efnahagsleg þróun er
komin vel á veg gætir
þess fljótlega. að fólk
vill ekki eignast eins
mörg böm og áður, þeg-
ar efnin voru minni. Nú
er sem sé ekki lengur
nauðsynlegt að eignast
sæg af börnum til að
tryggja að eitthvert
þeirra komist örugglega
á legg og nái að full-
orðnast. Þessarar þróun-
ar gætir jafnt allsstaðar
og þar sem efnahgsleg
velmegun fer vaxandi.
— jafnt þótt það hafi
áður verið reglan ef svo
mætti segja að hver
hjón eignuðust mörg
börn. Það er þess vegna
ekki að ástæðulausu, að
mannfjölgunarmálin
tengjast almennum
þróunarmálum, og þess
vegna er litið á þetta ár,
sem Sameinuðu þjóðirn-
ar hafa hetgað mann-
fjölgunarvandamálum.
sem nátengt þróunar-
áratugnum. þeim öðrum
f röðinni, sem nú er að
hefjast. ( fyrrgreindum
inngangsorðum segir
meðal annars á þessa
ieið: „Ef mannfjölgun,
skipting og þjóðfélags-
gerð er ekki samhæfð
félagslegum, efnahags-
legum og umhverfisþátt-
um, getur það haft f för
með sér mjög alvarleg
þróunarvandamál."
Stefna sem hefur það
markmið að hafa áhrif á
fbúafjölgun getur ekki
komið f stað stefnu f
þróunarmálum, en hún
getur vissulega gert það
að verkum, að stefnan f
þróunarmálum beri fyrr
árangur og betri árangur
en ella.
Fáeinar tölur.
Her eru svo nokkrar
þurrar tölur um framtfð-
ina:
Samkvæmt Ifkinda-
reikningum sérfræðinga
Sameinuðu þjóðanna
verður það svo árið
2000 að íbúum jarðar-
innar mun hafa fjölgað
úr tæplega fjórum
milljörðum eins og nú er
f 6.5 milljarða. Við
þessa reikninga er tekið
tillit til þess að nokkuð
muni draga úr fjölgun á
næstu árum vegna ráð-
stafana, sem gerðar
munu af opinberri hálfu.
Ef hinsvegar fbúatala
jarðarinnar heldur áfram
að vaxa jafn ört og hún
gerir nú, þá munu fbúar
jarðarinnar að einni öld
liðinni verða orðnir 28
milljarðir. Fari svo að
það takizt að draga úr
fólksfjölguninni f heim-
inum um helming, —
niður f 1%, þá verða fbú-
ar jarðarinnar engu að
sfður 15 milljarðir árið
2074.
Þessar tölur vekja
óneitanlega býsna marg-
ar og heldur áleitnar
spurningar. Er nægt
landrými á jörðinni fyrir
allan þennan óskapa
fjölda, hvað með
náttúruauðlindirnar?
Verður unnt að metta
alla þá nýju munna sem
fyrirsjáanlega bætast
við? Þetta eru aðeins
örfáar af þeim spurning-
um, sem þessar tölur
vekja, en óneitanlega
þær, sem menn hljóta
þó að þurfa að gefa
mestan gaum, og þær
sem ekki þýðir að eitt og
eitt land sé að fjalla um,
heldur verða rfki heims f
sameiningu að fjalla um
þessi mál.
Það er langt frá þvf að
sérfræðingar séu sam-
mála um það hversu
mörgum mannverum sé
Iffvænlegt á móður jörð.
Þeir eru þó sammála um
að fbúum jarðarinnar
getur ekki haldið áfram
að fjölga f það óendan-
lega, — þó ekki sé
nema af þeirri ástæðu
einni að byggilegt yfir-
borð jarðarinnar er
vissulega þekkt og afar
takmörkuð stærð.
Þeir eru einnig sam-
mála um það. að grfpa
verði til einhverra ráð-
stafana, — ekki ! náinni
framtfð, heldur núna
STRAX, ef takast á að
draga það mikið úr
mannfjölgun á jörðinni,
að við f þeim efnum för-
um niður fyrir hættu-
markið. En hér er margt
sem taka þarf með i
reikninginn, og það Ifður
langur tfmi áður en áhrif
þeirra ráðstafana sem
gerðar verða raunveru-
lega fara að koma f Ijós.
Setjum nú svo að hver
hjón eigi ekki nema tvö
börn, þá verður f raun-
inni um fækkun að
ræða, en samt getur fbú-
um jarðarinnar haldið
áfram að fjölga f ein
sjötfu ár. Meginorsök
þessa er að stöðugt á
sér stað hægfara breyt-
ing á aldursskiptingu
þegnanna f þjóðfélag-
inu.Svo lengi sem meiri-
hlutinn er ungt fólk er
ekki um það að ræða að
fjölgunarprósentan
lækki ört. í þróunarlönd-
unum er langmestur
hluti fbúanna ungt fólk,
— ekki sfzt vegna þess
að þar er f æðingartfðnin
lang mest.
Það er einnig svo f
þróunarlöndunum að
þar stendur mannfjölg-
unin sums staðar f vegi
þess að um eðlilega þró-
un og framfarir sé að
ræða. Fjárfestingin
heldur ekki f við mann-
fjölgunina. Æ fleiri af
auðlindum verður að
beina frá þvf að beizla
þær f þágu þróunarinnar
og nota þær eingöngu til
að fullnægja frumþörf-
um fbúanna. Þrátt fyrir
þessar staðreyndir er
það engu að sfður svo.
að f ýmsum þróunar-
löndum, einkum f Afrfku
og Suður-Amerfku, er
það viðtekin skoðun
valdhafa að fbúar land-
anna séu of fáir. Ýmsir
sérfræðingar hafa orðið
til þess að styðja við
þessar skoðanir, og
veldur þetta þvf, að f
þessum löndum er nú
lögð áherzlá að fjölga
fbúunum.
Eitt af meginatriðum
þeirra tillagna sem um
verður fjallað á mann
fjöldaráðstefnunni f
Búkarest, er að sam-
ræmi verði að vera milli
þeirra markmiða sem
opinberir valdhafar setja
sér, — hver svo sem
þau eru. og þess sem
fólkið I landinu vill. Sé
þessu ekki fyrir að fara
þýðir ekkert að vera yfir-
leitt að ræða um stefnu f
þessum málum. Það er
til dæmis ekki til ýkja
mikils að fá fbúum ein-
hvers lands fullar hend-
ur getnaðarvarna ef
hugsunarháttur þeirra er
sá að þeir vilji eignast
sem allra flest börn.
Mannréttindi.
Mikil áherzla er lögð á
það f tillögunum, að það
séu einföld mannréttinfi
hverra hjóna að geta
ákveðið hversu mörg
börn þau vilja fæða f
heiminn. Engu að sfður
er það samt vissulega
svo að mörg hjón njóta
alls ekki þessara sjálf-
sögðu réttinda. annað
hvort vegna þess að
verjur eru þeim ekki til-
tækar, þau fá sig ekki
gerð ófrjó. eða að utan-
aðkomandi erfiðeikar
valda þvf að konan
treystir sér ekki til að
ganga með barn.
Margt fleira athyglis-
vert kemur og fram f
athugasemdum og inn-
gangsorðum með fyrr-
greindum tillögum. Þar
segir einnig á þá leið að
fólksf lutningar innan
hvers lands valdi þvf að
fbúum borganna fjölgi
langtum örar en fbúum
sveitanna, og gildi þetta
sem næst um vfða ver-
öld. Um næstu aldamót
verður það samkvæmt
útreikningum sérfræð-
inga svo f fyrsta skipti
frá upphafi vega, að þá
mun fleira fólk búa í
borgum og bæjum en !
dreifbýlishéruðum.
Þetta hefur í för með sér
hættu á offjölgun f borg-
unum, atvinnuleysi, um-
hverfisauðn og jafn-
framt fækkar fólki þá
um of f dreifbyggðari
héruðunum, þannig að
þau nýtast ekki á hag-
kvæmasta veg og drag-
ast aftur úr f félagslegri
þróun.
Einnig er þarna
minnst á þau vandamál
sem skapast af flutningi
vinnuafls milli landa, og
er þar bæði rætt um
ófaglærða verkamenn
og háskólamenntaða
sérfræðinga. Bent á
margftrekaða nauðsyn
þess að skapa þvf unga
fólki, sem stöðugt bæt-
ist á vinnumarkaðinn,
fleiri menntunar- og
starfsmöguleika en ver-
ið hafi til þessa, og enn-
fremur að ekki megi
gleyma þvf að finna
gamla fólkinu verkefni
við þess hæfi.
Gullfalleg pottablóm á útsölu, frá kr. 1 50 Blómaglugginn Laugaveg 30, sími 1 6525. Tveir reglusamir háskólastúdentar með tæplega 2ja ára barn óska eftir íbúð. Upplýsingar í sirha 34735.
Pierpont armbandsúr verðlaunaárið 1967, tapaðist. Fundarlaun. Upplýsingar i sima 32104 og 14749. Til leigu 2 herbergi og smáeldhús í skrif- stofubyggingu við Laugaveg. Hentugt skrifstofupláss fyrir lítið fyrirtæki. Upplýsingar í dag og næstu daga. Sími 17266.
Veiðihús eða Sumarbústaður. Til sölu ný smiðað 30 fm. hús. Flytjanlegt hvert sem er. Uppl. i sima 1 3723. Matvöruverzlun. Lítil en mjög vel staðsett matvöru- verzlun til sölu, vegna fluttnings eiganda. Tilboð sendist Mbl. merkt: ..Góð viðskipti 5296”
Peugeot 504 árgerð 1971 til sölu. Upplýsingar i sfma 95—5187 eftir kl. 8 á kvöldin. Ris eða kjallari óskast til kaups, má vera óinn- réttað. Helst á Melum -— Norður- mýri — Hliðum eða gamla bænum. Tilb. sendist Mbl. f. 24. þ.m. merkt Milliliðalaust 1 1 57.
Sandgerði til sölu mjög góð efri hæð 125 ferm 4 svefnherb. og samliggjandi stofur ræktuð lóð. Fasteignasala Vilhjálms og Guð- finns Vatnesvegi 20, Keflavik. simar 1 263 og 2890. ^ÞEIR RUKR umsKiPTin seki k RUCLVSm J \ íBorQimblaíiiitu
Tímaritið
Blanda I —IX
Örfá komplett eintök af tímaritinu Blöndu eru
nú fáanleg. Verð Blöndu l-IX, óinnbundið er kr.
4.743.00 settið og sendum við burðargjalds-
frítt hvert á land sem er, ef greiðsla fylgir
pöntun.
Tryggið ykkur eintak af þessu skemmtilega og
fróðlega riti meðan hægt er að eignast það í
Bókabúð 0/ivers Stems
sími 50045 — Hafnarfirði.
Veitingaskáli til sölu
Veitingaskálinn að Ferstiklu á
Hvalfjarðarströnd er til sölu
ef viðunandi tilboð fæst.
Allar nánari upplýsingar
veitirÁrni Halldórsson hrl.,
Skólavörðustíg 12, Reykjavík
milli kl. 2 og 4 virka daga,
sími 17478.
KODAK
Litmqndir
á(ó,diigum
HANS PETERSEN H/f.
BANKASTR. 4 SÍMI 20 313
GLÆSIBÆ SÍMI 82590