Morgunblaðið - 09.09.1975, Qupperneq 10

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 9. SEPTEMBER 1975
UMSJÓN: Bergljót Halldórsdóttir, Björg Einarsdóttir, Erna
Ragnarsdóttir og Liija Ólafsdóttir.
Einar Karl Haraldsson.
Birna Þóröardóttir, ritstjóri
Neista, málgagns Fylking-
arinnar:
Þar sem ég er mikill húmoristi
finnst mér meinfyndið er Morgun-
blaðið — ójafnrétthæsti fjölmiðill
landsins —- spyr mig um „jafn-
rétti".
Hinn „jafni réttur" er eins og
allur annar réttur ójafn, einfaldlega
vegna þess að einstaklingarnir eru
misjafnir.
I kapítalisku þjóðfélagi eins og
hinu íslenska eru kröfur um „jafnan
rétt" kvenna á við karla i raun
kröfur um jafnrétti til óréttlætisins
— sami réttur til að láta arðræna
sig; sami réttur til að arðræna
Arðránið verður ekkert bærilegra
þótt burgeisakvenmenn stjórni því,
ekki fremur en lygin verður sannari
við að koma úr konumunni Það
skiptir engu hvort eigandi fyrir-
tækisins heitir Geir eða Ragnhildur
— eða hvort Morgunblaðið hefur í
frammi árásir á Olgu Guðrúnu eða
Ragnar Stefánsson. Vissulega eru
kvenmenn mun verr settir en karl-
menn I auðvaldsþjóðfélaginu. En
kúgun kvenna fellur ekki af
himnum ofan, heldur á hún rót sina
í gerð þjóðfélagsins Auðvaldinu er
nauðsynlegt að hafa láglaunahóp
eins og kvenmenn; varavinnuafl
eins og kvenmenn; kvenmenn
innan fjögurra veggja, slitna úr
tengslum við allt sem utan þeirra
gerist
Auðvaldinu er einnig nauðsynlegt
að deila og drottna.
Eitt fyrsta skrefið hlýtur því að
vera að kúgaðir karlar og kúgaðar
konur snúi bökum saman gegn
sameiginlegum kúgara.
Brynjar M. Valdimarsson
í æskulýðsnefnd
Samtaka Frjálslyndra og
vinstri manna:
Jafnrétti er að allir hafi jafnan
rétt til að nýta og þroska þá hæfi-
leika sem þeir búa yfir án tillits til
kyns, búsetu eða félagslegra að-
stæðna Viljum við gera okkar til að
svo verði
Þar sem lög landsins kveða á um
fullt jafnrétti til náms og starfa án
tillits til kyns eða búsetu Að allir fá
tækifæri til að þroska þá hæfileika
sem þeir búa yfir.
Eðlileg byrjun að framkvæma
þessi lög.
Einar Karl Haraldsson,
í Æskulýðsnefnd
Alþýðubandalagsins:
Svar viS spurningu I.
Baráttan fyrir jafnrétti karla og
kvenna er að mati Alþýðubanda-
lagsins hluti af þeirri víðtæku rétt-
indabaráttu í þjóðfélaginu, sem
flokkurinn beitir sér fyrir og vill
efla. I þeim hugmyndum um sósíal-
ískt þjóðfélag, sem settar eru fram I
nýsamþykktri stefnuskrá' flokksins,
kemur greinilega fram sú skoðun
að án jafnréttis karla og kvenna sé
ekki hægt að tala um sósialisma og
að sama skapi verði jafnréttismark-
miðinu ekki náð nema I sósíalísku
þjóðskipulagi.
Viðhorf ungs fólks i Alþýðu-
bandalaginu til baráttunnar fyrir
jöfnum rétti karla og kvenna, eða
ungra karlmanna, eru að ég held
ekki ýkja frábrugðin sjónarmiðum
eldra fólks í flokknum. Þó kann að
vera að uppeldisáhrif hvers og eins
flokksmanns setji svip á hugmyndir
hans um hvernig vinna eigi að
þessum málum.
Það er yfirlýst skoðun flestra
stjórnmálaafla í landinu að styðja
beri jafnréttisbaráttuna. Það sem
mestu máli skiptir er því, hvernig
valdsmenn (karlmenn) bregðast í
raun við réttmætum kröfum
kvenna, og hvernig einstaklingum
(karlmönnum) tekst að semja sig að
þeirri heimilisbyltingu, sem óhjá-
kvæmilega siglir I kjölfar þeirrar
kröfu þjóðfélagsins, að konur taki
sívaxandi þátt í atvinnulifinu.
Friðrik Sophusson.
Ungir stjornmálamenn svara
Hvert er viðhorf þitt og samstarfsmanna þinna innan samtaka ykkar til jafnréttis karla
og kvenna? Sé úrbóta þörf, þá hverra, og hvar á að byrja?
FriSrik Sópusson, for-
maður Sambands ungra
sjálfstæðismanna:
Við Sjálfstæðismenn teljum það í
anda lýðræðis og mannréttinda, að
hver einstaklingur fái tækifæri til að
þróa og nýta eígin hæfileika i sam-
félaginu. Segja má að lagalega séð
standi konur og karlar jafnt að vígi,
en sjálf erum við of bundin
gömlum venjum og fordómum til
að hagnýta okkur þau réttindi, sem
standa til boða. Frelsi kvenna hlýtur
fyrst og fremst að byggjast á þeim
og um leið þurfa þær að taka á sig
þær skyldur sem samfélagið gerir
kröfu til. Því markmiði verður bezt
náð með þvi að konur almennt
gerist þátttakendur á sem flestum
sviðum atvinnu- og þjóðmála. Ekki
sízt þurfa þær að fara i ábyrgðar- og
trúnaðarstörf félaga, fyrirtækja og
stofnana.
Samband ungra sjálfstæðis-
manna heldur þing sítt um næstu
helgi og á þvi þingi verða lagðar
fram starfshópstillögur, sem fjalla
m.a. um þetta málefni. Sjálfur tel
ég breytinga þörf í viðhorfi foreldra
til heimilis- og uppeldisstarfa
Konur þurfa að gera auknar kröfur
til eigin menntunar og styrkja
sjálfstraust sitt með þvi að takast á
við og leysa verkefni, sem hingað
til hafa talizt til sérverkefna karl-
mannanna. Að lokum vil ég benda
á, að mér virðist sem konurnar i
frjálsum atvinnurekstri hafi gleymzt
i hita baráttunnar um jafnrétti kynj-
anna, en þær hafa i mörgum til-
vikum ekki sömu réttindi og hinar,
sem starfa hjá opinberum aðilum.

Birna Þórðardóttir.
Magnús Olafsson.
Svar við spurningu 2.
Það er blindur karlmaður sem
ekki sér þörfina á úrbótum ! jafn-
réttismálum i því karlaþjóðfélagi
sem (sland er. Skýrsla þjóðfélags-
fræðideildar Háskólans um stöðu
kvenna ber þessu skýrt vitni. Þar
kemur fram að þess er ekki að
vænta að miklar breytingar verði á
þjóðfélagsstöðu kvenna næstu ára-
tugina, nema um algjöra hugarfars-
breytingu verði að ræða Þar er
semsagt gert ráð fyrir að konur
verði áfram láglaunafólk á vinnu-
markaði, karlar sitji áfram fyrir stöð-
um á opinberum vettvangi, og þátt-
taka kvenna í sveitarstjórnum og
þingræðiskerfinu f heild verði
áfram hverfandi.
Þó ekki væri nema vegna þessara
upplýsinga er Ijóst, að árangri I
jafnréttismálum verður ekki náð
nema með baráttu. Mikilvæg
mannréttindi hafa raunar aldrei
fengist fyrr en eftir langa og harða
baráttu. Þessvegna eru baráttu-
samtök fyrir jöfnum rétti karla og
kvenna fullkomlega eðlilegt fyrir-
bæri á okkar tlmum
Þverpólitísk baráttusamtök eins
og t.d rauðsokkahreyfingin geta
með starfi sínu náð árangri og hafa
þegar gert, og hafa sýnt að þau eru
nauðsynlegt hreyfiafl. Jafnhliða er
Ijóst að konur verða að taka saman
höndum og stórefla starf sitt í
Brynjar Valdimarsson
Garðar Sveinn Arnason.
stjórnmálaflokkum og launþega-
samtökum, ef þeim á að takast að
knýja karlaforystu þessara samtaka
til þess að setja jafnréttismálin á
oddinn á vettvangi þeirra
í þessu sambandi er vert að
minna á að nú er að hefjast víðtæk
umræða um stöðu konunnar í
atvinnullfinu innan vébanda Banda-
lags starfsmanna rlkis og bæja og
Alþýðusambands íslands. Þessi
umræða ætti að geta orðið upphaf
að nýrri sókn verkakvenna og
kvenna sem gegna fjölbreyttum
störfum á vegum hins opinbera.
Það er svo sjálfsögð krafa
að um teið og þjóðfélagið
krefst meiri þátttöku af konum
I atvinnullfinu sé búið þannig
að félagslegri þjónustu við
heimilin (dagheimili, leikskólar,
skólamáltiðir o.fl.) að þessir breyttu
þjóðfélagshættir komi ekki niður á
börnunum.
Jafnframt þarf að hefja alvarlega
athugun á þvl hvort ekki er hægt að
skipuleggja vinnu þannig að karl-
menn og kvenmenn geti skipst á að
gæta bús og barna.
Þetta er aðeins eitt af fjölmörgum
dæmum um það sem ber að gera I
dag.
Mikilvægast fyrir framtiðina er
þó að haldið verði áfram að breyta
þeirri innrætingu sem á sér stað I
skólum landsins varðandi kyn-
Úr símtali:
„Ég er alveg fylgjandi jafnrétti karla og kvenna,
sérstaklega á vinnumarkaðnum. En ef um verulega
ábyrgðarstöðu er að ræða, finnst mér þó að það eigi
að veita hana karlmanni."
skiptan hugsunarhátt. Skólarnir og
sú innræting, sem þar fer fram, eru
i rauninni stórpólitlskt mál. Það
sést best á þvi að jafnvel eftirstriðs-
kynslóðin á íslandi er fyrir tilstilli
skólanna alin upp í hugsunarhætti,
sem gerir henni erfitt að aðlaga sig
hugmyndinni um raunhæft jafnrétti
karla og kvenna.
Af framansögðu má Ijóst vera að
jafnréttisbaráttan á enn langt í land,
en vonandi tekst konum með sam-
takamætti sinum að gera hana að
forgangsmáli i islenskum stjórn-
málum á næstu árum. Geri þær
það ekki, gera það ekki aðrir.
Magnús Ólafsson á
Sveinsstöðum, formaður
ungra framsóknarmanna.
Það hlýtur að vera samdóma álit
allra að jafnrétti karla og kvenna sé
það eina rétta og þótt allmikið hafi
áunnizt í baráttu fyrir þvi er ennþá
langt i land að fullu jafnrétti sé náð.
Ef við horfum á málið frá stærra
sjónarmiði nægir að minna á
milljónir kvenna víða um heim sem
eru undirokaðar og þrælkaðar og í
mörgum tilfellum notaðar sem
vinnudýr. Þær eru minna virði en
asninn eða kornið á akrinum. En
við þurfum þó ekki að fara svo
langt, jafnrétti í reynd er ekki á
Islandi, þó að I lögum eigi svo að
heita. Má þvi til sönnunar benda á
stórmerka skýrslu námsbrautar í
þjóðfélagsfræðum við HÍ, sem kom
út í sumar. Þar er á hlutlausan hátt
sýnt og sannað, að jafnrétti
kynjanna er enn langt undan. Innan
okkar samtaka er það talið sjálfsagt
mál að vinna sem mest og best að
því að staðan eins og hún er í dag
breytist til batnaðar og konur og
karlar standi jafnfætis I þjóðfélag-
inu. Þar sem við erum sammála um
að eitthvað sé að þá er úrbóta þörf.
Þjóðfélagið þarf að ala upp
verðandi þegna sína á þann
hátt að þar sé ekki mismunað eftir
kyni, og æskilegt er að foreldrar
taki jafnari þátt I uppeldi barna
sinna en verið hefur. Auka þarf
menntun kvenna til jafns við karla
og ýta undir þátttöku þeirra í sem
flestum atvinnugreinum. Vert er að
benda á hversu mikilsverð þátttaka
kvenna er i flestum greinum
atvinnulifsins. Þar eru þær víða
langt frá því að standa jafnfætis
körlum hvað laun snertir.
Ymsar aðferðir eru notaðar til
þess að fara kringum lög sem til
eru um launajafnrétti. Er þá furðu
lífseigt fyrirvinnuhugtakið, Einnig
viljum við benda á að það er langt
frá þvi að kárlar njóti jafnréttis við
konur á ýmsum sviðum, t.d.
varðandi rétt þeirra til að um-
gangast börn sin, ef til skilnaðar
kemur, eða ef um er að ræða börn
fædd utan hjónabands.
Garðar Sveinn Árnason
formaður Sambands ungra
jafnaðarmanna
Viðhorf Sambands ungra jafnaðar-
manna hafa ætíð verið mjög skýr
hvað varðar jafnréttismál kvenna.
Samband ungra jafnaðarmanna
berst fyrir jafnrétti á öllum sviðum
þjóðfélagsins. S.U.J. hefur því
skipað sér á bekk með þeim hreyf-
ingum er vinna að jafnréttismálum
kynjanna. Úrbóta er þörf. Á
kvennaári hafa konur og karlar
safnast saman víðast hvar í heimin-
um og reynt að ráða fram úr jafn-
réttisvandamálum sinum. Þvi
miður sýnast niðurstöður óljósar.
Frumskilyrði þess að barátta
kvenna skili árangri er að alþýðu-
konur geri sér glögga grein fyrir
stöðu sinni, efli jafnréttisbaráttu
sina með aukinni þátttöku í öllu
starfi, félagslegu og atvinnulegu
Er. R