Morgunblaðið - 31.10.1975, Síða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 31. OKTÖBER 1975
Vegna myndar
frá Alþingi
VEGNA myndbirtingar i Mbl, í
fyrradag skal það tekið fram, að
Matthías Bjarnason, sjávarút-
vegsráðherra, situr ekki á Alþingi
nú vegna veikinda. Ráðherrann
er í sjúkrahúsi.
— Skýrsla
Framhald af bls. 1
við Vestur-Þjóðverja annars
vegar og við Breta hins vegar
fælist í því að Bretar hefðu meiri
áhuga á þorskveiðum, en þorskur
væri ekki nema 10% af aflamagni
Vestur-Þjóðverja við ísland.
Tveir þriðju af afla V-Þjóðverja
hefðu verið ufsi og karfi.
— Sökk
Framhald af bls. 2
hliðina strax og þeir félagar
reyndu að keyra hann upp. Það
tókst þó ekki, þar sem m.a.
belgurinn af trollinu kom inn
fyrir og stíflaði lensportið
þannig að ekki rann út af bátn-
um eins og skyldi. Mennirnir
voru við vinnu á dekkinu og
lentu þ"ir f erfiðleikum með
báða gúmbátana.
„Við aUum i brasi með þann,
sem var bakborðsmegin," sagði
Guðmundur Guðfinnsson, „því
að olíubr.n)' \ ar komin á báta-
dekkið. Við dældum olíu yfir
til þess að reyna að rétta hann
yfir í bak og hafði þá
frussast upp úr yfirfallsrör-
inu, seni var á bátadekk-
inu. Var svo sleipt að við
komum bátnum ekki ú) íyrir.
Gáfuni við hann þv: ii.á okkur
og fórum upp á brúarþak og
náðum bátnum þar. Komum við
honum strax í sjóinn, en hann
blés ekki upp. í þann mund var
og Arnar kominn alveg að okk-
ur og þeir settu sinn bát út, er
þeir sáu hvað var að hjá okkur.
Komust við þannig klakklaust
yfir í Arnar, enda var mjög
snyrtilega og vel að þvi staðið
hjá Einari Sigurðssyni skip-
stjóra, sem er einstaklega lag-
inn við slíkt hjálparstarf og
fljótur til ef eitthvað er. Á hann
sérstakt hrós skilið og að sjálf-
sögðu þakklæti fyrir það,
hvernig hann stóð að þessu,“ —
sagði Guðmundur Guðfinnsson.
Guðmundur sagði, að skipið
hefði sokkið á örfáum mfnút-
um. „Við vorum rétt komnir
um borð í Arnar, þegar það
hvarf í sjóinn," sagði Guðmund-
ur.
Á staðnum, þar sem Brynjólf-
ur sökk, er 85 faðma dýpi og
miklir straumar. Því taldi Guð-
mundur útilokað að bjarga
skipinu.
Þá ræddi Morgunblaðið við
Einar Sigurðsson, skipstjóra á
Arnari ÁR 5. Hann sagði: „Við
vorum á spærlingsveiðum
þarna suður af Surtseynni, eins
og Brynjólfur ÁR, alls 5 bátar.
Það var bræluskratti, um það
bil 5 vindstig og vorum við að
taka' inn trollið, þegar hann
kallaði, að hann hefði lagzt á
hliðina. Við losuðum strax úr
trollinu og fórum að honum. Þá
var hann með mikinn halla og
drápust á honum ljósin. Áttu
þeir i erfiðleikum með gúm-
bátana og gátum við rennt að
Brynjólfi og komið bát á milli
frá okkur og drógum við þá
síðan yfir. Tók það stuttan
tíma. Annað er eiginlega ekkert
um þetta að segja, þeir
blotnuðu sáralítið."
Einar Sigurðsson hefur
nokkrum sinnum bjargað
mönnum úr sjávarháska. Er
Morgunblaðið spurði hann um
það vildi hann nú ekki gera
mikið úr því. Er hann var
spurður hve oft hann hefði
bjargað mönnum á sjó, svaraði
hann: „Ja, ég man það nú ekki.
Það er sjálfsagt þrisvar til fjór-
um sinnum." Þá var hann
spurður, hvaða tilfelli það
hefðu verið og svaraði hann:
„Það var hér fyrir nokkrum
árum að litlum bát hvolfdi hér
fyrir utan Þorlákshöfn. Hann
hét Ásdís og náðum við I menn-
ina I gúmbátnum. Svo var það
færeyskur línuveiðari á Selvogi
fyrir nokkrum árum, en þar
voru 17 menn á og drógum við
skipið til hafnar. Þá var það
Ingvar Einarsson I fyrra, er
kviknaði I honum og síðan er
það bara smotterí eins og gerist
og gengur."
Brynjólfur ÁR 4 var 127
tonna stálbátur, smíðaður á
Akureyri 1972. Skipið var
lengst á Akureyri 1973.
— Frystihús
Framhald af bls. 40
spurði hann hvernig afurðalánum
væri háttað.
Árni sagði, að lánað væri út á
því sem næst 75% af nettó skila-
verði frystihúsanna. Frystihúsin
tækju þetta Ián og um þessar
mundir væru allmörg hús með
hærri lán en næmi þessari tölu og
I raun væri það ávallt á þessum
árstíma.
— Albanía
Framhald af bls. 1
Balluku myndi verða eftirmaður
Hoxha.
Talið er að valdabaráttan I land-
inu nú haldist I hendur við
ákveðna efnahagsörðugleika sem
við sé að glíma og verði horfið frá
þvl ráði að fjárfesta nær
eingöngu 1 þungaiðnaði á kostnað
neyzluvarnings. Vísbending um
að við efnahagsörðugleika sé að
glíma er að ekki hefur verið
minnzt á næstu fimm ára áætlun
landsins, sem átti að hefjast þann
1. janúar n.k. I fréttastofu
landsins.
— Beirút
Framhald af bls. 1
mikla manntjóns. Sjúkrahús
verða framvegis að treysta á blóð-
gjafir.
Falangistar hafa hörfað frá
einu hóteli af þremur þar sem
þeir hafa hreiðrað um sig og við-
ræður fara fram um brottflutning
þeirra frá hinum hótelunum.
Vinstrisinnar telja þetta
prófstein á það hvort falangistar
vilja virða vopnahléð sem á að
gilda að minnsta kosti til kl. 22
annað kvöld.
Vopnahléð var samþykkt á
fundi Rashid Karami forsætisráð-
herra og Yasser Arafats, foringja
Frelsissamtaka Palestínu (PLO),
annarra palestínskra foringja,
líbanskra herforingja og nokk-
urra stjórnmálamanna. Hundruð
útlendinga flykktust út á flugvöll
þegar samið hafði verið um
vopnahléið.
— Tízkusýning
Framhald af bls. 3
Eyjólfsson, Ástvaldur Guðmunds-
son og Ágúst Friðriksson, Björg
Öskarsdóttir, Guðrún Júlíus-
dóttir, Vilborg Teitsdóttir, Mar-
grét Jóhannsdóttir og Kristín
Kristjánsdóttir, en þær fengu
allar prófskírteini sín nú I
október.
Þá mun Heiðar Jónsson sýna
förðun og félagar í Karon-
samtökunum sýna fatnað frá
Tommý, Kerinu og Faco. Hártopp-
ar, ætlaðir körlum, verða sýndir,
en notkun þeirra hefur færzt
mjög I vöxt hér á landi að undan-
förnu.
Nokkrir þeirra hárgreiðslu- og
hárskerameistara, sem munu taka
þátt I Norðurlandamótinu, eru nú
erlendis til að undirbúa sig undir
keppnina.
— 900 millj.
Framhald af bls. 2
þar sem birgðir af vörum okkar
vestra eru nú minni en verið
hefur og lengi hefur verið búizt
við hækkun. Jafnframt hafi verð
á öðrum matvörum verið
hækkandi.
Eyjólfur Isfeld Eyjólfsson,
framkvæmdastjóri Sölumiðstöðv-
ar hraðfrystihúsanna, sagði þegar
Morgunblaðið hafði samband við
hann I gær, að aldrei hefði verið
borgað hærra verð fyrir þorskflök
en nú. Verð á þeim hefði lengi
haldizt svo til óbreytt á Banda-
ríkjamarkaði, þrátt fyrir lækkun
á öðrum tegundum, mest hefðu
þau lækkað um 2 cent um tíma, en
að undanförnu hefði verið greidd-
ur 1 dollar fyrir hvert pund af
flökum, með hækkun þeirri sem
Coldwater hefur ákveðið verða
greiddir 1.10 dollarar fyrir hvert
pund. Reynt hefur verið að auka
flakaframleiðsluna sem mest á
undanförnum árum og er það gert
enn. Þorskflökin eru I langhæsta
verðinu, en þau eru um 62% af
flakaframleiðslunni.
Eins og áður hefur verið greint
frá, þá ákvað Coldwater að hækka
verð á blokk um 2 cent eða úr 58
centum I 60. Hæst komst blokkar-
verðíð á árinu 1973, og fram I
ársbyrjun 1974 eða I 82 cent pund-
ið, þannig að enn vantar mikið á
að blokkin hafi náð sínu gamla
verði.
— Flotinn
Framhald af bls. 1
eftir William Dullforce um við-
ræður Breta og Islendinga, þar
sem hann kemur einnig inn á
viðræður Þjóðverja og Is-
lendinga.
„Ef afstýra á nýju þorska-
stríði verða báðar viðræðurnar
að heppnast," segir hann.
Hann leggur áherzlu á að það
sem fyrst og fremst vaki fyrir
Islendingum með því að banna
veiði erlendra togara innan 200
mílna sé að vernda fiskstofna
og að skriflegt loforð um að
dregið verði úr ásókn brezkra
togara I samræmi við þetta
markmið verði liður I hvers
konar nýjum samningi sem
verði gerður.
Greininni fylgja linurit frá
íslenzka sjávarútvegsráðuneyt-
inu er sýna hvað stofnar
þorsks, ýsu, ufsa og karfa hafa
minnkað á árunum 1971—74.
— Diplómatar
Framhald af bls. 1
að þeir væru óvopnaðir. öllum
farþegum — og diplómatar með-
taldir — ber nú að ganga í
gegnum slíka byssuskoðun á
Kastrup. AP-fréttastofan leitaði
eftir að sovézka sendiráðið í
Kaupmannahöfn segði eitthvað
um málið i dag, en það var til þess
ófáanlegt með öllu.
— Svæðamótið
Framhald af bls. 40
Murray, Poutiainen og Liberzon,
Hartston og Timman, Hamann og
Zwaig, Ostermayer og van den
Broeck, Jansa og Laine, Parma og
Björn Þorsteinsson. Friðrik situr
hjá
— Sanitas
Framhald af bls. 40
hátt og þvl miður væri ekki vitað
hve flöskurnar væru margar —
Það að við innköllum flöskurnar,
sem eru á bilinu 300—500 þús-
und, er til að fyrirbyggja slys.
Sigurður sagði, að við rannsókn
hefði komið I ljós, að þessi lútur
hefði ekki komist I flöskurnar frá
skolunarvélunum. Hins vegar
væri sá möguleiki fyrir hendi að
lúturinn hefði verið fastur I botni
flasknanna þegar þær komu I
verksmiðjurnar og slðan leystst
upp eftir að búið var að tappa á
þær. Það magn sem nú er innkall-
að er upp undir mánaðarfram-
Ieiðsla Sanitas.
— Sakharov
Framhald af bls. 1
andi án þess að ríkið viðurkenni
grundvallarmannréttindi". Síðar
segir: „Afl, sem beitt er inn á við,
snýst fyrr en slðar einnig út á við.
Þannig var friðarsamningur Hitl-
ers og Stalíns árið 1939 undanfari
skelfilegustu styrjaldar sögunnar.
Það hefði verið hlægilegt ef
friðarverðlaununum árið 1933
hefði verið úthlutað Stalín eða
Hitler og þeim sem hefði ráðist
gegn fórnardýrum Hitlerisma og
Stalinisma og fordæmt þau sem
„óvini alþjóðsfegs dentente“,“
segir I yfirlýsingunni. í sovézkum
blöðum hefur Sakharov verið
borið á brýn að hann væri and-
snúinn „detente" og Pravda birti
I dag glefsur úr erlendum blöð-
um, þar sem farið er hörðum
orðum um Sakharov. En þeir sem
skrifa undir orðsendinguna segj-
ast fagna úthlutun verðlaunanna
til Sakharovs vegna mikils fram-
lags hans fyrir málstað friðar,
detente og mannréttinda. Þá er I
skjalinu gagnrýnd harðlega yfir-
lýsing frá 72 fulltrúum sovézku
akademlunnar sem var birt um sl.
helgi og hvassyrt var I garð
Sakharovs. 1 þeirri yfirlýsingu
hafi skoðanir Sakharovs verið
rangtúlkaðar og rangfærðar á
allan mögulegan máta. „Af
þessari ástæðu viljum við undir-
ritaðir — sem erum þó ekki alltaf
á sömu skoðun og Sakharov I
hverju máli — fagna þvl að
Nóbelsnefndin skyldi velja
hann.“
Skömmu eftir að fréttin um
yfirlýsinguna var birt var Andrei
Amalrik handtekinn af lögreglu
og honum tjáð að hann hefði ekki
leyfi til að vera I Moskvu.
Amalrik hafði rétt lokið við að
lesa yfirlýsinguna fyrir erlenda
fréttamenn I íbúð eiginkonu
sinnar I miðborg Moskvu, þegar
lögreglumenn komu á vettvang.
Honum var sleppt eftir yfir-
heyrslu og sagði hann frétta-
mönnum að hann hefði haft
þriggja daga dvalarleyfi I
Moskvu.
— Ashkenazy
Framhald af bls. 3
andi ýmsa rekstrarþætti sveitar-
innar tjáði blaðamönnum I þessu
sambandi, að raunar þætti ýmsum
unnendum tónlistar sem hún yrði
nú töluvert útundan hjá fjárveit-
ingavaldinu. Kvaðst hann sjálfur
hafa athugað framlög á fjárlögum
til frjálsrar tónlistar og hefðu þau
verið óbreytt allt frá 1964 — kr.
1200 þúsund. Til frjálsrar leik-
listarstarfsemi hefði þetta sama
ár — 1964 — einnig verið varið
1200 þúsund krónum en það fram-
lag væri nú á fjárlögum um 9
milljónir króna, svo að leiklistin
hefði þannig haldið miklu betur I
við verðbólguna.
Varðandi tónleikana á sunnu-
daginn þá kom það fram á fundin-
um með blaðamönnum að þeir
tónleikar eru hinir viðamestu sem
Kammersveit Reykjavíkur hefur
ráðizt I hingað til þar eð á þeim
munu koma fram milli 20 og 30
hljóðfæraleikarar. Að sögn Þor-
kels hafði Ashkenazy heitið því
þegar við stofnun Kammer-
sveitarinnar að annast eina tón-
leika og þar eð hann hefur að
undanförnu tekið sér frí frá tón-
leikaferðum erlendis var ákveðið
að nýta þann tíma hans.
Ashkenazy var staddur á framan-
greindum fundi með blaðamönn-
um og var hann spurður nánar
um verkin tvö sem hann leikur
einleik I auk þess að stjórna
Kammersveitinni.
„Um Rondo Beethovens er það
að segja,“ sagði Ashkenazy, „að
það er upphaflega samið sem
Iokaþáttur 2. píanókonserts Beet-
hovens, þó að það sé tölusett með
þessum hætti. Beethoven var hins
vegar ekki nógu ánægður með
þennan lokaþátt og samdi síðar
nýjan, þann er nú er jafnan leik-
inn en Rondó-ið hefur síðan verið
leikið sem sjálfstætt verk. Nú,
það er ósköp notalegt verk en
auðvitað langt frá því að vera I
tölu beztu verka Beethovens.“
Öðru máli kvað Ashkenazy
gegna um píanókonsert Mozarts.
„Hann er áreiðanlega meðal beztu
verka Mozarts," sagði hann. „Ég á
þá ekki við að hann sé meðal
mikilfenglegustu planókonserta
hans, því að það má ef til vill
finna 2 eða 3 konserta sem maður
getur kallað viðameiri, en að upp-
byggingu og þema er þessi kon-
sert að mínum dómi meðal hinna
beztu, I alla staði hugljómuð tón-
smíð.“
Ashkenazy leggur I næstu viku
af stað I þriggja vikna hljómleika-
ferð, og er ferðinni heitið til
Kenya og S-Afríku en til þeirrar
heimsálfu hefur Ashkenazy ekki
komið áður. Einnig mun hann
leika I London og I Brasilíu I
þessari sömu ferð en koma að því
búnu aftur hingað til lands, og
dveljast hér á heimili sínu yfir
hátlðarnar og fram I janúar.
En svo vikið sé aftur að
Kammersveit Reykjavíkur þá er
ýmislegt fleira hnýsilegt á verk-
efnaskrá hennar fyrir veturinn
en ráðgerðir eru þfennir reglu-
legir tónleikar. Má þar t.d. nefna
að um jólin mun hljómsveitin
frumflytja verk sem aðalstjórn-
andi hennar, Páll P. Pálsson, hef-
ur samið sérstaklega fyrir sveit-
ina. Reyndar frumflutti Kammer-
sveitin einnig Islenzkt verk I
fyrra, en það hafði Hafliði Hall-
grímsson, sellóleikari, samið sér-
staklega fyrir sveitina og um
þessar mundir er norskt tónskáld
að semja verk fyrir Kammersveit-
ina og hefur hlotið til þess
norrænan styrk. Þá hefur hljóm-
sveitin einnig I hyggju að flytja
hér á landi verk eftir það norrænt
tónskáld sem kemur til með að
hljóta næstu verðlaun Norður-
landaráðs, enda er verkefnaval
Kammersveitar Reykjavíkur að
miklu leyti við það miðað að flytja
Islenzkum tónlistarunnendum
nýja tónlist og er þá bæði átt við
nútímaverk og eldri tónlist sem
ekki hefur áður heyrzt hér á
landi.
Loks er að geta þess, að hafnar
eru æfingar á Sögunni af dátan-
um eftir Igor Stravinski sem
Leikfélag Reykjavíkur mun færa
á svið og Kammersveitin mun
annast tónlistina.
Áskriftarkort að sunnudagstón-
leikunum fernum kosta 1800
krónur en 1200 kr. fyrir börn og
skólanemendur. Er hægt að fá þá
1 Bókaverzlun Sigfúsar Eymunds-
sonar og einnig á fyrstu tón-
leikunum.
— Virðisauka-
skattur
Framhald af bls. 3
kosti og galla. Því þarf vandlegrar
Ihugunar við, hvort I stað þess að
taka upp virðisaukaskatt sé mögu-
legt að ná einhverjum kostum
hans með því að sníða verstu
agnúana af núverandi söluskatts-
kerfi. Hitt verður einnig að vera
ljóst, að þær undanþágur frá
skattskyldu, sem nú eru I sölu-
skattskerfinu, eru nánast óhugs-
andi I virðisaukaskatti. Þegar af-
staða er tekin til þess, hvort taka
eigi upp virðisaukaskatt I stað
söluskatts, þarf því m.a. að svara
þeirri grundvallarspurningu,
hvort vilji sé fyrir hendi til þess
að hverfa að mestu frá undan-
þágum, sem nú gilda um sölu-
skattinn.“
— Flugslys
Framhald af bls. 1
rakst á nokkra vinnuskúra er hún
hrapaði, og brak úr henni þeyttist
langar leiðir, en ekki er vitað til
að umtalsvert tjón hafi orðið þar
sem vélin kom niður. Björgunar-
sveitir og slökkvilið þustu á vett-
vang, en eldur gaus upp I vélinni
er hún skall á jörðina. Tókst
slökkviliðsmönnunum að slökkva
eldinn með undrahraða að sögn
og bjarga fjölda manns lifandi út
úr flakinu. Að minnsta kosti tíu
þeirra létust af meiðslum sínum
nokkru síðar.
— Juan Carlos
Framhald af bls. 1
Francos hefði versnað enn.
Juan Carlos fær ekki formlega
konungsnafnbót fyrr en að
Franco látnum. Ekki var vitað
hvort Franco hefði undirritað
skjal sem staðfesti útnefn-
inguna en heimildir Reuters
töldu að ekki væri þörf á slíku.
Juan Carlos hefur verið
krónprins Spánar að kjöri
Francos sfðustu sjö ár og
hefur einu sinni áður gegnt
þjóðhöfðingjaembætti um
tfma vegna veikinda hershöfð-
ingjans.
Lfðan Francos versnaði enn
f dag, eftir að Iftilsháttar hafði
dregið úr þjáningum hans f
morgun, en þá hafði hann
matarlyst og drakk mjólk, að
sögn lækna. Hins vegar er
starfsemi hjartans f afturför
og maginn er tekinn að þrútna
mjög og læknar telja að útlitið
verði æ alvarlegra. Þeir hafa
sagt að fæstir á Francos aldri
hefðu lifað af þau áföll sem
Franco hefur orðið fyrir að
undanförnu.