Morgunblaðið - 13.02.1976, Blaðsíða 12

12
MORGUN
JAGUR 13. FEBRUAR 1976
Björn Friðfínnsson, framkvæmdastjóri:
Um Kröfluvirkjun
ELDSUMBROT og jarðskjálftar í
Þingeyjarþingi hafa vakið lands-
menn til endurmats á Kröflu-
virkjun. Menn spyrja, hvort rétt
sé að taka þá áhættu að halda
áfram byggingu orkuversins í
Hlíðardal við Kröflu meðan óróa í
í jarðskorpunni á þessu svæði er
ekki lokið. Þarna er nú haldið
áfram framkvæmdum af fullum
krafti. Einnig er spurt, hvort
starfsmenn þarna séu ekki I
bráðri lífshættu við störf sín.
Svo ég svari fyrst siðari spurn-
ingunni út frá minum sjónarhóli,
þá held ég að starfsmönnum sé
ekki veruleg hætta búin af
náttúruhamförum þarna. Stöðvar-
húsinu er vel valinn staður með
tilliti til virkasta hluta eldstöðvar-
innar og vinnubúðunum sömu-
leiðis. Menn myndu geta forðað
sér, ef húsum stafaði hætta af
öskufalli eða hraunrennsli og við-
búnaður er á staðnum til þess að
vara menn við og flytja þá brott,
ef þörf krefur.
Hitt atriðið hef ég hugleitt og
ég hef komizt að þeirri niður-
stöðu, að ekki sé rétt að flytja í
bili inn í Hlíðardal vélbúnaðinn
til Kröfluvirkjunar meðan
skjálftavirkni og önnur einkenni
benda til bráðinnar hraunkviku
skammt undir yfirborði á þessum
slóðum.
Hér er um að ræða verðmæti
upp á u.þ.b. 4 milljarða króna,
sem ekki verða numin á brott í
skyndi, ef þörf krefur.
Því held ég að rétt sé að fresta
uppsetningu véla I Kröfluvirkjun
og flytja þess í stað fjármagn og
tæki til þess að fullgera Byggða-
linuna og til þess að hefja hita-
veituframkvæmdir fyrir Akur-
eyri og Suðurnes. En áður en
náttúruhamfarirnar hófust við
Kröflu var reyndar full ástæða til
þess að taka til endurskoðunar
framkvæmdaáætlanir Kröflu-
nefndar. Liggja til þess margar
ástæður og skulu hér þær helztu
taldar upp:
1. Við ákvarðanir um Kröflu-
virkjun var Byggðalinan aldrei
tekin með í dæmið né heldur
virkjanaáform þau, sem nú er
unnið að í öðrum landshlutum.
Nauðsynlegt er að gera
aðgerðarrannsóknir á þvi,
hvernig Kröfluvirkjun og hin
stórvirkin falli inn i heildar-
kerfi um framþróun orkumála
á næstu árum. Kannski mætti
einmitt með slikri athugun
finna möguleika á fullri nýt-
ingu aflstöðvarinnar i Hliðar-
dal, t.d. með því að fresta
framkvæmdum við virkjun
Hrauneyjarfoss.
2. Ljóst er nú, að ekki verður
búið að virkja nægilega gufu
við Kröflu áður en næsti vetur
gengur i garð, svo að fullreyna
megi fyrri vél virkjunarinnar.
Gufa til hinnar vélarinnar
verður væntanlega ekki fyrir
hendi fyrr en eftir 3 ár. Enn
vantar mikilvæga vitneskju
um vinnsluhegðun jarðhita-
svæðisins.
3. Tími til lagningar háspennu-
línu milli Hlíðardals og Akur-
eyrar er mjög knappur og ekki
vist að linunni verði lokið fyrir
næsta vetur.
4. Orkuþarfir Norðurlands og
samtengda kerfisins i heild
þarf að endurmeta, m.a. með
hliðsjón af jarðvarmaveitum
fyrir Akureyri og Suðurnes og
af almennum samdrætti í efna-
hagslifi þjóðarinnar.
5. Þvi hefur verið haldið fram af
höfundi þessa geinarkorns og
fleirum, að kaup vélar nr. 2 í
Kröfluvirkjun hafi verið mikil
mistök á þessu stigi. Einn
höfuðkosturinn við jarðgufu-
virkjanir er einmitt sá, að þær
er hægt að byggja i takt við
aukningu raforkuþarfarinnar,
en hér virðist því aðalatriði
vera gleymt.
Enginn hefur sýnt fram á
svo brýna þörf fyrir vél númer
2 að hana þurfi að setja niður
2—3 árum á undan orkunni,
sem á að knýja hana. Með til-
komu Byggðaiinunnar má fá
varaafl eftir henni, ef vél nr. 1
skildi bila. Sé litið á Norður-
landsmarkaðinn einan, án
tengingar við Landsvirkjunar-
svæðið eða Austurland, er vél
nr. 2 svo langt á undan
raforkuþörfinni, að af þvi mun
stafa óviðráðanlegur rekstrar-
halli Kröfluvirkjunar. Visast
um þetta atriði til greinar
Jónasar Elíassonar prófessors
í Dagblaðinu hinn 7. jan. s.l. og
til erindis Knúts Otterstedt
rafveitustjóra, sem hann flutti
á fundi í Verkfræðingafélagi
Islands nú nýlega og sem birt
mun opinberlega á öðrum vett-
vangi. Hér er um að ræða
umframfjárfestingu upp á
milljarða og rekstrarhalla, sem
sömuleiðis mun nema milljörð-
um, þótt bjartsýnustu orku-
spár séu lagðar til grundvallar.
6. Virkjun innlendra orkulinda
er ekki dygð af sjálfri sér. Hún
þarf að þjóna ákveðnum til-
gangi. 1 nýrri orkuspá þarf að
taka inn i dæmið áhrif nýrra
jarðvarmaveitna á samtengda
raforkumarkaðinn i heild svo
og hægari vöxt raforkuþarfar-
innar vegna aðstæðna í efna-
hagsmálum okkar og umheims-
ins. Sjálfsagt er fyrir okkur að
stefna að nýtingu innlendra
orkugjafa í stað innfluttra og
að virkjun orkulinda til sér-
stakra iðnaðarþarfa, en aukn-
ing á raforkuþörf umfram það,
hlýtur að vera óæskileg frá
þjóðhagslegu sjónarmiði eins
og nú horfir. Með aðgerðum til
orkusparnaðar mætti draga úr
árlegri aukningu á raforku-
þörf og þannig minnka
fjárfestingarþarfir að ein-
hverju leyti. Hafa margar
þjóðir framkvæmd slikar
aðgerðir að undanförnu með
góðum árangri.
Af framangreindum ástæðum
einum tel ég augljóst að taka
verði málið til endurmats. Fleiri
atriði mætti nefna, þótt ekki verði
það gert í þetta sinn.
Vöxtur þjóðartekna Islendinga
hefur nú staðnað í bili og fjármál
þjóðarbúsins munu erfið við-
fangs. Sérhver fjárfesting, sem
ekki skilar arði í fé eða í bættri
aðbúð þjóðfélagsþegnanna hlýtur
að skerða lffskjör okkar að sama
skapi. Undan því lögmáli verður
ekki vikizt.
Þótt menn séu almennt því sam-
mála, að orkuframkvæmdir skuli
nú hafa forgang á verkefnaskrá
þjóðfélagsins, þá er ekki alveg
sama, hvernig að þeim er staðið.
Talsmenn Kröflunefndar telja
ekki við sig að sakast, þótt stærð
fyrirtækisins samfasi ekki við
raforkumarkað eða jarðboranir á
svæðinu. Þetta er kannski rétt út
af fyrir sig, en þá hlýtur iðnaðar-
ráðuneytið að verða að svara fyrir
ákvörðunartöku í málinu og það,
hvernig þessi afmarkaða fram-
kvæmd á að falla inn í önnur
stórhuga framkvæmdaplön sem
iðnaðarráðherra og aðstoðarmenn
hans leggja nú fyrir þjóðina.
Það er alveg óþarfi á okkar dög-
um, að sniðganga skynsamleg
vinnubrögð við ákvörðun stór-
framkvæmda.
2.2.1976.
Stjórn Nýfundna
lands vill leigja
brezka togara
Hull 11. febrúar,
frá Mike Smartt.
FISKIMALARÁÐHERRA Ný-
fundnalands kom til Grimsby í
gærkvöldi og er erindi hans að
ræða við forsvarsmenn brezka
fiskiðnaðarins um leigu á brezk-
um togurum til veiða á Nýfundna-
landsmiðum. Einnig munu fara
fram kannanir á því hvort brezkir
togarasjómenn hafi áhuga á að
manna þessi skip, en það stendur
til boða. Fiskimálaráðherrann,
Walter Carter, mun ræða við for-
svarsmenn sjómanna og útgerðar-
manna næstu daga.
Stjórnmálafræðsla
— íslensk stjórnmál
I framhaldi af ræðunámskeiðinu hefur stjórn Heim-
dallar ákveðið að gangast fyrir fræðslu um íslensk
stjórnmál dagana 16. — 23. febrúar n.k. í Bolholti
7.
Dagskrá:
16. FEBRÚAR MÁNUDAGUR
KL 20:30.
íslensk sljórnmál 1918 — 1944
Leiðbeinandi. Birgir Kjaran
17. FEBRUAR ÞRIÐJUDAGUR.
KL. 20.30
(slensk stjórnmál 1944-—1956
Leiðbeinandi: Þór Vilhjálmsson
18. FEBRÚAR MIÐVIKUDAGUR.
KL. 20:30
Viðreisnarstjórnin
Leiðbeinandi: Ellert B. Schram
19. FEBRÚAR FIMMTUDAGUR
KL. 20:30
Vinstri stjórnir á Islandi — verk þeirra
Þór
Vilhjálms.
Ellert
Schram
°9
viðskilnaður.
Leiðbeinandi: Gunnar Thoroddsen
23. FEBRUAR MANUDAGUR
KL. 20:30
Hvað er framundan í íslenskum stjórnmálum.
Leiðbeinandi: Geir Hallgrímsson.
Þátttaka tilkynnist á skrifstofu Heimdallar
Bolholti 7, sími 82900. — Allar nánari upplýs*
ingar eru veittar á skrifstofu Heimdaílar.
Heimdallur
Geir Hallgr.
Akureyri
Almennur stjórnmálafundur
Matthias Á. Mathiesen, fjármálaráðherra
ræðir stjórnmálaviðhorfið á almennum
stjórnmálafundi sem haldinn verður í sjálf-
stæðishúsinu n.k. sunnudag 15. febrúar
kl. 15.00
Sjðlfstæðisfélögin á Akureyri.
Kristján
Birgir
✓
Guðni Jónsson.
Hafnarfjörður
Sjálfstæðiskvennafélagið
VORBOÐI
heldur fund i Sjálfstæðishúsinu mánu-
daginn 16. febrúar kl. 8.30. Fundarefni:
1. Frú Sigurlaug Bjarnadóttir alþingis-
maður núverandi formaður Landssam-
bands Sjálfstæðiskvenna, ræðir lands-
málin.
2. Kaffi.
3. Félagsvist.
Allar Sjálfstæðiskonur velkomnar á
fundinn og takið með ykkur gesti.
Stjórnin.
Almennur
t
borgarafundur
verður haldinn að Langholtsvegi 124, mánu-
daginn 16. febrúar kl. 20.30
FUNDAREFNI:
SKÓLAMÁL í
ÁRBÆJARHVERF!
Kristján J. Gunnarsson, fræðslustjóri Reykja-
víkurborgar, ræðir um skólamál.
Birgir ísl. Gunnarsson, borgarstjóri, mun svara
fyrirspurnum um borgarmál.
Allir hverfisbúar eru hvattir til að fjölmenna á
fundinn.
Stjórn Hverfafélagsins.
Heimdallur
Fræðslunámskeiðið
í kvöld
Ræðumennska og undirstöðuatriði í ræðugerð.
Leiðbeinandi: Guðni Jónsson.
Heimdallur.
HeimdallurS.US.
Fundur í starfshópi um varnarmálin, föstudaginn 13. febrúar í Sjálf-
stæðishúsinu Bolholti 7, kl. 18:00. Umsjónarmenn hópsins eru Hreinn
Loftsson og Erlendur Magnússon. Heimdallur S.U.S.
Sjálfstæðisfélagið Óðinn
Selfossi
Aðalfundur félagsins verður haldinn í sjálfstæðishúsinu að Tryggva-
götu 8, Selfossi laugardaginn 14. þ.m. kl. 14.
Dagskrá:
Venjuleg aðalfundarstörf.
Stjórnin.