Morgunblaðið - 12.06.1976, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. JUNI 1976

Útgefandi
Framk væmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavik
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, simi 10100
Aðalstræti 6, simi 22480.
Áskriftargjald 1000,00 kr. á mánuði innanlands.
j lausasölu 50,00 kr. eintakið.
Smygl eiturlyfja
og eiturlyfjaneyzla
Itrekaðar fréttir um hass-
smygl tíl landsins hljóta að
vukja óhug meðal fólks. Þær
benda til þess, að um vaxandi
neyzlu þessara fikniefna og
annarra sé að ræða hér á landi
og þá ekki sízt meðal ungs
fólks. Fjölmiðlar hafa undan-
farið nánast dag hvern, flutt
nýjar fréttir af því, að uppvíst
hafi orðið um tilraunir til þess
að smygla hassi til landsins.
Bersýnilegt er, að þeir sem að
þessari smyglstarfsemi vinna
eru mjög fundvísir á leiðir til
þess að koma eiturlyfjum til
íslands. Þannig var t.d. upplýst
fyrir nokkrum dögum, að ís-
lendingur á meginlandi Evrópu
hefði beðið sjómann á kaup-
skipí fyrir sakleysislegan hæg-
indastól en í Ijós kom, að í
þessum stól var verulegt magn
af hassi falið
Þá hafa ekki siður vakið
athygli fréttir sem borizt hafa
frá Spáni um, að tvö íslenzk
ungmenni hafi verið hneppt í
fangelsi þar í landi vegna þess,
að í Ijós kom, að þau höfðu í
fórum sínum mikið af fíkníefn-
um er þau komu til Spánar frá
landi í Norður-Afríku. Þriðji
aðilinn að því máli var handtek-
inn, er hann kom hingað til
lands. Allar vekja þessar fréttir
upp margvíslegar spurningar
sem ástæða er til að fjalla um.
í fyrsta lagi er auðvitað Ijóst,
að íslenzkum tollgæzlumönn-
um tekst ekki að hafa upp á
nema hluta af því hassi, sem
reynt er að smygla til landsins.
Þess vegna er nánast hægt að
fullyrða, að verulegt magn af
þessum eiturlyfjum komist
hingað, án þess, að tollgæzlan
verði þess vör og sé hér í
umferð. Það þýðir, að fíkni-
efnaneyzla af þessu tagi hlýtur
að vera nokkuð útbreidd, ekki
sízt meðal ungs fólks. Það út af
fyrir sig er kannski alvarlegasti
þáttur þessa máls og tímabært
orðið, að við gerum okkur grein
fyrir umfangi þess og að hve
miklu leyti verið er að eyði-
leggja ákveðinn hóp íslenzks
æskufólks með því að venja
það á slíka fíkniefnaneyzlu. í
öðru lagi er Ijóst, að verulegir
fjármunir eru lagðir í smygl á
fíkniefnum til landsins. Hinar
ótrúlegustu tölur eru nefndar i
þessu sambandi og víst er um
það, að hagnaðarvonin er
mikil, ef smygl á fíkniefnum
tekst. Þá vaknar sú spurning,
hverjir leggja fram þetta fjár-
magn. Er hér um að ræða sam-
skotafé frá neytendum fíkni-
efna, sem gera fulltrúa sína út
af örkinni til þess að afla fíkni-
efna erlendis og koma þeim til
landsins, eða er hér um að
ræða skipulagða smyglstarf-
semi, sem hefur yfir verulegum
fjármunum að ráða og hvaðan
eru þeir fjármunir þá komnir og
frá hverjum og hvert fer
hagnaðurinn? í stuttu máli: er
hér risinn upp skipulagður
eiturlyfja smyglhringur, sem
hefur yfir að ráða innflutnings-
kerfi til landsins og dreifingar-
kerfi hér innanlands?
Hver sem sannleikurinn er í
þessu máli, hljótum við íslend-
ingar að horfast í augu við þá
staðreynd, að fikníefnaneyzla
hefur farið vaxandi og við því
vandamáli verður að bregðast
með einhverjum hætti. Þar
koma sjálfsagt ýmsar leiðír til
greina Ef til vill er nauðsynlegt
að stórauka fræðslustarfsemi
um þær hættur, sem þeim eru
búnar, sem byrja að neyta
slíkra fíkniefna. Stundum er
því haldið fram, að fíkniefni á
borð við hass séu ekki skað-
meiri en t.d. áfengi Það er
auðvitað hættuleg vitleysa,
enda sýnir fengin reynsla, að
mjög mikið er um það, að ungt
fólk sem byrjar að neyta fíkni-
efna á borð við hass og mariju-
ana leiðist síðan út í neyzlu
annarra eiturlyfja sem fáir
sleppa úr greipunum á. En
aðalatríðið er, að réttir aðilar
íhugi, hvort ekki sé þörf á stór-
aukinni fræðslustarfsemi á
þessu sviði, sem geti komið I
veg fyrir að ungt fólk leiðist út i
eiturlyfjaneyzlu. Þá skiptir
einnig höfuðmáli, að allt sé
gert, sem unnt er til þess að
koma í veg fyrir innflutning á
eiturlyfjum til landsins. Nú er
enginn vafi á því, að þau mál
hafa verið tekin fastari tökum
en ýmis önnur sakamál á síð-
ustu árum en samt.hljóta að
vakna spurningar um, hvort
nauðsynlegt sé að bæta við
mannafla og fjármunum til
þess að upplýsa smygltilraunir
á eiturlyfjum og jafnframt hvort
nauðsynlegt sé að herða enn
refsingar fyrir smygl á eiturlyfj-
um, sölu eiturlyfja og kaup á
eiturlyfjum hér innanlands.
Sú spurning verður stöðugt
áleitnari hvort við stöndum
ekki frammi fyrir nýjum við-
horfum í sambandi við marg-
víslegt saknæmt atferli sem
séu orðin svo umfangsmikil, að
dómstólakerfi okkar og rann-
sóknarkerfi ráði hreinlega ekki
við það. Enn er t.d. ekki sýni-
legur verulegur árangur í rann-
sókn á Geirfinnsmálinu svo-
nefnda Líklega þarf á þessu
sviði aukinn mannafla, sérþjálf-
un þeirra, sem að rannsóknar-
málum vinna, aukin tækni-
búnað og yfirleitt stóraukið
átak á þessu sviði

Loch Ness
leiðangur New York
Times og bandarísku
vísindaakademíunnar
wmm
Charles Wyckoff yfirmaður Ijósmyndadeildar leiðangursins og Christopher IVfcGowan líffræðingur
sökkva sftökumyndavélinni 1 Loch Ness.
Allar Ijósmyndir tók Paul Hosefros Ijósmyndari New York Times.
HÉR á eftir fer fyrsta greinin í
frásagnarflokki fréttamanna
bandaríska stórblaðsins New
York Times af vísindaleiðangrin-
um, sem hefur það markmið að
lyfta endanlega hulunni af leynd-
ardómnum um Loch Ness skrímsl-
ið. Sem fyrr segir hefur Morgun-
blaðið keypt einkarétt af frásögn-
inni og mun ásamt nokkrum
stærstu blöðum heims flytja
fyrstu fréttir og myndir ef nást úr
leiðangrinum. Leiðangur þessi er
Tjerður út af New York Times og
bandarfsku vísindaakademíunni
(US Academy of applied Scinces)
og eru leiðangursmenn um 30,
þekktir bandarískir vísindamenn
og verkfræðingar og tæknimenn
sem búnir eru fullkomnasta
tækjabúnaði, sem völ er á á sviði
neðansjávarljósmyndunar, berg-
málsmálinga og líffræðirann-
sókna. Leiðangurinn getur staðið
2 — 3 vikur og hann getur staðið í
allt sumar og næsta ár, en honum
lýkur ekki fyrr en gátan hefur
verið leyst.
Það er eitthvað ómótstæðilegt
við Loch Ness-skrímslið, eins og
fjall, sem aldrei hefur verið klif-
ið, fljót, sem aldrei hefur verið
siglt um, óþekktan fljúgandi
furðuhlut. Um áratuga skeið hef-
ur hið óskýrða fyrirbrigði vakið
forvitni íbúa jarðar og tölu verður
ekki kastað á þann fjölda, sem
lagt hefur leið sína að þessu
skozka vatni til að reyna að sjá
hvað það er, sem hið kalda og
grugguga vatn hefur að geyma.
Sumir hafa staðið dögum og vik-
um saman á ströndum vatnsins
með myndavél í hönd, aðrir hald-
ið sér á lofti yfir því í þyrlum, enn
aðrir hafa siglt um djúp þess í
litlum kafbátum og sökkt í það
myndavélum, bergmálstækjum og
jafnvel einhverjum kynhvatar-
aukandi lyktarefnum.
VÍSINDAMENN,
VERKFRÆÐINGAR
OG TÆKNIMENN
Nú eftir áratuga ófullkomnar
leikmannarannsóknir og vísinda-
legar rökræður hefur verið skipu-
lagður leiðangur vísindamanna
og verkfræðinga, sem verður ná-
kvæmasta og tæknilega fullkomn-
asta rannróknin, sem gerð hefur
verið á þessu fyrirbæri.
Frumkvöðull að þessum leið-
angri og jafnframt leiðangurs-
stjóri er dr. Robert H. Rines,
kunnur lögfræðingur og eðlis-
fræðingur í Boston. I lið með sér
til að fjármagna leiðangurinn
fékk hann New York Times og
bandarísku vísindaakademluna,
en hann er forseti hennar jafn-
framt því að vera forseti The
Franklin Pierce-lagaháskólans í
Concorde New Hampshire.
Bandaríska vísindaakademfan,
sem í eru 350 menn var stofnuð
árið 1963, og var tilgangurinn
með stofnun hennar að styðja
rannsóknir að óvenjulegum svið-
um og auka tengsl milli vfsinda-
manna og hins almenna borgara.
Sem fyrr segir taka um 30 vís-
indamenn, verkfræðingar og
tæknimenn þátt í ieiðangrinum
og fóru fyrstu leiðangursmenn-
irnir á staðinn f síðustu viku til að
taka upp og setja saman tækja-
búnaðinn og undirbúa verkið.
Dýrafræðingar við háskólana í
Harward, Cambridge og sérfræð-
inga við Smithsonian Institute og
British Museum eru tæknilegir
ráðgjafar leiðangursins. Fyrsta
takmark leiðangursmanna er að
ná myndum af þessu fyrirbæri
hvað sem það svo er, með full-
komnustu myndavélum og raf-
eindatækni, sem völ er á til þess
að vísindamenn geti skorið úr um
hvað sé á ferðinni.
ENGIN HALDFÖST
SÖNNUN
Fram til þessa tíma hafa frá-
sagnir sjónarvotta og nokkrar
óskýrar myndir ekki getað gefið
neina haldfasta sönnun eða skýr-
ingu á fyrirbærinu, en niðurstað-
an verður óljós mynd af.einhverri
veru með lítið höfuð, langan háls
og stóran breiðan lfkama með
demantlagaða hreifa eða sundfit.
Fyrir efasemdarmennina eru
þetta ekki sannfærandi vísinda-
leg sönnunargögn og þeim býður í
grun að fremur sé um hugarburð
en veruleika að ræða. Þeir sem
trúgjarnari eru velta hins vegar
fyrir sér hvort við séum ekki hér
á slóð einhvers stórkostlegs nátt-
úrufyrirbæris, t.d. einhverrar
skepnu, sem lifað hefur af alda-
raðir, eða hugsanlega einhver
vatnadýr, sem koma svona undar-
lega fyrir sjónir.
Leiðangurinn kann að taka 2 —
3 vikur, allt sumarið og jafnvel er
hugsanlegt að honum takist ekki
að ná markmiði sínu f ár með
tækjabúnaðinum, sem nota á.
Leiðangursmenn eru hins vegar
ákveðnir f að hætta ekki fyrr en