Morgunblaðið - 15.10.1976, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 15. OKTÖBER 1976

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthfas Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson
Áni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, sfmi 10100
Aðalstræti 6, sfmi 22480
Áskriftargjald 1100.00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 60.00 kr. eintakið.
200 sjómílur 1 eitt ár
Idag er eitt ár liðið
frá því að fiskveiðilögsaga
íslands varð 200 mílur. Út-
færslan tók gildi hinn 1 5. októ-
ber 1975 en þremur mánuðum
áður eða hinn 15. júlf 1975
undirritaði Matthías Bjarnason,
sjávarútvegsráðherra, reglu-
gerð um útfærslu fiskveiðilög-
sögu íslands í 200 sjómílur. Á
þessu ársafmæli útfærslunnar
getum við glaðzt yfir því, að við
höfum náð þeim árangri á
þessu eina ári, að allar þær
þjóðir, sem fiskveiðar hafa
stundað á íslandsmiðum í ára-
tugi og jafnvel aldir, hafa nú
viðurkennt 200 sjómílna fisk-
veiðilögsögu íslands, ýmist
með samningum eða í raun,
eins og Geir Hallgrímsson, for-
sætisráðherra, undirstrikar í
samtali við Morgunblaðið í
dag. Á þessum tímamótum lít-
um við til baka yfir farinn veg
en þó alveg sérstaklega til bar-
áttunnar fyrir útfærslu í 200
sjómílur, sem hófst að marki
sumarið 1973. Þá um sumarið
var birt ávarp 50-menninganna
svonefndu, forystumanna og
áhugamanna í sjávarútvegi,
sem hvöttu eindregið til þess
að fiskveiðímörkin yrðu færð út
í 200 sjómilur. Morgunblaðið
tók þegar undir hvatningarorð
50-menninganna og tók upp
harða baráttu fyrir útfærslu í
200 sjómílur, eins og rakið er í
viðtali, sem birtist í Morgun-
blaðinu i dag víð Eyjólf Konráð
Jónsson, alþingismann, sem
var ritstjóri blaðsins á þeim
tíma. Síðari hluta sumars og
um haustið 1973 tók Sjálf-
stæðísflokkurinn 200-mílna út-
færslu upp á sína arma, eins og
kunnugt er.
Viðbrögðin við hugmyndum
um útfærslu í 200 sjómílur
urðu ekki á einn veg, þótt
undarlegt megi virðast. Alveg
sérstaklega sýndi þáverandi
sjávarútvegsráðherra, Lúðvik
Jósepsson, útfærslu i 200 mil-
ur lítinn áhuga og taldi hana
koma til greina eftir að haf-
réttarráðstefnan hefði sam-
þykkt nýjan hafréttarsáttmála
Eins og kunnugt er hefur haf-
réttarráðstefnan ekki lokið
störfum enn og ef stefna Lúð-
víks Jósepssonar hefði fengið
að ráða hefðum við væntan-
lega ekki enn fært út i 200
sjómílur. Sjálfstæðisflokkurinn
gerði útfærslu i 200 sjómílur
að einu höfuðstefnumáli sínu í
kosningabaráttunni vorið 1 974
og að einu aðalmálefni við
samninga um stjórnarmyndun
sumarið 1974 Samningar tók-
ust við Framsóknarflokkinn um
útfærslu fyrir árslok 1 975 og í
dag höldum við hátiðlegt árs-
afmæli þessarar útfærslu.
Þriðja þorskastriðið, sem
stóð frá haustdögum 1975 og
fram á sl. vor, varð mun harð-
ara en fyrri átök við Breta af þvi
tagi. En niðurstaða þess varð
meiri sigur en íslendingar hafa
nokkru sinni fyrr unnið f deilum
við aðrar þjóðir vegna útfærslu
fiskveiðilögsögu. Eins og
Matthías Bjarnason, sjávarút-
vegsráðherra, kemst að orði í
viðtali við Morgunblaðið í dag
var samningurinn í Ósló stærsti
sigurinn, sem við íslendingar
höfum unnið i landhelgisbar-
áttu okkar. Með þeim samning-
um skuldbundu erkifjendur
okkar i landhelgismálum um
áratugaskeið, Bretar, sig til
þess að halda ekki áfram
veiðum innan íslenzkrar fisk-
veiðilögsögu eftir 1. des. n.k.
nema þeir næðu samningum
við íslenzk stjórnvöld þar um.
Þetta ákvæði Óslóarsamnings-
ins er mesti sigur, sem við
íslendingar höfðum unnið.
Með þvi er í raun og veru
endahnúturinn rekinn á land-
helgisbaráttu okkar. Það sem
eftir stendur er einungis að
hreinsa út leifar frá liðnum
tíma.
Fyrir einu ári hefur tæpast
nokkur ímyndað sér, að svo
skjót umskipti gætu orðið í
landhelgismálum okkar. Þegar
núverandi ríkisstjórn tók við
völdum haustið 1974 veiddu
Bretar um 140 þúsund tonn af
fiski, fyrst og fremst þorski, á
íslandsmiðum, skv. samning-
um, sem þeir höfðu gert við
vinstri stjórnina. Þjóðverjar
veiddu hér samningslausir en
að vild sinni. Nú tveimur árum
eftir að ríkisstjórn Geirs
Hallgrimssonar tók við völdum,
er svo komið í landhelgismál-
um okkar, að Bretar eru með
samning fyrir 24 togara, sem
rennur út 1. desember. Þjóð-
verjar hafa hér samningá um
ufsa- og karfaveiðar nokkuð
fram á næsta ár. Og einnig
mega Belgar Norðmenn og
Færeyingar veiða hér óverulegt
magn af fiski. Það blasir við, að
eftir rúmt ár muni engin erlend
fiskiskip veiða á íslandsmiðum
nema samkvæmt samningum,
sem hugsanlega kunna að
verða gerðir um gagnkvæm
veiðiréttindi, þ.e fái þeir að
veiða hjá okkur fáum við leyfi
til að veiða hjá þeim. Þessi
niðurstaða er meiriháttar afrek
og mun lengi halda nafni þess-
arar ríkisstjórnar á loft í sögu
lands og þjóðar. í dag hljótum
við þó fyrst og fremst að fagna
þeim einstæða árangri, sem
náðst hefur á ótrúlega stuttum
tíma í landhelgisbaráttu þjóðar-
innar og mun er fram líða
stundir leggja grundvöll að
batnandi llfskjörum þjóðarinnar
i framtiðinni.
Veiting Nóbelsverðlauna í
hagfræði og læknavísindum
Stokkhólmi — 14. október —
Reuter.
TILKYNNT var um veitingu
Nóbelsverðlaunanna f hagfræði
og lækna vísindum í dag.
Milton Friedman hlaut hag-
fræðiverðlaunin, en verðlaun
fyrir afrek á sviði læknavísinda
fengu þeir Carleton Gajdusek
og Baruch S. Blumberg. Verð-
launahafarnir eru allir Banda-
rfkjamenn en verðlaun á sviði
hvorrar vísindagreinar um sig
nema rúmlega 26 milljónum
fslenzkra króna.
Milton Friedman er prófessor
við Chicago-háskóla. Hann
hlaut verðlaunin fyrir ritstörf
og kenningar á sviði gengis-
rannsókna, sögu gjaldmiðla,
neyzlurannsókna og fyrir áhrif
Hagfræðingurinn Milton Fried-
man þegar honum barst fregn-
in um veitingu Nóbeisverð-
launanna í gær.
þau sem kenningar hans hafa
haft á starfsemi seðlabanka.
Friedman er 64 ára að aldri.
Hann var ráðgjafi Nixons í for-
setatfð hans og hann er víð-
kunnur fyrir ritstörf sín. Bók
hans um gengismál f Bandarfkj-
unum á árunum 1867 til 1960 er
helzta ritverk hans, en einnig
hefur hann ritað mikið um hag-
fræði f blöð og tfmarit.
Þeir Blumberg, sem er 51 árs
að aldri, og Gajdusek, sem er 53
ára, fengu verðlaunin fyrir
rannsóknir á orsökum og út-
breiðslu smitnæmra sjúkdóma,
sem hafa verið lftt rannsakaðir.
Blumberg er prófessor við
læknaháskólann i
Pennsylvaníu, en Gajdusek
starfar að rannsóknum á mið-
taugakerfinu f Maryland.
Ford hreinsaður
Washington — 14. október — Reuter
GERALD Ford forseti var f dag
hreinsaður af áburði um að
hafa notað kosningasjóði f eigin
þágu á árum áður, og Charles
Ruff, sérstakur ákærandi f
Watergate-málunum, lýsti því
yfir, að rannsókn hefði ekki
leitt í ljós neitt, sem benti til
þess, að þessar ásakanir hefðu
við rök að styðjast. Forsetinn
hefur boðað til fréttamanna-
fundar seint í kvöld þar sem
hann ætlar að gera grein fyrir
„mikilvægum rnálurn," þar á
meðal yfirlýsingu Ruffs.
Þrátt fyrir það, að þessi yfir-
lýsing Ruffs bæti tvimælalaust
hag forsetans f kosningabarátt-
unni, þá á hann þó enn við
ýmsa erfiðleika að etja. Talið er
að ummæli hans um þjóðir
Austur-Evrópu nýlega muni
hafa ófyrirsjáanlegar afleiðing-
ar, enda þótt forsetinn hafi tek-
ið þessi ummæli aftur. Þá hefur
mál Early Butz, fyrrverandi
landbúnaðarráðherra, gert for-
setanum erfitt fyrir, og loks eru
ásakanir John Deans, sem mjög
kom við sögu í Watergatemál-
um, um að forsetinn hafi tekið
þátt í þvf að hindra rannsókn f
sambandi við innbrotið f Water-
gate, þegar málið var á frum-
stigi.
Mólúkkar gáfust upp
Amsterdam 14. október — NTB.
HÓPUR vopnaðra þjóðernis-
sinna frð Suður-Mólúkkaeyjum
gafst upp fyrir lögreglu f dag
eftir að 500 iögreglumenn
höfðu umkringt Mólúkkana f
búðum þar sem þeir höfðu vfg-
girt. Skotið var á lögregluna
fyrr f dag þegar hún reyndi að
neyða þjóðernissinnana út úr
búðunum.
Lögreglan réðst til atlögu
snemma 1 morgun og mætti
hún harðri andspyrnu frá 360
Mólúkkamönnum, sem búa f
búðunum. Eftir því, sem Hða
tók á daginn, yfirgaf fólkið
kofa sfna, að undanskildum 40
þjóðernissinnum, sem gáfust
ekki upp fyrr en eftir 5 klukku-
stundir.
Búðirnar samanstanda af
þrem skálum sem byggðir voru
Soyuz-23
skotið
á loft
14. október — Reuter.
Sovétmenn skutu f kvöld
mönnuðu Soyuz-geimfari á
braut umhverfis jörðu. Þrfr
menn eru innan borðs, en
Soyuziætlað að starfa að rann-
sóknum f samvinnu við Salyut
5.
höldum
New York 14. september — AP.
Ekki hefur enn verið endan-
lega ákveðið hvenær réttarhöld
verða haldin yfir Króötunum
fimm, sem rændu 727 farþega-
þotu TWA þann 10. september
og sneru henni meðal annárs til
Islands. Stefnt er þó að þvf að
þau geti byrjað þann 6. desem-
ber. Fimmmenningarnir rændu
flugvélinni eftir flugtak frá La
fyrir mólúkkanska hermenn,
sem börðust með hollenzkum
hersveitum f Austur-Indfum
áður en Indónesía fékk sjálf-
stæði. Mólúkkarnir álfta að
ákvörðum stjórnvalda um að
rffa skálana og byggja f stað
þeirra f jölbýlishús, sé liður f að
aðlaga Mólúkka f Hollandi, sem
eru mjög þjóðernissinnaðir, að
samfélaginu.
Suður-Mólúkkamenn vöktu á
sér athygli I desember f fyrra
þegar Iftill hópur þeirra rændi
hollenzkri farþegalest um sama
Genf 14. október — Reuter.
DULARFULLI sjúkdómurinn,
sem orðið hefur meir en 300
manns að bana í Afríku, hefur
nú verið skilgreindur og úr-
skurðaður ólæknandi, að því er
talsmaður alþjóða heilbrigðis-
málastofnunarinnar, WHO,
sagði f dag. Rannsóknir í til-
raunastofum I Bretlandi,
Bandarfkjunum og Belgíu hafa
leitt f Ijós að mjög sjaldgæfur
vírus veldur sýkingunni og við
6. des.
Guardiaflugvelli f New York og
voru þeir handteknir í París 30
klukkustundum sfðar, og
reyndust þá vopnlausir. Lög-
regluþjónn í New York týndi
lífi, þegar sprengja sprakk þar í
borg, en flugræningjarnir eru
taldir hafa verið í vitorði með
þeim, sem komu sprengjunni
fyrir.
leyti og annar hópur lagði und-
ir sig sendiráð Indónesfu f Am-
sterdam. Var tilgangur aðgerð-
anna að vekja athygli á sjálf-
stæðiskröfum Mólúkkabúa, en
eyjarnar hafa verið hluti af
Indónesfu sfðan 1949.
I árekstrunum á fimmtudag
kastaði iögreglan táragas-
sprengjum inn f skála, þar sem
40 mólúkkanskir þjóðernis-
sinnar höfðu hreiðrað um sig.
Þegar þeir höfðu gefizt upp
fann lögreglan mikið af vopn-
um og skotfærum f búðunum.
honum er ekkert þekkt mótefni
til. Er sýkingin afbrigði af
hinni svokölluðu Marburgveiki,
sem fyrst varð vart við þegar 30
tæknimenn f Marburg í Vestur-
Þýzkalandi veiktust árið 1967,
eftir að hafa átt við lfffæri
dauðs afrísks apa 7 þeirra dóu.
Frá því f júlf hefur orðið vart
við vírusinn f Suður-Súdan,
Zaire, Nígerfu og Sierra Leone.
Óveður
í Noregi
MIKIÐ óveður gekk yfir suð-
vesturhluta Noregs f nótt. Snjó-
aði vfða míkið og lokuðust
nokkrir þjóðvegir og járn-
brautarferðir lögðust niður. 1
Ósló og Vfkinni rigndi mikið f
nótt en með morgninum gerði
krapahrfð. Biautur snjórinn
olli erfiðleikum, og margir
komu of seint til vinnu sinnar.
Mikill vatnselgur var vfð á göt-
um. Fornebu-flugvöllur var
lokaður f eina klukkustund á
meðan snjó var rutt af flug-
brautumim.
Króatísku flugræningjarnir:
Stefnt að réttar-
Sjúkdómur-
inn ólæknandi