Morgunblaðið - 15.10.1976, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 15. OKTÓBER 1976
37
Rannsóknarlögregla ríkisins:
Áfengi, fíkniefni og
siónvarp brotahvatar
Stjórnarfrumvarp um rannsóknarlög-
reglu rætt í neðri deild Alþingis
NOKKRAR umræður urðu f neðri deild Alþingis f gær
um frumvarp rfkisstjórnarinnar um rannsóknar-
lögreglu rfkisins. Þar kom fram vilji þingmanna allra
flokka til að hraða afgreiðslu frumvarpsins með þeim
hætti, að hægt væri að taka fyrirsjáanlegan kostnað við
þessa nýju stofnun inn á fjárlög næsta árs. Frumvarp
þetta var flutt á sfðustu vikum sfðasta þings en varð ekki
útrætt. Rétt þótti þá að fresta afgreiðslu frumvarpsins
vegna umsagna um það, sem ekki vóru á eina lund, enda
beinlfnis ákvæði f frumvarpinu sjálfu þess efnis, að það
tæki ekki gildi fyrr en 1. janúar 1977, þó samþykkt hefði
verið. Vóru umsagnir sendar til mats réttarfarsnefndar.
Grafast þarf
fyrir rætur afbrota
Ólafur Jóhannesson, dómsmála-
ráðherra, gerði í löngu og itarlegu
máli grein fyrir efnisatriðum
frumvarpsins, sem nú er endur-
flutt með einni minni háttar
breytingu. Þau efnisatriði hafa
nýlega verið rakin hér í Mbl., er
skýrt var frá frumvarpinu i frétt-
um þess. Meginatriðið er að setja
skal á stofn Rannsóknarlögreglu
ríkisins, bæði til að skilja frekar
að dómsvald og löggæzlu og búa
betur i haginn fyrir rannsókn
stærri afbrota, sem oft spanna
fleiri en eitt lögsagnarumdæmi.
Taldi dómsmálaráðherra stigið
stórt framfaraspor með frum-
varpinu, ef það fengi lagagildi.
t almennum
hugleiðingum
um brotamál
sagði ráðherr-
ann efnislega:
Nauðsyn ber til
að hraða rann-
sókn brotamála
og búa betur að
þeim, sem að
rannsóknum
starfa. Tryggja
þarf að mál upp-
lýsist sem fyrst
og réttum lögum
verði komið yfir sakamenn. En
hins þarf ekki siður að gæta að
saklausir verði ekki sakfelldir. t
ýmsum tilfellum þarf og að hafa í
huga, að refsing þarf ekki endi-
lega að vera réttast þjóðfélagslegt
viðbragð við vissum brotum, eink-
um hjá ungu fólki, heldur að-
gerðir, sem hjálpa þvi til þroska
sem góðum þjóðfélagsþegnum.
Ekki er vafi á því að óhófsleg
áfengisneyzla tslendinga, og á
seinni timum einnig fíkniefna-
notkun, eru undirrót afbrota,
bæði hinna stærri og smærri. Um
það höfum við fjölmörg hryggileg
dæmi. Þá hygg ég og að rangvalið
efni sjónvarps, margvíslegt, þar
sem glæpir eru rauði þráðurinn,
og sent er inn á hvert heimili i
landinu, hafi neikvætt uppeldis-
legt gildi, einkum fyrir börn og
unglinga, og skapi rangt viðhorf
til þjóðfélagsins og þess, hvað sé
Þingsályktun:
Til staðfest-
ingar samnings
við Breta frá
1. júní sl.
Lögð hefur verið fram á al-
þingi tillaga til þingsálykt-
unar, er rfkisstjórnin flytur til
staðfestingar á skammtfma
samkomulagi við rfkisstjórn
Bretiands um takmarkaðar
veiðar brezkra togara hér við
land. Samningur þessi var
gerður 1. júnf sl. og gildir tii 1.
desember nk.
rétt og rangt í breytni manna. Þá
taldi ráðherra að óhófsiifnaður
um efni fram leiddi til auðgunar-
brota, þ.á m. ávísanamisferlis.
Spurning er og, hver áhrif skóla-
kerfið hefur á uppvaxandi æsku,
hvort þangað er sóttur hugsunar-
háttur, sem er öndverður við
þjóðfélag okkar. Um þetta vil ég
ekkert staðhæfa, en hér er athug-
unarefni fyrir félagsfræðinga.
Refsing er ekki alltaf rétt mót-
svar, þó hún sé nauðsynleg í
mörgum og máske flestum tilfell-
um, heldur það að grafast fyrir
rætur brotamála, stuðla að fyrir-
byggjandi aðgerðum og þroska-
hjálp við ungt brotafólk, t.d. það,
sem ánetjast hefur vímugjöfum.
Dæmi úr daglega lffinu
Sighvatur Björgvinsson (A)
sagði m.a., að Alþýðuflokkurinn
hefði viljað samþykkja þetta
frumvarp þegar á sl. vori — og
hann væri sama sinnis enn. Hann
tók undir orð dómsmáiaráðherra
um fyrirbyggjandi aðgerðir.
Hann nefndi
dæmi um áhrif
sjónvarps, gegn-
um glæpamynd-
ir, á yngstu börn
á leikskólaaldri,
og vitnaði til
dæma þar um,
er hann bar for-
stöðukonu á
leikskóla fyrir.
Hann átaldi það,
að frumvarp þetta hefði verið
sent réttarfarsnefnd til umsagnar
vegna nokkurra athugasemda;
það hefði átt að samþykkja það
þegar sl. vor.
Frumvarpið fái
byr gegnum þingið
Ingólfur Jónsson (S) sagði m.a.,
að þegar hefði verið boðaður
fundur í allsherjarnefnd nk.
mánudag, þar sem um þetta mál
yrði fjaliað. Myndi lögð áherzla á
að hraða af-
greiðslu þess. I
frumvarpinu,
eins og það var
lagt fyrir á sl.
vori, hefði verið
ákvæði um
giidistöku hinn
1. janúar 1977.
Það væri því
enginn skaði
skeður, þó þing-
menn hefði
gefið sér tóm til að fhuga svo
viðamikið mál yfir sumartfmann,
þar sem gildistfmi laganna yrði
eftir sem áður sá sami. Vel þyrfti
að vanda það sem lengi ætti að
standa. Hér væri um að ræða stór-
mál, sem mikils væri af vænt, og
því rétt að nýta þann tíma, sem
tiltækur hefði verið, vegna
ákvæða um gildistöku, tii að
undirbúa málið sem bezt. Nú
þyrfti að hraða meóferð þess f
þinginu, þann veg, að málið kæm-
ist til athugunar við fjárlagagerð.
Framkvæmdin skiptir
mestu máli
Tómas Arnason (F) tók undir
það að hér væri um stórmál að
ræða.
Hann lagði
áherzlu á sér-
hæft starfsiið
væntanlegrar
rannsóknarlög-
reglu. Tryggja
þyrfti þessari
nýju stofnun
nægilegt fjár-
magn til að
standa undir
hlutverki sinu.
Framkvæmdin
skipti ekki
minna máli en lagasetningin sjálf.
Rannsóknarlögreglan
f Reykjavík
Friðjón Þórðarson (S) ræddi
efnisþætti frumvarpsins. Tók
löggæziumanna að gildandi iög-
um.
Frestun eðlileg
Svava Jakobsdóttir (Abl) sagð-
ist hafa verið f hópi þeirra þyng-
manna, sem töldu frestun málsins
eðlilega á sl. vori, með tilliti til
þeirra athugasemda, sem fram
hefðu komið frá umsagnaraðilum
og gildistöku, sem tilgreind hefði
verið 1. janúar 1977. Hér 4
Alþingi mætti hins vegar ekki
fjalla um þetta
þýðingarmikla
mái með sama
móðursýkis-
hættinum og
einkeqnt hefði
umræðu alla í
blöðum og fjöl-
miðlum. Hún
taldi og Alþýðu-
flokkinn skjóta
yfir mark í
gagnrýni sinni.
Gauragangurinn
mætti ekki leiða
til þess að hrópað yrði „krossfest-
ið hann“ áður en niðurstöður
málsrannsókna lægju almennt
fyrir.
Hún tók jákvæða afstöðu til
frumvarpsins sem slíks en lagði
áherzlu á þau orð dómsmálaráð-
herra, að betri refsingu, þó nauð-
synleg kynni að vera, væru fyrir-
byggjandi aðgerðir. Veita þyrfti
Framhald á bis. 46
WATERGATE EZ3
f lauels & gallabuxur