Morgunblaðið - 15.10.1976, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 15. OKT0BER 1976
31
dagana i janúar fór togurunum fjölgandi
og þriðja janúar voru togararnir orðnir
rúmlega fjörutíu. Bresku togara-
skipstjórarnir voru mjög varir um sig og
þorskastríðið var orðið hreint taugastrið.
Til marks um það má nefna að eina
nóttina var rannsóknaskipið Árni Frið-
riksson að leita að loðnu úti fyrir Austur-
landi á sömu slóðum og bresku togararnir
héldu sig. Togararnir hifðu vörpurnar um
leið og þeir urðu varir við rannsóknaskip-
ið og bresku freigáturnar fylgdu því lengi
eftir. I öðru tilviki reyndi freigátan
Andromeda að trufla siglingu rannsókna-
skipsins Árna Friðrikssonar undan Norð-
Austurlandi og lét freigátan ekki af
ögrunum sinum fyrr en eitt af varðskipun-
um islensku, Ægir, hafði mótmælt
kröftuglega.
Óttaðist
mjög að Þór
yrðisökkt
Bresku sjóliðsforingjarnir virtust nú
staðráðnir í að sýna togaraskipstjórunum
bresku að flotinn ætti í fullu tré við
íslensku varðskipin en nokkurrar
óánægju gætti meðal bresku togara-
mannanna yfir veiðisvæðum og því
hversu litið næði gæfist til veiðanna. Með
tveggja daga millibili sigla bresku frei-
gáturnar harkalega á varðskipið Þór, þar
sem það var við gæslustörf. 1 fyrra til-
vikinu er það freigátan Andromeda en í
þvi seinna var það freigátan Leander. Það
sýnir ef til vill best hversu erfitt var fyrir
Þór að kijást við bresku freigáturnar að
ganghraði Leander er liðlega 30 sjómilur
en Þórs 17.
Það var ekki að furða þó Helgi
Hallvarðsson, skipherra á Þór, segði i
blaðaviðtali eftir þessa atburði að hann
óttaðist mjög að Þór yrði sökkt. Bresku
freigáturnar héldu áfram árásum sinum á
Þór og sunnudaginn 13. janúar gerði frei-
gátan Bacchante alls 27 tilraunir til
ásiglinga á varðskipið en án árangurs. Það
var misjafnt með hvaða þunga bresku
freigátuskipherrarnir sóttu að islensku
varðskipunum og helst töldu menn það
skýra árásargleði þeirra á Þór, að hann
væri veikbyggðasta varðskipið og elst
þeirra.
Freigáturnar
yfirgefa
landhelgina
Baráttan í landhelgismálinu færðist nú
að mestu frá miðunum upp á þurrt land.
Dr. Joseph Luns, framkvæmdastjóri
Atlantshafsbandalagsins, kemur til
Islands þeirra erinda að reyna að miðla
málum í deilu Breta og Islendinga og Geir
Hallgrimsson forsætisráðherra skýrir frá
því að til slita á stjórnmálasambandi
landanna komi, ef flotinn verði ekki
kallaður út úr landhelginni. Svar Bret-
anna við þessum nýju aðstæðum þorska-
striðsins var að senda sem flesta togara á
tslandsmið og um miðjan janúar eru þeir
orðnir rúmlega 50, en voru 18 á sama tíma
árið áður.
Eftir dvöl sina hér á landi hélt dr. Luns
til Bretlands og eftir fund hans með
James Callaghan, utanríkisráðherra
Breta, 19. janúar, gefur Callaghan út yfir-
lýsingu þess efnis að brezk herskip verði
nú kvödd út fyrir 200 milna landhelgina
við tsland og degi siðar höfðu bresku
freigáturnar yfirgefið landhelgina.
Bresku togararnir héldu áfram veiðum
fyrir austan land og voru liðlega fjörutiu
togarar þar undir vernd 4 aðstoðarskipa.
Týr I sárum eftir ásiglíngu freigátunnar Falmouth á varBskipið 6. mal 1976.
Freigáturnar sigla á
ný inn í landhelgina
Strax fyrsta daginn eftir að bresku
togararnir sneru aftur klippti varðskipið
Týr aftan úr einum bresku landhelgis-
brjótanna en ráðherrar í Bretlandi báðu
togaramennina að sýna stillingu. Enn hót-
uðu bresku togaraskipstjórarnir að yfir-
gefa lslandsmið fengju þeir ekki fram-
gengt kröfum sínum um fullar bætur, en
að morgni 5. febrúar sigldu tvær breskar
freigátur á ný inn í islensku fiskveiðilög-
söguna til verndar 35 togurunum, sem þar
voru þá við veiðar. Þar með var floti
hennar hátignar Bretadrottningar aftur
kominn til starfa á íslandsmiðum.
Ákvörðun bresku ríkisstjórnarinnar um
að senda freigáturnar á vettvang var tekin
eftir að varðskipið Baldur, sem nú hafði
bæst i flota varðskipanna, hafði skorið á
vörpu eins Hulltogara, sem var á veiðum á
friðuðu svæði norðaustur af Langanesi.
Bresku togaraskipstjórarnir héldu næstu
daga uppteknum hætti og voru að veiðum
á þessu friðaða svæði undir vernd her-
skipa. Bretarnir báru því við að þeir hefðu
ekki fengið að vita um friðun svæðisins g
um miðjan febrúar eru þar 45 breskir
togarar að veiðum.
Baldur sendir tvær
freigátur í slipp
Fátt var um stórtiðindi á miðunum fyrir
Austurlandi þar til um mánaðamótin
verður að öllum Ifkind-
um að gera við Tý og er
ðætlað að sú viðgerð
kosti um 40 milljónir
króna. Viðgerðar-
kostnaður á Óðni
nemur um 28
milljónum króna en
mestu munar að skipta
varð um skrúfuása og
skrúfur i bæði Óðni og
Tý. Hvað snertir við-
gerðina á Ægi sagði
Garðar að hún væri
komin yfir 20 milljónir
og gera mætti ráð fyrir
að um 35 milljónir kost-
aði að gera við Þór og
álfka upphæð yrði að
verja til viðgerða á
Baldri. — Þetta eru þó
mest ágiskunartölur og
þær eiga sennilega eftir
að hækka eitthvað.
Þannig að ég held að
það sé ekki fjarri lagi
að áætla að heildar-
kostnaðurinn verði um
250 milljónir, sagði
Garðar.
— Við getum þó alltaf
huggað okkur við að
varðskipin verða eins
og ný skip aftur og það
eina er að þau gætu
orðið heldur betri, sagði
Garðar að lokum.
Islensku varðskipin höfðu frekar hægt um
sig en i kjölfar þess að breski flotinn var
kallaður út fyrir 200 milna mörkin hófust
viðræður milli Geirs Hallgrimssonar og
Harolds Wilsons, forsætisráðherra Breta
um lausn deilunnar i Lundúnum. Breska
stjórnin gaf togaraskipstjórum sinum
skipun um að hlýða fyrirmælum varðskip-
anna og togurunum fækkaði heldur
meðan á samningaviðræðunum stóð í
Lundúnum.
Togaraskipstjórar
heimta herskipavernd
ella fari þeir af
fslandsmiðum
Sem kunnugt er náðist ekkert sam-
komulag á fundum þeirra Geirs og
Wilsons. Mikill kurr var nú kominn upp
meðal togaraskipstjóranna bresku fyrir
austan land, en þeir höfðu ekki getað sett
veiðarfæri sín í sjó á sjötta tug klukku-
stunda. Settu togaraskipstjórarnir nú
fram kröfu um að þeir fengju flotavernd á
ný auk þess, sem þeir kröfðust þess að
Viðgerðirnar kosta
250 milljónir króna
breska stjórnin greiddi þeim skaðabætur
fyrir tapaða veiðidaga. Að kvöldi 29.
janúar voru allar líkur á að breski togara-
flotinn væri að yfirgefa miðin við Island,
þar sem ekkert svar hafði borist við kröf-
um þeirra frá breskum ráðamönnum
Þegar togaraflotinn var á útleið barst
þeim svar frá bresku rikisstjórninni um
að orðið yrði við þeirri kröfu þeirra að
togararnir fengju fjárhagsbætur fyrir
tapaða veiðidaga en ekki vildi stjórnin
gefa togaramönnum fyrirheit um flota-
vernd. Að fengnum þessum boðum sneru
bresku togararnir aftur á tslandsmið.
— ÞAÐ má fastlega
gera ráð fyrir að
kostnaðurinn við við-
gerðir á varðskipunum
eftir þessa sex mánaða
baráttu við Bretann
kosti um 250 miiljonir
króna. Allt er þetta
tryggt, fyrst hjá Sam-
ábyrgð fslenskra fiski-
skipa og endurtryggt
mest hjá I.loyds f Bret-
landi. Þannig að bróð-
urparturinn af þessu
tjóni lendir á Bretum
sagði Garðar Pálsson
eftirlitsmaður hjá
Landhelgisgæslunni.
Nú er lokið viðgerð-
um á varðskipunum
öðni, Ægi og Ver.
Viðgerð á Þór er komin
vel á veg og varðskipið
Týr er nú til viðgerða
úti f Danmörku og má
gera ráð fyrir að það
komi heim um miðjan
nóvember n.k.
Mesta einstaka tjónið,
sem varð á varðskip-
GarSar Pálsson.
unum f þessu þriðja
þorskastrfði varð þegar
freigátan Leander
sigldi á Ver og braut
niður gálga hans. Taldi
Garðar að þetta tjón
næmi um 22 milljónum
króna en alls kostar við-
gerðin á Ver um 37
milljónir. Dýrast
. .. . „ÞETTA ER HLUTVERK DRÁTTARBÁTANNA Á ÍSLANDSMIÐUM" .. ..