Morgunblaðið - 15.10.1976, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 15. OKT0BER 1976
19
GEIR HALLGRÍMSSON, forsætisráðherra, kom óvænt til Óslóar meðan ráðherrafundur NATO
stóð þar yfir í maf 1976. Hér ræðir hann við norska blaðamenn ásamt Einari Ágústsyni
að hafa verið með sérstakan undanslátt. Ríkis-
stjórnin í heild stóð frammi fyrir mjög erfiðu og
miklu vandamáli Það þurfti oft að beita bæði
lagni og hörku og menn höfðu þar oft ýmislegt
fram að færa en ekki minnist ég þess, að það hafi
verið fært sem álit hvors stjórnarflokksins fyrir sig.
Ég tel, að skrif sem þessi séu ekki vel til þess fallin
að efla samhug og samstarf um ríkisstjórn ef mark
væri á þeim tekið. En ég trúi því ekki að nokkur
samstarfsmaður okkar í ríkisstjórn eigi þar hlut að
máli.
Gagnkvæm
f iskvei ð iréttindi
— Hvað er þér efst í huga á þessum degi?
— Það er efst í mínum huga nú eins og fyrir
einu ári, að við náum hámarksnýtingu innan
200 mílna fiskveiðilögsögu okkar. Þeir tak-
mörkuðu samningar, sem gerðir hafa verið við
aðrar þjóðir, renna sumir út á þessu ári, aðrir seint
á næsta ári og enn aðrir eru uppsegjanlegir af
okkar hálfu með 6 mánaða uppsagnarfresti. Ég
tel, að við eigum ekki að endurnýja samninga við
aðrar þjóðir nema um gagnkvæm fiskveiðíréttindi
sé að ræða og þá verðum við íslendingar að meta
það og vega, hvað okkur sjálfum er fyrir beztu í
þessum efnum. Ég vil þó ekki láta hjá líða að taka
fram, að ég vil líta sérstaklega á hagsmuni
Færeyinga í þessu sambandi. Færeyingar eru
þjóð, sem er meira háð fiskveiðum en við, sem þó
erum mjög verulega háðir fiskveiðum og fisk-
vinnslu. Þetta er nágrannaþjóð okkar, sem alltaf
hefur átt vinsamleg samskipti við íslenzku þjóð-
ina. Ennfremur vil ég benda á, að það er mikil
nauðsyn fyrir okkur að halda opnum samninga-
leiðum. Við þurfum og getum þurft I ríkum mæli
að leita á fiskimið annarrra þjóða. Við skulum taka
sem dæmi, þegar Grænlendingar hafa fært út í
200 mílur. Þá getur það haft gífurlega þýðingu
fyrir okkur að eiga rétt til fiskveiða við Grænland
og sömuleiðis vil ég benda á, að á loðnuveiðum í
sumar kom það fyrir, að íslenzk veiðiskip veiddu
loðnu það djúpt úti af Vestfjörðum, að það hefði
verið Grænlandsmegin við miðlínu, ef búið hefði
verið að færa út fiskveiðilögsögu við Grænland.
Við skulum gera ráð fyrir að framhald verði á
þessum veiðum og loðnan geti verið það langt
undan landi að meginþorri veiðanna verði Græn-
landsmegin við miðlínu. Þá værum við illa staddir,
ef við hefðum alls staðar lokað dyrum til samn-
inga.
Þá vil ég einnig benda á síldveiðar í Norðursjó,
þótt ég telji þá hagsmuni okkar ekki eins mikils-
verða og þeir voru fyrir nokkrum árum vegna þess
hve nærri sldarstofninum hefur verið gengið. Ef
EBE býður okkur gagnkvæm fiskveiðiréttindi í
íslenzkri fiskveiðilögsögu eigum við að minum
dómi að skoða það og í því Ijósi, hvað er
hagkvæmast fyrir okkur. Eins og ég sagði f
upphafi hefur hlutdeild erlendra fiskimanna verið
gífurlega há hvað snertir veiðar á botnlægum
fisktegundum og á því tímabili, sem ég nefndi
fyrr, þ.e. 1958—1973, var heildarafli botn-
lægra fisktegunda 1 1 milljónir 648,2 þúsund
tonn. Þar af veiddu erlendar þjóðir 5 milljónir
569,6 þúsund tonn. Ég hef fyllstu ástæðu til að
vera bjartsýnn á stóraukna hlutdeild íslendinga í
fiskveiðum innan 200 mílna landhelgi. Ég vona,
að sú þróun, sem verið hefur undanfarin ár, verði
mun örari á næsta ári og á árinu 1 978 er það trú
mín, að veiðar erlendra fiskiskipa innan 200 milna
fískveiðilögsögu verði þá orðnar mjög lítilfjörlegar
og aðallega i þeim tilvikum, að um gagnkvæm
fiskveiðiréttindi verði að ræða að undanskildu því,
sem ég sagði hérfyrr um Færeyinga.
Viðhorfin til Breta
— Hvað gerist, þegar samningurinn við
Breta rennur út?
— Ekki annað en það, að þeir eru skuldbundnir
til að hætta veiðum skv. samningum sem þeir
hafa gert og fara því af íslandsmiðum nema
samkomulag hafi náðst um gagnkvæm fiskveiði-
réttindi. En það er ekki okkar íslendinga að bjóða
þau heldur Breta eða EBE, ef þeir þá hafa náð
samkomulagi um útfærslu eigin fiskveiðilögsögu
og yfirráð EBE yfir hafréttarmálum bandalagsríkj-
anna. Að mfnu mati verður ekki um samninga við
Breta að rfeða nema boð um gagnkvæm fiskveiði-
réttindi verði komin fram og að við metum þau að
vera hagstæð fyrir hagsmuni íslands, sagði Matt-
hías Bjarnason, sjávarútvegsráðherra, að lokum.
STG
ÞORSKASTRIÐIO Á
Knud Frydenlund,
mal 1976.
DAGSKRÁ — Anthony Crosland, utanríkisráðherra Breta, hittir hér
utanríkisráðherra Norð manna, að .náli á ráðherrafundi NATO f Ósló 19.
Fulltrúar 50-menninganna flytja rlkisstjórn islands áskorun um 200
mflna fiskveiðilögsögu. Einar Ágústsson. sem þá gegndi starfi forsætis-
ráðherra, tekur við skjölunum úr hendi Eirlks Kristóferssonar, fyrrum
skipherra.
Þar á fjöldi
manns á sjó og
landi hlut að máli
— segir Magnús Sigurjóns-
son, einn 50 menninganna
FYRSTA skrefið á opinber-
um vettvangi f átt að 200
mflna fiskveiðilögsögu ís-
lendinga var stigið 27. júlf
1973, er áskorun 50 nafn-
kunnra áhugamanna um
sjávarútvegsmál til Alþingis
og ríkisstjórnarinnar birtist
í fslenzkum fjölmiðlum, þar
sem skorað er á þessa aðila
„að lýsa nú þegar yfir að
íslendingar muni krefjast
200 mflna fiskveiðilögsögu
á væntanlegri hafréttarráð-
stefnu Sameinuðu þjóð-
anna — og skipi sér þar
með á bekk með þeim þjóð-
um, sem lýst hafa yfir 200
mflum," eins og komist var
að orði f áskoruninni. í hópi
50 menninganna var
Magnús Sigurjónsson, sem
sagði er Mbl. spurði hann
kvað honum væri efst f
huga á ársafmæli 200
mflna útfærslunnar: „Það
var fjarlægur draumur, þeg-
ar 200 mflna stefnan kom
fyrst fram og þvf er það enn
gleðilegra að sá draumur
skyldi rætast svo fljótt. Nú
þegar 200 mflna stefnan
hefur sigrað inn á við og út
á við, falla niður flokka-
drættir og metingur um
hvað hverjum er að þakka,
þar á fjöldi manns á sjó og
landi hlut að máli.
Sá vandi sem nú blasir
við er „að oft er erfiðara að
gæta fengins fjár en afla
þess."
Undirritaðir skora á Alþingi íslendinga
og rikisstjórn að lysa nú þegar yfir, að
íslendingar muni krefjast 200 milna
fiskveiðilögsögu á vœntanlegri hafréttar-
ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna, — og
skipi sér þar með á bekk með þcim
þjóðum, sem hafa lýst yfir 200 milum
Reykjavik, i júli 1973
Þossi mynd af síðu úr Morsunblaöinu
27. júlí 1973 or af nöfnum 50 menning-
anna, sem fyrstir komu fram með '
stefnuna um 200 mflna fiskveiðilög-
sögu til handa íslendingum.