Morgunblaðið - 06.03.1977, Page 15

I
i
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6, MARZ 1977
15
T
1 ■
saga — leikinn íslenzk kvikmynd — Morðsaga — leikinn íslenzk kvikmynd — Morðsaga

móðurinnar, annað aðalkvenhlutverk-
ið. ,,Ég hafði séð Guðrúnu Ásmunds-
dóttur á sviðinu í Iðnó I Selurinn hefur
mannsaugu — einmitt um sama leyti
og ég var að skrifa handritið og eftir
það fannst mér engin önnur leikkona
koma til greina í þetta hlutverk. Ég hef
þess vegna ef til vill skrifað hlutverkið
— óafvitandi þó — með Guðrúnu í
huga. Það var síðan sama sagan með
hana og Steindór — strax og hún hafói
lesið handritið svaraði hún mér ját-
andi. Helzti höfuðverkurinn í hlut-
verkavali var þó að finna stúlku i hlut-
verk dótturinnar, sem er þriðja aðal-
hlutverkið í myndinni. Við vorum byrj-
aðir að taka myndina án þess að búið
væri að skipa i þetta hlutverk. Búið var
að kemba hálft landið i leit að heppi-
legri manneskju I hlutverkið, þegar við
svo fyrir tilviljun fundum Þóru Sigur-
þórsdóttur, þar sem hún sat uppi á
borði í tízkuverzun einni í borginni og
eftir reynslutöku vissum við að stúlkan
sem við leituðum, var fundin. Þóra er
feiknalegt efni, myndast sérlega vel,
svo að hún minnir mann stundum
einna helzt á Grétu Garbo. Ég trúi því
staðfastlega, að hún muni ná langt, ef
hún leggur sig fram og tileinkar sér þá
gífurlegu sjálfsögun, sem þarf til að ná
árangri á þessu sviði og heiðarleika
gagnvart sjálfri sér.“
if Langur tfmi í töku
Val I önnur hluterk var auðveldara
viðfangs, þótt þau skipti miklu máli.
Reynir segir, að þar hafi bæði verið
leitað til atvinnuleikara og nemenda í
leiklistarskólanum, svo og til fólks sem
aldrei hafði komið fram áður. Hjá
áhugafólkinu reyndi ekki svo mjög á
leikhæfileika heldur kvaðst Reynir
hafa verið þar fremur á höttum eftir
manngerðum. Kvikmyndatakan hófst
síðan í júlílok 1975 og var unnið allt
fram í fyrripart séptember mánaðar.
,,Þá komu upp erfiðleikar sem urðu
þess valdandi að við urðum að hætta
tökunni og gátum við síðan ekki byrjað
aftur fyrr en í júni ári síðar. Þá var
unnið alla sumarmánuðina og fram i
september, svo að alls hefur farið um 5
og lA mánuður í kvikmyndatökuna.
Þetta er auðvitað óeðlilega langur tími
miðað við það sem yfirleitt fer í töku
leikinnar kvikmyndar, og t.d. eyða
Bandaríkjamenn að öllu jöfnu ekki
nema um þremur mánuðum til þessa
þáttar kvikmyndaframleiðslunnar. En
þá er þess að gæta að tæknilið við
venjulega bandariska kvikmynd er um
50 manns. í Evrópu er þetta dálítið
mismunandi, en t.d. hjá Svium og
Frökkum, þar sem ég þekki vel tii, fara
um 2 mánuðir í tökuna með 25—40
manna tækniliði. Við vorum hins vegar
fjögur þegar bezt lét, svo að þetta segir
sína sögu — og við þurftum að sjá um
allt, framkvæmdir allar og hvers kyns
reddingar sem upp á komu,“ segir
Reynir.
Myndin var siðan hráklippt hér
Guðrún Ásmundsdóttir farðar sig fyrir eitt af atriðum myndarinnar.
„Hið ljúfa lff“ í baðkarinu.
heima, en ég fór að þvi búnu til Kaup-
mannahafnar og lauk klippingunni hjá
Laterna film, dótturfyrirtæki Nordisk
filmkompani. Endanlegur frágangur
hennar hefur siðan farið fram hjá
sænsku kvikmyndastofnuninni, og hún
kemur beint þaðan úr vinnustofunni til
sýninga hér heima. Reynir hefur verið
tregur til að rekja mjög efni Morðsögu
að ráði eða skipa henni i flokk til
skilgreiningar, en eins og heiti hennar
ber með sér er hér sakamálamynd á
ferð, en með sálfræðilegri undiröldu ef
svo má segja.
„Það er einnig ákaflega erfitt fyrir
mig eða höfunda yfirleitt að gefa út
neina gæðamatsyfirlýsingu um af-
sprengi sín og ég vil helzt að það komi í
hlut almennings að dæma um kosti og
lesti þessarar rnyndar" segir Reynir.
„En miðað við þær erfiðu aðstæður
sem þessi mynd var unnin við, get ég
þó ekki annað sagt en ég sé bærilega
ánægóur með útkomuna, þvi að I raun-
inni og allri skynsemi samkvæmt hefði
þetta átt að vera ómögulegt."
Reynir er þegar búinn að selja einn
sýningarrétt á Morðsögu — til sænska
sjónvarpsins, eins og áður hefur verið
tíundað hér í blaðinu. Sýningaréttinn
hér heima á Reynir sjálfur og hyggst
hann frumsýna Morðsögu i tveimur
kvikmyndahúsum i Reykjavík laugar-
daginn 12. marz nk. en fara siðan fljót- j
lega einnig út á land og verður þá ,
byrjað á Akureyri, væntanlega hinn 30. <
marz að því er Reynir segir. Nordisk
filmkompani hefur einnig áhuga á að
fá sýningarrétt fyrir Morðsögu i Dan-
mörku og sagði Reynir að fljótlega
væri að vænta ákvörðunar um það
hvort af þvi yrði. Ýmislegt annað er í
deiglunni varðandi dreifingu myndar-
innar erlendis en það er allt lausara í
reipunum enn sem komið er.
if Vmiss önnur áform
Reynir hyggst ekki láta staðar numið
með Morðsögu. „Strax og gengið hafði
verið frá sölu myndarinnar til sænska
sjónvarpsins komu fram uppástungur
frá Svium um áð ég starfaði á einhvern
hátt með þeim. Sænska kvikmynda-
stofnunin hefur yfir miklum fjár-
munum að ráða, en hefur ekki notað
nema brot af þeim undanfarið, þar sem
þeir segja að ekki séu fyrir hendi nægi-
lega margir hæfileikamenn á þessu
sviði til að eyða þessum fjármunum i.
Þess vegna væri það vel mögulegt, að
ef maður gæti komið fram með fram-
bærilegar hugmyndir að stofnunin
vildi þá styðja við bakið að manni. Þá
eru einnig áform á prjónunum um að
gera leikna mynd úti i New Yprk, sem
yrði kostuð af mér og ameriskum aðil-
um, en þar yrði rakin saga einnar
þeirra þúsunda stúlkna sem fara til
New Yvrk á hverju ári og eiga sér þann
draum heitastan að verða Ijósmynda-
fyrirsætur og prýða forsiður tízkublað-
anna. Þetta er svona dramatisk harm-
saga, eins og er hjá allflestum þessara
stúlkna.“
En hvernig skyldi fjárhagsdæmi
Morðsögu lita út þegar upp er staðið.
„Kostnaður við gerð m.vndarinnar hef-
ur ekki verið lagður saman endan-
lega," segir Reynir, „en hann hleypur á
nokkrum tugum milljóna. Og ég held
að það sé alveg útilokað að endarnir
náist saman, jafnvel þótt metaðsókn
verði að myndinni. En meðal annars af
þessari ástæðu hef ég orðið að stilla
miðaverðinu töluvert hærra en á al-
mennum kvikmyndasýningum, þannig
að miðaverðið verður hið sama og er i
leikhúsunum. Ég held lika að það sé
ekki óeðlilegur samanburður. Leikfél-
agsmenn segja mér til dæmis, að ef
þeir hefðu ætlað á síðasta leikári að
láta miðasöluna eina standa undir
rekstri Leikfélagsins, þá hefði miðinn
þurft að kosta 3 þúsund krónur en ekki
þúsund krónur. Hjá þeim eru það borg-
in og rikið sem greiða mismuninn en
varðandi Morðsögu er engu slíku til að
dreifa. Þetta vona ég, að almenningur
skilji og það meti þessa viðleitni sem í
gerð þessarar myndar er fólgin. Þarna
er þó á ferðinni tilraun til að gera
tæknilega fullkomna leikna íslenzka
kvikmynd fyrir islenzka áhorfendur og
það er algjörlega í höndum almennings
hvort framhald verður þar á.“
Steindór Hjörleifsson:
„Kvídablandin
eftirvænting"
„ÉG á sannast sagna dálftið
erfitt með að tala um hlutverk
mitt 1 þessari mynd fyrr en ég
sé árangurinn f heiid sinni. En
mér fannst þetta alls ekki erfitt
hlutverk. Þetta er hálfgerður
harðjaxl sem ég leik þarna,
ákaflega frekur maður og
ófyrirleitin getum við sagt, en
það má ábyggilega finna
þessum manni hliðstæður vfða
í mannlífinu,“ sagði Steindór
Iljörleifsson leikari, en hann
fer með aðal karihlutverkið f
Morðsögu. Við báðum Steindór
að lýsa þvf nokkuð hvernig
vinnan við myndina kom
honum fyrir sjónir.
Upphafið: „Hlutdeild min i
þessari mynd er þannig til
komin að við hjónin, Margrét
Ölafsdóttir og ég, fengum kaup-
laust fri í eitt ár frá leikhúsinu
og vorum víða i Evrópu þennan
tima. Þegar við komum siðan til
landsins, beið Reynir eftir mér
og bað mig að taka að mér þetta
hlutverk. Þar sem ég átti þarna
dálitlum tima óráðstafað, var
ég eiginlega búinn að segja já á
stundinni áður en ég vissi til
fullnustu hvað um var að ræða.
Nú, nokkrir meðleikarar minir
lögðu líka fast að mér að taka
þátt í þessu, ekki sízt Guðrún
Ásmundsdóttir.
Það var sænskur kvikmynda-
tökumaður með Reyni i byrjun,
maóur sem sannarlega kunni
sitt fag, en þvi miður varð
Reynir fyrir ýmsum erfið-
leikum, þar sem í ljós kom að
töluvert af því sem Sviinn og
Reynir höfðu tekið reyndist
ónothæft vegna galla í kvik-
myndatökuvél, sem ég ber ekki
skynbragð á. Reynir varð því að
taka myndina að miklu leyti á
nýjan leik. Ætlunin var að
ljúka tökunni á um tveim
mánuðum en vegna þessa slyss
seinkaði þessu öllu og úr þvi að
maóur var einu sinni byrjaður,
var ekki um annað að ræða en
halda áfram og ég sé ekkert
eftir því. Annars hef ég alltaf
haft áhuga á þvi að vinna við
kvikmyndagerð frá þvi að ég
var tengdur sjónvarpinu á
sínum tíma, en ekki háft tæki-
færi til þess fyrr en nú.“
Vinnan: „Kvikmyndaleikur
er allt annað heldur en að leika
á sviði. Það sem mér þótt einna
Steindór Hjörleifsson f hlut-
verki sfnu.
verst, ef ég má byrja á þvi, var
kannski að vita svona litið um
það sem maður var að gera, því
að öll listræn stjórn og endan-
leg úrvinnsla er eðlilega i
höndum leikstjórans. En að
öðru leyti fannst mér ánægju-
legt á allan hátt að vinna við
þetta og vil taka þaö sérstak-
lega fram, að ég hef aldrei
kynnst annarri eins bjartsýni
og taugastyrk og Reynir Odds-
son sýndi í öllu þessu basli. Allt
er þetta af vanefnum gert og
eiginlega er ekkert fyrir hendi
hér á landi sem lýtur að þessum
iðnaði. Menn geta t.d. gert sér í
hugarlund hversu erfitt það er
að geta ekki fljótlega séð fram-
kallaða filmuna, vita i raun og
veru ekki hvernig tekizt hefur
og verða aðeins að vona hið
beztá. Engu að síður sýndist
mér Reynir vanda sitt verk
mjög vel og gefa sér allan þann
tíma sem hann mátti. Við
vorum t.d. að kvikmynda i
tveimur DAS-húsum og Reynir
hafði þar takmarkaðan tima og
einnig á einkaheimili, en þar
ber að geta sérstaklega hjálp-
semi og skilnings húsráóenda,
þeirra Kristins Ólsens og Ingi-
bjargar konu hans, sem lögðu
sig fram um að sem beztur
árangur næðist.“
Kvikmyndin: — ,,Ég get vel
hugsað mér aó finna mér starfs-
vettvang í kvikmyndagerð.
Þetta er mjög áhugavert starf,
þótt það hafi þessa annmarka
Framhald á bls. 26
I