Morgunblaðið - 04.08.1977, Qupperneq 13

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 4. AGUST 1977
Landfræði-
og ferðarit
UTIVIST 2. Arsrit Utivistar
1976. 79 bls. Rvfk 1977.
UTIVIST, ársrit samnefnds
ferðafélags, er lítið en fallegt
rit; íburðarmikið í hlutfalli við
stærð; litmyndir t.d. margar.
Þetta er félagsrit i orðsins
fyllsta skilningi, samið af ferða-
mönnum og fyrir ferðamenn og
miðað við allan þann breytilega
ferðamáta sem nú tíðkast, en
hópferðir auðvitað fyrst og
fremst.
»Vitrir menn segja, að göngu-
ferðir séu beztar til að njóta
yndis íslenzkrar náttúru,« segir
Magnús Jóhannsson i þættinum
Við Djúp og Drangajökul. »Þar
næst komi ferðalög í góðri sam-
fylgd þarfasta þjónsins —
hestsins, — en bifreiðin okkar
sé vandræðagripur. Þetta má
allt til sanns vegar færa og með-
alhófið er bezt í öllu. Bifreið-
arnar okkar gera okkur kleift
að komast fljótt og vel á áfanga-
stað. En þar eigum við að hvíla
þær, og okkur sjálf með því að
standa á eigin fótum og finna,
að við séum ekki algerlega háð
hjólaþyt vélaaldar.« Þetta segir
Magnús.
Nú stefnir hugur ferða-
mannsins ekki einvörðungu inn
til landsins eins og forðum
heldur allt eins til útskaganna.
Þetta hefti er með ýmsu efni en
að megninhluta helgað Vest-
fjörðum og Ströndum. Það er
skiljanlegt. Eftir miðhálendinu
er nú ekið vítt og breitt á bíl-
um. Það er ekki lengur sá
ókunni ævintýraheimur eins og
t.d. var á fyrstu árum Ferðafé-
lags íslands.
Ef nokkuð er sveipað þvílík-
um ljóma nú er það nyrzti hluti
Vestfjarðakjálkans, Jökulfirðir
og norðurhluti Stranda. Ferðir
þangað útheimta raunverulega
ferðamennsku, þar ríkir enn
kyrrð, og landslag er þar stór-
brotið. Þangað eru vitanlega
farnar sumarferðir fyrst og
fremst — eða eingöngu — sakir
fjarlægðar frá þéttbýli og sam-
gönguleysis á vetrum.
En ferðagarpur verður að
hafa vettvang til að slíta skóm
sinum allt árið, einnig í skamm-
deginu. Samkvæmt frásögn Uti-
vistar var fyrsta ferð ársins
1976 farin sunnudaginn 4. janú-
ar — um Reykjanesskaga og til
Strandakirkju. Prestur var með
i förinni og varð þetta því
kirkjitferð í raunverulegum
skilningi. Framkvæmdastjóri
Utivistar spáir »að framvegis
hefji Utivist hvert starfsár sitt
með heimsókn i einhverja
kirkju i nágrenni Reykjavikur
og siðan verði gengið um ná-
grennið.«
Önnur nýbreytni Utivistar
eru kræklingaferðir. I myndar-
texta einum segir að farið hafi
verið »í fyrstu kræklingaferð
Utivistar 17. april 1976« og hafi
þátttakendur verið 116. A ann-
arri mynd gefur á að lita hvar
kræklingur er wsteiktur og
snæddur á staðnum«.
I þá veru að vekja athygli á
þessum ferðum og auka lystina
á þessum lftt kunna sjávarrétti
er i þessu hefti birt skemmtileg
og einkar greinagóð rigerð eftir
Sólmund Einarsson fiskifræð-
ing, Kræklingur — aða, ostrur
norðursins.
Sólmundur gerir grein fyrir
rannsóknum íslenzkra fiski-
fræðinga á kræklingi og upplýs-
ir hvar hann sé helzt að finna
hér um slóðir. Fyrrum var
kræklingur notaður til beitu og
eftirsóttur sem slikur. Hérlend-
is var þetta vart talinn manna
matur fyrr en íslendingar kom-
ust á bragðið í sólarlönum.
»Gæðin eru,« segir Sólmundur,
»talin bezt frá seinni hluta
ágústmánaðar til marzloka. Er-
lendis er fólki ráðlagt að borða
ekki krækling i err-lausum
mánuðum, það er að segja frá
og með mai til og með ágúst-
Bðkmenntir
eftir ERLEND
JÓNSSON
mánuði. Astæðan fyrir þessu er
sú, að á þessu tímabili er hætta
á eitrun af völdum skoruþör-
unga og flagellata sem oft eru I
miklu magni á þessum tima.
Hér á landi hefur litt orðið vart
þessa og þessvegna geta menn
borðað krækling allt árið.«
Náttúrleg máltið við borð
sjálfrar náttúrunnar — hvað er
náttúrlegra!
Ferðaþráin er margvísleg.
Jón Trausti gekk á fjöll til að
auka sér víðsýni i öllum skiln-
ingi. Sumir líta á ferðalög sem
íþrótt og vilja helzt klifra. Aðr-
ir leggja land undir fót af með-
fæddri óþreyju. Og enn aðrir
sjá í ferðalögum hentugast
tækifæri til félagslegrar sam-
veru. Flestir hygg ég stefni að
þessu öllu, aðeins í mismunandi
hlutföllum.
Ferðafélagið Utivist er nýtt
og þess vegna líklegt tii ný-
breytni. Rit þess fer vel af stað
— sem alþýðlegt landfræðirit.
Ferðalög taka breytingum eins
og annað. En ferðaþráin helzt
óbreytt. Þegar borgarbúinn
stendur andspænis kyrrð öræfa
eða eyðistranda finnur hann
jafnframt sjálfan sig og upp-
hefur sitt eintal við náttúruna,
ótruflaður af hraða og skarkala.
Að hinu leytinu er svo góóur
ferðafélagsskapur ákjósanleg
lækning við einmanaleika —
sem til er meira en nóg af nú á
dögum.
Sá er að mínum dómi megin-
kostur þessa rits að bent er á
tækifæri til ferðalaga fjær og
nær. Vonandi verður framhald-
ið í svipuðum dúr — blandaðs
efnis, og nýjar slóðir kannaðar,
bæði í eiginlegum og óeiginleg-
um skilningi.
Ritstjórar Utivistar eru þeir
Einar Þ. Guðjohnsen og Jón I.
Bjarnason.
Erlendur Jónsson.
____________________13_
„Orðið”,
rit Félags
guðfræðinema
ORÐID, TlMARIT Félags guð-
fræðinema, er komið út, 1. tbl. 11.
árgangs. Blaðið hefst á hring-
borðsumræðum, þar sem fjallað
er um efnið „Ilvernig bregzt
kirkjan við breyttum tfmum?“,
en f þeim taka þátt dr. Björn
Björnsson, sr. Guðmundur Öskar
Ólafsson, Guðrún Asmundsdóttir
leikkona, Haraldur Ólafsson
lektor, dr. Þórir Kr. Þórðarson og
Ilalldór Reynisson guðfræðinemi.
Þá skrifar dr. Hallgrimur
Helgason um norræn kirkjutón-
listarþing í Noregi og Danmörku,
og dr. Björn Björnsson er með
grein um trú og visindi.
Sr. Jónas Gislason skrifar grein-
ina „Innhverf ihugun — hvað er
það?“ og er þar að finna upplýs-
ingar um hreyfinguna
Transeendental Meditation, sem
mikið hefur starfað hérlendis.
Guðni Þór Ölafsson guðfræði-
nemi skrifar um rómverskt trú-
boð i Bretlandi og Valdimar
Hreiðarsson um Kvöldmáltíðar-
sakramentið skv. lútherskri játn-
ingu. I blaðinu er einnig bóka-
þáttur o.fl. efni. Ritstjóri Orðsins
er Valdimar Hreiðarsson, en i rit-
nefnd eru Jón Valur Jensson og
Jón Ragnarsson.
AUGLÝSINGASÍMINN ER:
22480
|R»rgunIiIabib