Morgunblaðið - 31.01.1978, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 31. JANUAR 1978
Á NÆSTUNNI:
GAMLA BIÓ LUDWIG
Hér er sem sagt á ferðínni ein af siðustu myndum hins
umdeilda italska kvikmyndasnillings Luchino Visconti
Hún fjallar um hinn geðveíka kóng af Bæjaralandi
(Bavariu). Lúðvik annan Hér er að vænta forvitnilegrar
myndar. Visconti dregur orugglega upp all sérstæða
mynd af þessum makalausa konungi. sem að mestu lifði
i draumaheimi og endurskapaði sinn ævintýraheim
Með aðalhlutverkið fer Helmut Berger, þá fara þau
Senta Berger og Trevor Howard með minni hlutverk
í minningu Howards Hawks
*í desember síðastliðnum
máttum við sjá á bak tveimur
af helstu snillingum kvik-
myndalistarinnar. Fráfall
annars þeirra Charlie Chap
lin, fór ekki framhjá alþjóð,
enda vafamál að nokkur leik
stjóri eigi eftir að nálgast
hann að ástsældum fyrr né
siðar.
Hinn var bandaríkjamaður
inn Howard Hawks, en hann
er einn af stórmeisturum
bandariskrar kvikmyndagerð-
ar, allt frá upphafi ferils síns,
i kringum 1920 til dauða-
dags. Hann naut aldrei jafn
almennrar lýðhylli og
Chaplin, en margar af mynd-
um hans munu lifa um
ókomna tið og halda nafni
hans á loft.
Hawks var fær i fiestan sjó
i kvikmyndagerð. Bestu
myndir hans — sem flestar
eru komnar i tölu sigildra
verka kvikmyndalistarinnar
— eru af ærið misjöfnum
toga spunnar Þar er að
finna, fyrst og fremst. þaul-
hugsaðar. margflóknar
gamanmyndir (t.d. BRING-
ING UP BABY); dramatískar
myndir, gerðar eftir skáldsög-
um heimskunnra rithöfunda,
likt og TO HAVE AND HAVE
NOT, sem af flestum er talin
eina fullnægjandi kvik-
myndagerð skáldsögu eftir
Hemingway; harðsoðnar
„gangster"-myndir fjórða
áratugarins, á borð við
SCARFACE; þá var tillegg
hans til einkaspæjaramynd-
anna ekki ómerkara en ein
hin besta þeirra allra; JTHE
BIG SLEEP (sem kvikmynda-
sóðinn Michael Winner er að
endurgera þessa dagana, öll-
um ærlegum mönnum til
hrellingar); þá leikstýrði hann
Marilyn Monroe og Sir
Laurence Olivier í einu
söngva- og dansamynd hins
síðarnefnda og bestu mynd
leikkonunnar — GENTLE-
MEN PREFER BLONDES. Og
þá verður það síðast en ekki
Notadrjúg
handbók
Núna í vikunni kom í bóka-
búðir hérlendis (a.m.k. Bóka-
verslun Snæbjarnar og Bóka-
verslun Sigfúsar Eymunds
sonar) hin handhæga árbók
Peter Cowies,
INTERNATIONAL FILM
GUIDE — 1978. Þetta er
einhver jafnbesta og fróðleg^
asta árbók sem út er gefin og
er sannkallað þarfaþing öll-
um þeim sem sannarlega
vilja fylgjast með því sem er
að gerast.
Einn aðalkostur bókarinnar
er hversu viðtæk hún er, en
hún fjallar í stórum dráttum
um framlag yfir fimmtiu
landa til kvikmyndagerðar á
þessu ári og þvi liðna
Þarna geta menn og fræðst
um kvikmyndaskóla, kvik-
myndabækur, — blöð, —
klúbba o.fl., o.fl.
„Bogie" og
HAVE NOT.
Laureen Bacall í TO HAVE AND
Sp: Hvað þarf til að verða
afburða kvikmyndaleikari?
Sv: Eg hef sett fram þá
kenningu að aðeins þá get-
irðu orðið góður að kvik-
myndavélinni liki við þig. Ef
svo er ekki, þá ertu búinn.
Ein sú lang-fegursta stúlka
sem ég hef fyrirhitt. ein sem
ég var að slá mér upp með,
reyndist algjörlega vonlaus i
reynslukvikmynd sem ég tók
af henni — vélin hataði
hana. Ég reyndi svo fjöl-
marga og það sem ég var að
leita eftir var: likar vélinni við
þá?
Heldur þú að Humphrey
Bogart hefði orðið til ein-
hvers nýtur ef að vélinni
hefði mislikað við hann?
Hann var hversdagslegur.
Kvikmyndavélin elskaði
Jimmy Cagney. Aldrei neitt
vafamál. Og Gary Cooper,
myndavélinni þótti ekki siður
vænt um hann Ég tók mynd-
skeið af honum og leit á
hann. furðu lostinn: „Hey,
veistu hver fjandinn þér hef-
sist vestrinn sem á eftir að
halda nafni hans á loft svo
lengi sem fyrirfinnast kvik-
myndahús. Þar nægir að
nefna RED RIVER
Af þessari upptalningu eru
öllum Ijosir hinir viðfeðmu
hæfileikar Howard Hawks,
og þeir hæfileikar fólust ekki
hvað sist i því einstaka lagi
sem hann hafði á leikurum
sinum og þeirri virðingu sem
hann áskapaði sér meðal
þeirra. Enda gerði hann þá
ófáa að stjörnum.
Til heiðurs Howard Hawks
verður þessi kvikmyndasíða
— og sú næsta, að miklu
leyti helguð honum. Ég grip
niður i liflegt viðtal, og eitt
það síðasta sem við hann var
tekið — og birtist Í N.Y.
Times 22. þ.m. Þar ræðir
Robin Brantley einkanlega
um samvinnu hins aldur-
hnigna kvikmyndajöfurs við
nokkra heimskunna leikara, i
gegnum tiðina.
. . . Síðustu æviárin bjó
Hawks. ásamt einum sona
sinna á búgarði i Palm
Springs, Calif. Og jafnvel
undir lok viðtalsins, þegar
hann var auðsjáanlega orðinn
sárþreyttur og röddin svo lág
að hún rétt skildist, var hann
enn skýr, fyndinn og hrein-
skilinn. Það siðasta sem
hann ræddi reyndar um voru
framtiðaráætlanir hans.
Hann langaði til að gera nýja
kvikmynd um tvo menn sem
voru vinir, „annar ætið spöl-
korn framar hinum". Hann
sagði sögur af Carole
Lombard, John Wayne,
Laureen Bacall og fleirum,
eins ræddi hann um leiklist
arhæfileika, gerð vestra og
gamanmynda, tvo ólíka kvik-
myndaflokka sem hann var
meistari i að skapa.
R.B.: Þú hefur unnið með
mörgum af bestu leikurum
kvikmyndanna
H.H.
t borgið
John Barrymore og Carole Lombard
„screwbair'-gamanmyndinni,
TWENTIETH CENTURY.
fyrstu
ur hlotnast?" sagði ég við
hann, „besta sena sem þú
hefur nokkurn tima gert?
Þegar þú svafst i SERGENT
YORK."
Sp: Þér hefur verið fært
það til tekna að gera Carole
Lombard að gamanleikkonu.
Hvað kom þér til að nota
hana i myndinni TWENTIETH
CENTURY?
Sv: Við Lombard vorum
þremenningar og hún var al
versta leikkona í veröldinni.
Ég valdi hana af þvi ég fann
enga aðra. Það sem að ég
vildi fá fram, var hvort hún
gæti leikið sjálfa sig. Hún var
frábær persónuleiki, algjör
úthverfa. Stóð alveg á sama
hvað hún sagði. Svo ég
hugsaði með mér, jæja, ég
geri tilraun og kannski fæ ég
hana til að leika, eða réttara
sagt leika EKKI.
Þau John Barrymore voru
að æfa fyrsta atriðið. Hann
hélt með annarri hendinni
utan um háls hennar en hinni
um nefið. Ég sagði við kvik-
myndatökumanninn: „Til-
kynntu tuttugu mlnútna hlé.
Ég þarf að ræða við náunga."
Ég fór I gönguferð með
Carole um sviðið, og sagði:
„Þú hefur lagt mikið að þér
við þetta hlutverk." Hún
svaraði : „Ég er ánægð með
að það sýnir sig" Og ég segi:
Hvað færðu mikið greitt fyrir
þessa mynd?" „Fimm þús-
und dali." Ég bæti við:
„Segjum sem svo að ég
segði: „Þú hefur unnið fyrir
fimm þúsundum og skuldar
ekki fimmeyring?" Og hún
starði á mig og augu hennar
urðu stærri og stærri. Þá
sagði ég: „Hvað mundir þú
gera ef karlmaður segði
eitthvað sérstaklega ónær-
gætnislegt við þig?" „Ég
mundi kýla hann þar sem
hann kenndi til." Ég segi:
„Nú, Barrymore sagði þetta
við þig Við förum til baka
þama inn og endurtökum
atriðið, og ef þú lemur hann
ékki nákvæmlega þar sem þú
sagðir , þá brýt ég á þér
handlegginn. Og ef þú gerir
Howard Hawks
ekki hvern einasta arman
hlut I heiminum annan en að
leika, þá ertu rekin."
Svo við héldum til baka og
þau byrjuðu á atriðinu. Það
var tólf síður að lengd og
gerðist I smáhluta I lestar-
vagni. Ég stillti upp þrem
myndavélum, þvi mér var
það ráðgáta hvar þetta
endaði. Hann byrjaði að tala
við hana og hún kýld'ann og
hann sparkaði á móti. Hann
hélt áfram að tala og hún
rauk upp með hnefana á lofti,
endaði síðan á setunum,
sparkandi frá sér. Barrymore
staulaðist útúr herberginu og
ég sagði: „Klippið. Þetta
verður notað."
Barrymore kom inn aftur
og sagði „Þetta var stórkost-
legt. Hefur þú verið að striða
mér?" Og Lombarde féll i
grát og hljóp út af sviðinu.
Við lukum við myndina á
þrem vikum.
Kynódur raf magnsheili
GAMLA B10: TÖLVA
HRIFSAR VÖLDIN
(„Demon Seed“)
Vísindamaður nokkur
(Fritz Weaver) hefur ný-
lokið við smíði fullkomn-
asta rafmagnsheila veraldar
sem hann nefnir Proteus.
Aður en liður á löngu verð-
ur Proteus þess áskynja að
hann er mun fullkomnari
en höfundar hans halda
hann vera: hann er jafnvel
fær um að hugsa sjálfstætt
og á mannlegan hátt. Þeg-
ar hann svo spyr skapara
sinn hversu lengi hann
æt!i að halda sér í þessum
kassa og fær aðeins hlátur-
kast sem svar, þá hyggur
Proteus á hefndir. . .
Nú tekur Proteas að
læðupokast á bak tölvu-
snillingana og fúllkomnar
síðan óra sína inná heimili
skapara síns, þegar hann
getur barn með eiginkonu
hans (Julie Cristie)!
Manni brygði ekki við
þvilíku innihaldi myndar,
ef hún væri bendluð við
AIP eða New World
Pictures, Cormans, eða
væri af einhverjum ámóta
toga spunninn — en því
fer fjarri. Sæði djöfsa var
nefnilega ein af aðalmynd-
um gamla Metro-ljónsins á
árinu sem leið. Ekkert hef-
ur ver til sparað við gerð
hennar (utan skynsemi),
og átakanlegt er að sjá
Julie Christie nauðga
imynd sinni í þessu sam-
sulli sem er gjörsneytt allri
vitglóru og spennu.
Handritið, sem af sviss-
nesku osta-gerðinni, býður
uppá fádæma staðleysur.
T.d. kemur Proteus einum
af samstarfsmönnum vís-
indamannsins fyrir kattar-
nef, en í myndinni verður
það ekki eftirtektarvert,
þó að hann hætti að
mæta til vinnu. Og eftir
tímatali handritsins, þá
fær þessi óvenju þurfta-
freki tölvuskratti á annan
mánuð í ró og næði til þess
að forfæra frúna og geta
með henni barn. þá loks
man bóndi hennar eftir
henni.
Auk ýmissa fleiri
ambaga er THV klunna-
lega gerð, af Donald
Cammell, sem hefur getið
sér það helst til frægðar að
vera aðstoðarmaður leik-
stjórans Nicholas Roeg við
gerð myndarinnar PER-
FORMANCE, en hann
virðist lítið hafa af honum
lært. Það eru helst sýru-
mengaðir ofskynjunar-
effektar sem laglega eru
gerðir, en þeir duga
skammt.