Morgunblaðið - 31.01.1978, Blaðsíða 22

30
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 31, JANUAR 1978
— Varanleg
lausn...
Framhald af bls. 1.
bug gagnrýni hægri og vinstri
manna vegna stjórnarsamstarfs
jafnaðarmanna við miðdemókrata
og sagði að hér væri um að ræða
varanlega lausn, sem tvímæla-
laust hefði stuðning meirihluta
þjóðarinnar, en samanlagt hafa
jafnaðarmenn og miðdemókratar
143 þingsæti af 263.
Öttazt er að eindregin andstaða
kommúnista við stjórnarmyndun-
ina verði þung á metunum, en
þeir telja sig ráða um 80% stéttar-
félaga í landinu. Um helgina vítti
Alvaro Cunhal leiðtogi kommún-
ista hina nýju ríkisstjórn. Sagði
Cunhal að stjórnarmyndunin
væri óskammfeilni, og samvinna
jafnaðarmanna við það sem hann
kallaði íhaldsöflin í landinu væri
ögrun við einingu þjóðarinnar.
Næststærsti flokkur í Portúgal,
flokkur sósíal-demókrata, hefur
heitið „ábyrgri stjórnarand-
stöðu", en flokkurinn hefur nú
kjörið Antonio Sousa Franco leið-
toga sinn í stað Francisco sa Varn-
eiro.
Sennilega er meðalaldur ráð-
herranna í hinni nýju stjórn Soar-
es hínn lægsti í allri Evrópu, eða
45 ár. Yngsti ráðherrann er mið-
demókratinn Basilio Horta, sem
er 34 ára og fer með iðnaðar- og
ferðamál, en hinn elzti er dóms-
málaráðherrann, Jose dos Santos
Pais, sem er úr jafnaðarmanna-
flokki Soares, og er 55 ára að
aldri. Tvö mikilvægustu embætt-
in að frátöldu forsætisráðherra-
embættinu skipa Victor sa
Machado utanríkisráðherra úr
flokki miðdemókrata og Vitor
Constancio, sem er fjármálaráð-
herra. Hann er úr flokki jafnaðar-
manna og er aðeins 36 ára að
aldri. Constancio bíða hin flókn-
ustu úrlausnarefni, þar á meðal
samningaviðræður vegna fyrir-
hugaðrar aðildar Portúgals að
Efnahagsbandalaginu.
— Þingfréttir
í stuttu máli
Framhald af bls. 29.
hækki sjúkradagpeningar til
jafns við núverandi slysadag-
peninga, dagpeningar greiðist
óskertir, meðan á sjúkrahúsvist
stendur, og breytt verði ákvæð-
um um greiðslu dagpeninga til
unglinga.
# 5. Núgildandi trygging öku-
manna bifreiða falli niður, en í
staðinn verði slysatrygging
ökumanns fyrir tiltekinni fjár-
hæð við örorku og dauða inni-
falin ábyrgðartryggingu bif-
reiða.
# 6. I stað núverandi viku-
gjalda atvinnurekenda, annars
vegar til lífeyristrygginga og
hins vegar til slysatrygginga,
komi eitt sameiginlegt gjald,
reiknað sem hundraðshluti af
heildarlaunagreiðslum á áriitu.
Flokkun eftir áhættu falli nið-
ur, og sjóðmyndun slysatrygg-
inga hverfi úr sögunni (að und-
anskiidu framlagi til varasjóðs í
samræmi við núgildandi
ákvæði um varasjóð lífeyris-
trygginga).
# 7. Endurkröfuréttur al-
mannatrygginga samkvæmt 59.
gr. laganna falli niður. Er hér
bæði um að ræða endurkröfur
slysatrygginga og sjúkratrygg-
inga.
Framsögu tryggingaráðherra
verður nánar getið hér á þing-
síðu í vikunni.
Varðveizla og
nýting eldra
húsnæðis
Ingvar Glslason (F) mælti
fyrir frumvarpi, sem hann flyt-
ur ásamt Tómasi Árnasyni til
breytinga á lögum um Húsnæð-
ismálastofnun ríkisins. Megin-
efni frumvarpsins fjallar um þá
breytingu, að aðalhlutverk
Byggingarsjóðs ríkísins verði
ekki einvörðungu að lána til
nýsmíði íbúðarhúsnæðis, held-
ur verði eitt frumverkefni hans
að lána til kaupa og endurnýj-
unar á eldra húsnæði. IG taldi
nauðsyn á því að auka á end-
ingu og notagildi eldra húsnæð-
is, sem og að varðveita gömul
hús og byggðahverfi, vegna
menningarsögulegs og fegurð-
argildis. Taldi hann mikið á
skorta að þessu væri til að
dreifa, m.a. vegna lánakerfis,
þó ýmislegt hefði verið vel
gert: bæði af borgaryfirvöldum
og forráðamönnum ýmissa
sveitarfélaga.
Ellert B. Schram (S) lýsti
eindregnurn stuðningi við
frumvarpið en hann hafði áður
hreyft sams konar máli á Al-
þingi. Varðveizla eldri húsa
hefði margþætt gildi: menning-
arlegt, listrænt, auk notagildis,
en nýting íbúðarhúsnæðis i
gömlum og grónum borgar-
hverfum væri mjög stórt hag-
rænt og fjárhagslegt atriði í
stjórn borgarinnar. Beitiríg
lánsfjárákvæða, til að auka á
þessum nýtingu, væri mikil-
vægt hagstjórnaratriði.
Blendin afstaða
til Blönduvirkjunar
Stjórnarfrumvarp um virkj-
un Blöndu, sem var á dagskrá
deildarinnar (framhald 1. um-
ræðu), var tekið út af dagskrá í
þriðja sinn að beiðni Páls Pét-
urssonar (F). Gunnar Thorodd-
sen, orkuráðherra, mæltist til
þess við forseta deildarinnar,
að þetta mál yrði á dagskrá
deildarinnar á næsta fundi, svo
það mætti komast til þingdeild-
ar og hljóta þar eðlilega af-
greiðslu. Mál þetta hefði verið
til umfjöllunar á síðasta þingi,
auk umræðna nú, og hefði við-
komandi þingmaður haft bæði
tíma og tækifæri til að tjá sig
um málið. Ragnhildur Helga-
dóttir (S), forseti n.d., sagði
Pál Pétursson veðurtepptan
nyrðra. Hann hefði verið á
mælendaskrá er umræðu var
frestað. Því sýndist rétt að taka
málið ekki fyrir í dag (þ.e. í
gær).
Nefnd í mál
sjómanna
Benedikt Gröndal (A) hefur
flutt eftirfarandi tillögu til
þingsályktunar:
Alþingi ályktar að fela ríkis-
stjórninni að skipa þriggja
manna nefnd til að gera tillög-
ur um ráðstafanir til að auka
velfarnað íslenskra sjómanna á
siglingu og í erlendum höfnum.
Nefndin skal sérstaklega at-
huga eftirtalin atriði:
1) Hvernig tryggja megi, að í
íslenskum skipum verði ekki
aðeins sjónvarp, heldur og
myndsegulbandstæki.
2) Hvernig unnt verði að láta
festa á segulbönd islenskt efni,
þar á meðal sjónvarpsdagskrár,
og lána böndin t-il skipa.
3) Hvort ísland getur með því
að gerast aðili að norrænum
eða alþjóðlegum samtökum
tryggt sjómönnum þjónustu,
þ.á.m. lán á kvikmyndum og
segulböndum, í erlendum höfn-
um.
Nefndin skal skipuð þannig,
að Sjómannasamband Islands
tilnefni einn mann, Farmanna-
og fiskimannasamband Islands
annan, en hinn þriðji sé skipað-
ur af ráðherra án tilnefningar.
Umhoðsmenn erl.
framleiðslufyrir-
tækja tóhaks
og áfengis
Magnús Kjartansson (Abl)
hefur lagt fram tillögu til
þingsályktunar, svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að fela fjár-
málaráðherra að mæla svofyrir
við Áfengis- og tóbaksverzlun
ríkisins, að engum áfengis- eða
tóbaksheildsölum verði heimil-
að að hafa íslenzka erindreka í
þjónustu sinni. Geri einhverjir
áfengis- eða tóbakssalar það að
skilyrði fyrir viðskiptum við
ÁTVR að fá að hafa slíka erind-
■reka hérlendis, verði viðskipt-
um við þá aðila hafnað. „I
greinargerð höfðar fl.m. til
þeirrar „leyndar, sem talin er
hvíla yfir tekjum umboðs-
manna“, sem „brjóti i bág við
almenna hefð í þjóðfélaginu".
Bendir hann á að „um tekjur
alþingismanna sé fjallað opfn-
skátt í þjóðfélaginu". Einnig er
dregið í efa, eða ekki talin
tryggð full gjaldeyrisskil til
Seðlabanka Íslands á umboðs-
launum og vitnað til „sérstakr-
ar athugunar Skattstofu
Reykjavíkur“ á umboðslauna-
tekjum.
— Afturkippur
Framhald af bls. 1.
fundi með Rhódesfustjórn s.l.
föstudag, og hefur neitað að koma
til viðræðna að nýju fyrr en form-
leg afsökunarbeiðni af hálfu
st jórnarinnar vegna móðgandi
ummæla í garð viðræðuncfndar,
sem hann veitir forstöðu, liggi
fyrir.
Ljóst er að verulegur afturkipp-
ur hefur komið í viðræðurnar í
Salisbury en I síðustu viku virtist
svo sem aðeins vantaði herzlu-
muninn á að samkomulag tækist
þar um leiðir til að koma meiri-
hlutastjórn í landinu
1 Valetta á Möltu ræddu David
Owen utanríkisráðherra Breta og
Andrew Young sendiherra
Bandaríkjanna hjá Sameinuðu
þjóðunum við Joshua Nkomo og
Robert Mugabe, lciðtoga her-
skárra þjóðernissinna í Rhódesíu,
en hinir síðarnefndu telja útilok-
að að koma á meirihlutastjórn
öðruvísi en með vopnavaldi. Er
ætlun Owens og Youngs með þess-
um viðræðum að fá Nkomo og
Mugabe til að falla frá slíkum
fyrirætlunum, en cnginn árangur
í þá átt varð á fundunum í dag.
Nkomo og Mugabe lögðu fram
gagntillögur í dag, en ekki er vit-
að í hverju þær eru fólgnar. Lét
David Owen svo um mælt við
fréttamenn í kvöld, að viðræðurn-
ar hefðu hvorki orðið til að spilla
fyrir samkomulagi né greiða fyrir
því. Young sagði að ágreiningur
rikti um grundvallaratriði, sér-
staklega um framkvæmd og tíma-
setningu vopnahlés milli skæru-
liðahreyfinga þeirra, sem Nkomo
og Mugabe stjórnuðu, og stjórnar-
hersins í Rhódesíu. Nkomo og
Mugabe krefjast þess að stjórn
Smiths fái þeim í hendur stjórn
landsins til bráðabirgða, en sam-
eiginlegar tillögur Breta og
Bandaríkjamanna gera ráð fyrir
að Carver lávarður verði land-
stjóri með yfirstjórn lögreglu í
hendi sér þar til lýðræðislegar
kosningar hafi farið fram í land-
inu.
Ljóst er að fjarvera Muzorewa
biskups hefur haft mjög neikvæð
áhrif á viðræðurnar í Salisbury.
Smith forsætisráðherra varðist
allra frétta er fundum lauk í dag,
en áreiðanlegar heimildir herma
að þeir hafi að mestu snúizt um
horfur á því að biskup kæmi aftur
að samningaborðinu. Muzorwea
birti í kvöld harðorða yfirlýsingu
þar sem hann veittist að Sithole
og Chirau, þeim tveimur blökku-
mannaleiðtogum er sátu fundi
með erindrekum stjórnarinnar í
dag.
— Brak fundið
Framhald af bls. 1.
ið er nokkur málstykki, undin og
beygluð.
Það voru náttúrufræðingar,
sem eru að kanna dýralíf í auðn-
um Norður-Kanada, sem fyrstir
komu að brakinu í dag. Umfangs-
mikil leit að hlutum úr njósna-
hnettihum hefur farið fram á
stóru svæði allt frá því að óhappið
átti sér stað s.l. þriðjudag. Um
tíma var talið að hnötturinn hefði
splundrazt um leið og hann kom
inn í gufuhvolfið, enda segja
Sovétmenn byggingu hans svo
háttað að hann ætti ekki að geta
komizt í gegnum gufuhvolfið og
valdið usla.
Fjórir náttúrufræðinganna,
sem komu að brakinu, voru fluttir
í sjúkrahús. Tveir þeirra hafa
fengið að fara úr sjúkrahúsinu
þar eð þeir hafa ekki orðið fyrir
geislun, en hinir eru enn í rann-
sókn. Annar þeirra snerti brakið
með hendinni, en hann var með
vettlinga. Mennirnir eru sagðir
við góða líðan, og eru ekki horfur
á að þeir hafi orðið fyrir alvar-
legri geislun. Staðurinn, sem
brakið fannst á er um það bil 1100
kílómetra norðaustur af Edonton.
— Mannfall
Framhald af bls. 47.
fréttastofur skýrðu frá, heldur
varð víða mikið tjón á mannvirkj-
um.
1 Bandaríkjunum er viða enn
alvarlegt ástand vegna snjókomu
að undanförnu. Fjöldi manna hef-
ur látist vegna óveðursins þar og
þúsundir hafa orðið strandaglóp-
ar. Neyðarástandi hefur verið lýst
á sumum svæðum landsins.
— Alvarlegt
Framhald af bls. 48
stéttinni vestan götunnar. Hann
kastaðist upp á bílinn, þannig að
framrúðan brotnaði, og barst
maðurinn með bílnum nokkra
metra. Flughálka var á Hörgár-
braut þegar slysið varð.
Sv.P.
— Lombardy
Framhald af bls. 48
held að muni gera skákina
miklu áhugaverðari fyrir
áhorfendur og einnig hleypa
auknu kappi í okkur skák-
mennina".
Lombardy sagði, að hann
mætti svo snemma til leiks,
þar sem hann vildi hvflast og
venjast tímanum áður en mót-
ið hefst, en það verður sett á
föstudagskvöld og fyrsta um-
ferð þess tefld á laugardaginn.
„Það bezta er að mæta jafn-
mörgum dögum fyrir mótið og
klukkustundirnar eru í tíma-
muninum milli motsstaðar og
þess staðar, sem maður kemur
frá“. Ekki kvaðst Lombardy
vilja spá neinu um úrslitin.
„En þetta er geysisterkt mót
og efalaust eftir því skemmti-
legt“, sagði hann.
Um áramótin kom Lombardy
hingað til lands með banda-
rískum skákbörnum, en hann
var einn af aðstoðarmönnum
Fischers í einvígi hans og
Spasskys um heimsmeistara-
titilinn, sem háð var.í Reykja-
vik.
— 50 skip
Framhald af bls. 48
780, Eldborg GK 550, Þórður
Jónasson EA 360, Börkur NK
1050, Úlafur Magnússon EA 150,
Gunnar Jónsson VE 200, Harpa
RE 530, Hrafn Sveínbjarnarson
GK 220, Bjarni Ólafsson AK 500,
Vörður ÞH 220, Víkingur AK
1300, Sandafell GK 330, Hákon
ÞH 700, Helga 2. RE 530, Huginn
VE 500, Arsæll KE 450, Loftur
Baldvinsson EA 600, Grindvíking-
ur GK 460, Isafold HG 750,
Bergur VE 200, Fífill GK 350,
Ljósfari ÞH 150, Gjafar VE 80,
Örn KE 430, Albert GK 330,
Eyjaver VE 170, Skírnir AK 200,
Pétur Jönsson RE 280, Gullberg
VE 480, Kap 2. VE 500, Skarðsvik
SH 420, Andvari VE 70, Gísli Árni
RE 280, Guðmundur Kristinn SU
50, Húnaröst AR 350, Stapavík SI
180, Víkurberg GK 150, Þórsham-
ar GK 100 og Náttfari ÞH 200
lestir. (Sjá ennfremur
loðnUskýrslu bls. 3.)
— Uppsagnarmál
Framhald af bls. 2
björnssonar, Loga Einarssonar og
Magnúsar Þ. Torfasonar, að mál
þetta hefði ekki verið lagt til sátta
fyrir sáttamenn, eins og kveðið
væri á um í lögum, en málið væri
ekki undanþegið sáttatilraun
sáttamanna. Aðilar hefðu heldur
ekki samið um að ganga fram hjá
sáttanefnd og af þessum ástæðum
væri ekki hjá því komist að
ómerkja hinn áfrýjaða dóm og
málsmeðferð og vísa málinu frá
héraðsdómi. Málskostnaður bæði
í héraði og fyrir Hæstarétti var
felldur niður.
Þór Vilhjálmsson skilaði sérat-
kvæði og kom fram hjá honum, að
ef stjórnvald viki ríkisstarfs-
manni úr starfi með ólöglegum
hætti, mætti að hans áliti sækja
fjármálaráðherra fyrir hönd rik-
issjóðs i þinghánni, þar sem
stjórnvaldið hefði aðsetur, þó að
þar væri ella ekki varnarþing rík-
issjóðs. Af því leiddi þá niður-
stöðu að lögum samkvæmt væri
heimilt að ganga fram hjá sátta-
nefnd i máli þessu, og bæri því
Hæstarétti að taka það til efnis-
meðferðar.
— Frystihús
Framhald af bls. 3. -
hús verða byggð, sem áætlað er
á næstu árum, verða húsin sam-
tals h.u.b. 9300 fermetrar og
46700 rúmmetrar.
Vörusala árið 1977 var fyrir
800 milljónir króna, og var
einkufn gaffalbitar til Sovét-
ríkjanna. Fastráðið starfsfólk
er 120 manns, en er um 200,
þegar flest er og mest er að
gera. Vinnulaun árið 1977 voru
um 170 milljónir króna.
Um þessar mundir er fremur
lítið umleikis í niðursuðuverk-
smiðjunni. Verið er að sjóða
niður sardínur, innfluttar frá
Skotlandi og Austur-
Þýskalandi, sem eiga að mestu
að fara á innanlandsmarkað.
Agætar rækjuvinnsluvélar
standa ónötaðar vegna hráefn-
isskorts, en ef rækja fengist til
verksmiðjunnar væri leikur
einn að vinna hana í þessum
vélum, sjóða hana niður og
flytja á erlendan markað til
sölu fyrir um 500 milljónir
króna árlega.
Forstjórar K. Jónsson & Co.,
eru bræðurnir Kristján og
Mikael Jónssynir.
Sv.P.
— Friðrik
Framhald af bls. 3.
taka þátt í móti og á ekkert skylt við
vasapeninga Þeir eru *ákvarðaðir
sérstaklega og greiddir sérstaklega
ásamt fæðispeningum
Að manni læðist sá grunur að
með þessu sé verið að gefa í skyn,
að í dagpeningunum séu vasapen-
ingar ekki innifaldir og þannig gert
meira úr svokölluðum ..kröfum” okk-
ar Guðmundar
Það er fróðlegt ihugunarefni eftir
að Einar er búinn að láta þann
boðskap út ganga að í þessu tilfelli
verði að líta á okkur Guðmund sem
aðra menn er ganga til vinnu sinnar
í Reykjavik að okkur skuli þó greidd
þátttökuþóknun
Svo tekið sé fyrir næsta atriði þá
má geta þess, þó ég sé út.af fyrir sig
ekki að finna að því, að í þessu móti
eru ekki allir jafnir hvað þátttöku-
þóknunina snertir Ég hef fullan
skilning á þessu atriði og það getur
verið alveg réttmætt að greiða ein-
um meira en öðrum fyrir að koma
og tefla, þegar ástæða er til að ætla
að þátttaka eins veki meiri athygli og
aðsókn en þátttaka annars Á þessu
vek ég aðeins athygli til að benda á
að i samtalinu við Mbl. fer Einar S
Einarsson ekki rétt með, þegar hann
talar um sömu þátttökuþóknun til
allra stórmeistaranna
í samtalinu við Mbl víkur Einar
að því að báðir séum við stórmeist-
ararnir á launum hjá ríkinu, — sem
vel að merkja Skáksamband íslands
á enga aðild að, og virðist álíta að
þetta gefi Skáksambandinu ein-
hvern rétt eða vald til að taka mið af
persónulegum högum okkar og
haga ákvörðunum sinum i samræmi
við það Þetta er reginmisskilningur
að þau laun sem við höfum hjá
rikinu setji okkur i þá aðstöðu að við
séum undir Skáksamband íslands
settir á nokkurn hátt Launin eru
okkur greidd til að við getum helgað
okkur skáklistinni, en ekki til að
standa straum af kostnaði vegna
móta
Það er hins vegar rétt hjá forseta
Skáksambandsins að ég hef ekki
gert þetta mál að skilyrði fyrir þátt-
töku minni í Reykjavikurmótinu En
engu að síður mun ég halda til
streitu þeim rétti að okkur atvinnu-
skákmönnunum islenzku séu
greiddir sömu dagpeningar og öðr-
um atvinnumönnum
Af minni hálfu eru þetta lokaorð
um þetta mál Ég er nú að reyna að
undirbúa mig sem bezt fyrir Reykja
víkurskákmótið og ég vona að það
sé ekki fram á of mikið farið að mér
veitist næði til f>ess sem og til að
sinna taflmennsku minni í mótinu