Morgunblaðið - 18.03.1978, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 18. MARZ 1978
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreíðsla
Auglýsingar
hf. Árvakur. Reykjavik.
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen.
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjöm Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Ámi Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. simi 10100.
Aðalstræti 6. sími 22480.
Áskriftargjald 1 700.00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 90 kr. eintakið.
Áhrif verðbólgu
á atvinnurekstur
Verðbólgan leikur ekki
aðeins lífeyrisþega, lág-
launafólk og sparifjáreig-
endur hart. Hún hefur mjög
neikvæð áhrif á rekstur
atvinnufyrirtækja. Erið-
leikar í rekstri þeirra hafa
í för með ser hættu á
atvinnuleysi. Þess vegna er
barátta gegn verðbólgu rík-
ur þáttur í viðleitni ríkis-
stjórnarinnar til þess að
tryggja fulla atvinnu. Allt
frá atvinnuleyisárunum
1968 og 1969 hefur ekki
verið jafn mikil hætta á því
og nú, áð til atvinnuleysis
komi. Verðbólgan rýrir
stórlega rekstrarfé fyrir-
tækjanna. Hún veldur því,
að fyrirtækin þurfa stöðugt
meira fé til þess að halda
uppi sömu starfsemi og
áður. En um leið hefur
verðbólgan sömu áhrif á
bankakerfið og rýrir gildi
þess fjármagns, sem það
hefur yfir að ráða. Enda er
bankakerfi landsmanna
ekki svipur hjá sjón frá því,
sem var fyrir einum og
tveimur áratugum. Þetta
þýðir, að bankakerfið getur
ekki nema að mjög litlu
leyti leyst þann reksýrar-
fjárskort, sem verðbólgan
kallar yfir atvinnurekstur-
inn.
Viðbrögð atvinnufyrir-
tækja verða óhjákvæmilega
þau, að dregið er úr birgða-
haldi og þjónustu við við-
skiptavini, jafnframt því,
sem dregið er, eins og
kostur er, úr mannaráðn-
ingum. Þannig þýðir verð-
bólgan minnkandi atvinnu,
og minnkandi þjónustu
fyrirtækja við almenning.
Rekstrarfjárskortur veldur
einnig margvíslegum vand-
ræðum í rekstri fyrirtækja,
sem þýðir að hagkvæmni í
rekstri þeirra verður ekki
eins mikil og hún gæti
orðið.
Verðbólgan skapar líka
sérstæða stöðu í atvinnu-
rekstrinum. Þau fyrirtæki,
sem halda uppi heilbrigðri
starfsemi og vilja leggja
mesta áherzlu á rekstur en
hirða minna um að fjár-
festa í steinsteypu sitja
uppi með sárt ennið eftir
nokkurra ára verðbólgu-
tímabil. Þau fyrirtæki, sem
leggja minna upp úr heil-
brigðum rekstri og þjón-
ustu við almenning en
meira upp úr fjárfestingu á
steinsteypu, hafa á örfáum
árum safnað miklum eign-
um. Allir sjá, að hér er öðru
vísi að málum staðið en
vera ber.
Vel má vera, að þeir, sem
alla tíð hafa fjandskapazt
við atvinnureksturinn í
landinu, fagni því, að verð-
bólgan veldur honum erfið-
leikum. En þeir hinir sömu
mættu gjarnan minnast
þess, að það er atvinnu-
reksturinn sem stendur
undir lífskjörum fólksins í
landinu. Það voru menn
minntir óþyrmileg^ á 1968
og 1969, þegar til atvinnu-
leysis kom. Þá varð mönn-
um Ijóst, að atvinnu fyrir-
tækin voru ekki mjólkur-
kýr, sem endalaust var
hægt að mjólka án þess að
þær fengju fóður. Atvinnu-
leysið á þeim tíma varð til
þess að efla skilning fólks á
þýðingu atvinnufyrirtækja
fyrir lífskjör almennings í
iandinu.
Óðaverðbólgan hefur nú
staðið yfir á Islandi svo
lengi, að hún er byrjuð að
bíta mjög alvarlega, m.a. í
rekstri fyrirtækja. Þótt
umsvifin hafi verið mikil,
veltan mikil og mikil við-
skipti, standa fyrirtækin
engu að síður frammi fyrir
alvarlegum peningaskorti.
Þessi peningaskortur leiðir
til þess, að atvinnurekendur
leita allra leiða til þess að
draga úr kostnaði, m.a. með
því að fækka starfsfólki eða
ráða ekki nýtt fólk, þegar
aðrir hætta. Á þennan hátt
rýrir verðbólgan m.a. lífs-
kjör fólksins í landinu.
Atvinnan verður minni og
tekjurnar þar af leiðandi
minni.
Það er því augljóst að það
er sameiginlegt hagsmuna-
mál lífeyrisþega, láglauna-
fólks, sparifjáreigenda og
vel rekinna- atvinnufyrir-
tækja að draga úr verðbólg-
unni. Og ef þessi þjóð-
félagsöfl taka höndum sam-
an geta þau lyft Grettis-
taki.
Hetjusögur
Síðustu tónleikar eru fyrir
margt merkilegir og vert að geta
þess sérstaklega að meginhluti
efnisskrár er í rauninni frum-
flutningur verkanna á tónleik-
um hérlendis.
Tónleikarnir hófust á forleik
og þremur atriðum úr óperunni
Fidelio eftir Beethoven. Að
forleiknum loknum, sem hljóm-
sveitin skilaði sómasamlega,
söng Astrid Schirmer, sóprans-
söngkona, Aríu Leonoru af
miklum myndarskap og krafti.
Karlakór Reykjavíkur, Frið-
björn G. Jónsson og Hreiðar
Pálsson fluttu fangakórinn, sem
er með áhrifamestu atriðum
óperunnar. Söngur kórsins var
áferðarfallegur en sú raddtækni
sem hérlendir karlakórar hafa
tamið sér, fellur ekki að svo
stórbrotnum verkum eins og
Fidelio, enda hljómaði kórinn
eins og óþjálfaður drengjakór.
Það er ávallt vandamál, þegar
tekin eru atriði út úr óperum,
hvar á að klippa og ræðst það
einnig af því hve fjölbreytt lið
er tiltækt. Því má skjóta hér
inn, að konsertflutningur á
óperum gæti að nokkru komið
í stað starfandi óperu hér á
landi, þar sem bæði íslenzkir og
erlendir flytjendur gætu staðið
undir góðum flutningi. Síðar
meir ætti svo að fenginni
Astrid Schirmer.
Tónilst
eftir JÓN
ÁSGEIRSSON
reynslu og þjálfun að vera hægt
að reisa til lífs starfandi óperu
hér á landi. Það var greinilegt
að Heribert Steinbach var ekki
sáttur við tilveruna, óhress, sem
ekki er tilhlökkunarefni þeim
sem á eftir að syngja erfið
verkefni. Dúett Leonoru og
F’lorestan er mjög þungur í
flutningi og var í meðferð gesta
okkar mjög samkvæmur tón-
máli Beethovens. Á síðari hluta
tónleikanna var svo eingöngu
flutt tónlist eftir Richard
Wagner, fyrst forleikur að
óperunni Tristan og Isolde,
samtengdur við lokaatriði óper-
unnar, sem Astrid Schirmers
flutti mjög vel.
Úr Meistarasöngvurunum var
fluttur hluti af Sigursöng Walt-
ers og forleikurinn, sem hljóm-
sveitin skilaði mjög vel. Rödd
Steinbachs er með sannkölluð
hetjurödd. í erfiðu húsi eins og
Háskólabíói var hljómsveitin
bókstaflega talað ekki nógu stór
Wilhelm Brilckne-Riiggeberg.
til að styðja vel við mikilfeng-
legan söng hans. Eftir hlé var
flutt tónlist úr Hollendingnum
fljúgandi og Valkyrjunum.
Hljómsveitin var á'köflum mjög
góð og átti sinn þátt í eftir-
minnilegu niðurlagi tónleik-
anna. Á eftir forleiknum flutti
Karlakór Reykjavíkur Háseta-
kórinn úr Hollendingnum og
eins og1 í fyrra skiptið, þrátt
fyrir snyrtilegan flutning, vant-
aði alla raddbreidd í kórinn til
að ná blæ óperunnar.
Hápunktur tónleikanna var
lokaatriði 1. þáttur úr Valkyrj-
unum.
Um slíka upplifun er ekki
hægt að fjalla í orðum og ekki
réttmætt að miða hana við áhrif
af uppfærslum á sviði eða af
hljóðritunum.
Tónlist Richard Wagners er
svo stórbrotin í gerð og umbún-
aði, að ekki verður til neins
jafnað og flutningur 4 tónlist
hans er viðburður, sem ekki er
stofnað til hversdagslega. Þeir
sem ekki hafa heyrt hetjutenór
syngja, ættu að nota tækifærið
og hlýða á ógleymanlegan flutn-
ing Heribert Steinbachs. Hann
er sannkallaður hetjutenór.
Stjórnandi tónleikanna var Wil-
helm Brúckner-Rúggenberg,
sem átti stóran þátt í glæsileik
þessara tónleika.
Heribert Steinbach.
Fyrsti kappræðufundur SUS og ÆnAb:
Málefnaleg fátækt einkenndi
málflutning Alþýðubandalags
TALSVERT á annaö hundrað
manns sóttu fyrsta kappræðufund
af átta millí ungra sjálfstæöis-
manna og ungra Alpýðubanda-
lagsmanna í Selfossbíó á Selfossi
á fimmtudagskvöldið. Umræðu-
efnið á fundinum var „Höfuð-
ágreiningur íslenskra stjórnmála,
efnahagsmál, — utanríkismál1*.
Ræöumenn S.U.S. voru peir
sjálfstæðismanna, og gerði í stórum
dráttum grein fyrir hugmyndum
ungra sjálfstæðismanna sem fram
voru settar undir kjörorðinu „Báknið
burt", og benti hann á það um leið,
að meðan ungir sjálfstæðismenn
væru meö fastmótaðar og vel unnar
hugmyndir kæmi nákvæmlega ekk-
ert nýtt frá ungum Alþýðubanda-
lagsmönnum.
Friðrik Baldur Hilmar
Friðrik Sophusson, Baldur Guð-
laugsson og Hilmar Jónasson, en
af hálfu Æskulýðsnefndar Alpýöu-
bandalagsins töluðu peir Baldur
Oskarsson, Rúnar Ármann Arth-
úrsson og Þorvarður Hjaltason.
Fundarstjórar voru peir Guðmund-
ur Sigurðsson og Sigmundur
Stefánsson, báðir frá Selfossi.
Fundarmönnum varð snemma
Ijóst að Alþýöubandalagsmenn
komu illa undirbúnir til fundarins, og
var það mál hinna fjölmörgu Sunn-
lendinga er á fundinn komu að
málefnaleg staða ungra sjálfstæöis-
manna væri mun sterkarlen komm-
únista ef dæma mætti af þessum
fundi.
Friðrik Sophusson talaði fyrstur
Var einnig á það bent, aö þess
væri ef til vill ekki von, þar sem
helsta tromp þeirra nú væri Baldur
Óskarsson, sem starfað hefði án
sýnilegs árangurs í þremur stjórn-
málaflokkum, en þættist nú hafa
uppgötvað hinn mikla sannleika í
Alþýðubandalaginu. Var ekki laust
við að fundarmenn kímdu að Baldri,
sem nú er kominn í forystu ungra
Alþýöubandalagsmanna, tæplega
fertugur að aldri!
Baldur Guðlaugsson ræddi aðal-
lega um utanríkismál, og gerði grein
fyrir tvískinnungshætti og stefnu-
leysi kommúnista í utanríkismálum
þegar á reyndi. Þeir væru ýmist
hlutlausir eða ekki hlutlausir, allt
eftir því hvað stóri bróðir fyrir
austan segði í það og það skiptiö.
Þá sagði Baldur, að augljóst væri,
að þrátt fyrir að Alþýðubandalagið
talaði fjálglega um að herinn ætti að
fara úr landi, og ísland að ganga úr
Nato, þá væri augljóst að því tali
fylgdi lítil alvara eins og reynslan af
tveimur vinstri stjórnum sannaði.
Hilmar Jónasson talaði einkum
um' efnahagsmál, og bar í því
sambandi saman málflutning
kommúnista nú og fyrir fjórum
árum. Taldi hann málefnum verka-
lýðshreyfingarinnar mun betur kom-
ið í tíð núverandi ríkisstjórnar en
þeirrar síðustu, sem meðal annars
heföi unnið það einstæða afrek að
koma verðbólgunni upp í 54% á
árinu 1974.
RæðumenVi Alþýöubandalagsins
áttu fá svör við málflutningi ungra
sjálfstæðismanna, og einkum vafð-
ist þeim Rúnari Ármanni og Þor-
varði tunga um tönn er í pontuna
var komið. Það var einna helst að
Baldur Óskarsson bæri sig vel, en
þó var frammistaöa hans langt frá
því að hægt væri aö hrópa húrra
fyrir.
í kvöld verður annar fundur
þessara sömu aöila í Sjálfstæðis-
húsinu á Akureyri, og á morgun
verður svo þriðji fundurinn í Sam-
komuhúsinu í Vestmannaeyjum.
Á fundinum á Akureyri tala fyrir
hönd S.U.S. þeir Haraldur Blöndal,
Davíð Oddsson og Björn Jósef
Arnviðarsson, en í Vestmannaeyjum
þeir Hreinn Loftsson, Árni Johnsen
og Jón Magnússon.
— Anders Hansen.