Morgunblaðið - 20.07.1978, Síða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR, 20. JÚLÍ 1978
Endurskoðuð áætlun ríkisútgjalda;
Sjúkratryggingar hækka
um 4,8 milljarða og laun
um rúma 2 milljarða króna
Horfur í ríkis-
fjármálum 1978
Ilér fer á eftir í heild greinar-
KerO sú um stjjðu ríkisfjármála
sem Matthías A. Mathiesen fjár-
málaráðhcrra kynnti á fundi með
fréttamönnum í gær.
Frá því að áætlun var síðast
fíerð um ríkisfjármálin í lok
marzmánaðar eftir efnahagsað-
gerðirnar í febrúar sl., hafa
forsendur varðandi þau breytzt i
veigamiklum atriðum. I fyrsta lagi
kom þar til áhrif bráðabirgðalag-
anna um vísitölubætur á laun og
áhrif á tryggingaútgjöld ríkissjóðs
og fleiri gjaldaliði auk tekjuliða
áætlunarinnar, í öðru lagi hafa
komið fram betri upplýsingar en
áður og tekið tillit til niðurstöðu
ríkisfjármálanna á fyrra árshelm-
ingi skv. gögnum ríkisbókhalds og
í þriðja lagi er verðlag almennt
hærra en reiknað var með í
marzáætlun.
Meginniðurstöður þessarar
endurskoðunar á horfum í fjár-
málum ríkisins á yfirstandandi ári
sbr. fylgiskjal 1 eru þær að gjöldin
verði samtals 151.354 m.kr. á
árinu, eða 12.881 m. kr. hærri en
í fjárlögum, þ.e. 9,3%. Tekjur eru
nú áætlaðar samtals 150.596 m.
kr., sem er 11.100 m.kr. hækkun
frá fjárlögum, eða 8%. Á lána-
reikningum, að meðtöldum við-
skiptareikningum, en að frátöld-
um afborgunum lána í Seðla-
bankanum, er gert ráð fyrir að
nettóinnstreymi nemi 3.916 m. kr.
Niðurstaðan leiðir þannig til 3.158
m. kr. greiðsluafgangs, sem gengi
til lækkunar skulda ríkissjóðs við
Seðlabankann en í fjárlögum er
gert ráð fyrir, að þessar afborgan-
ir nemi 3.245 m.kr.
Gjaldahlið
Á meðfylgjandi fylgiskjali 2 um
gjaldaáætlun 1978 eru sýndar
breytingar útgjalda, skipt á teg-
undir, sem áætlað er að verða
muni frá afgreiðslu fjárlaga. Skal
í því sem hér fer á eftir gerð grein
fyrir helztu atriðum þessara
breytinga, en samtals er talið að
gjaldahlið fjárlaganna muni
hækka um 12.881 m.kr. á árinu og
verða samtals 151.354 m.kr. sem er
9.3% aukning.
Laun. Efnahagsaðgerðirnar í
febrúar fólu m.a. í sér takmörkun
á verðbótum á laun, og miðað við
áætlun fjárlaga um launahækkan-
ir á árinu hefðu þær þýtt um 410
m.kr. lækkun á launakostnaöi. Á
hinn bóginn er áætlað, að bráða-
birgðalögin frá júní ásamt meiri
verðlagshækkunum en áður var
reiknað með, muni leiða til um
1.500 m.kr. hækkunnar á launa-
kostnaði á árinu. Þar við bætist
líkleg vanáætlun í fjárlögum á
launakostnaði á ríkisspítölum og
hjá sýslumannsembættum að fjár-
hæð samtals 960 m.kr. Heildar-
hækkun launakostnaðar sam-
kvæmt þessu er því 2.050 m.kr.
Önnur rekstrargjöld. Vegna
gengisfellingarinnar í febrúar og
almennra verðlagshækkanna um-
fram fjárlagaforsendur er þessi
gjaldaliður áætlaður 425 m.kr.
hærri en í fjárlögum.
Viðhald. Þessi liður er nú
áætlaður 60 m.kr. hærri en í
fjárlögum af völdum gengisbreyt-
ingarinnar í febrúar.
Vextir. Eftir uppgjör síðasta árs
kom í ljós, að vextir voru nokkuð
vanáætlaðir í fjárlögum, og var að
nokkru tekið tillit til þess við
efnahagsaðgerðirnar í febrúar.
Útkoma fyrri hluta árs gefur til
kynna, að yfirdráttarvextir verði
enn meiri en síðasta áætlun gerði
ráð fyrir, þannig að við fjárlaga-
töluna þurfi að bæta 1.595 m. kr.
Almannatryggingar. Gert var
ráð fyrir að efnahagsráðstafanirn-
ar í febrúar lækkuðu útgjöld vegna
lífeyristrygginga um 170 m.kr., en
á móti kom sérstök hækkun
tekjutryggingar og heimilisuppbót
að fjárhæð 80 m.kr. Þá er áætlað,
að hækkanir, er taka mið af
bráðabirgðalögunum í júní, leiði
til 1.100 m.kr. útgjaldaauka um-
fram fjárlagaáætlun. Þannig verð-
ur nettóhækkun lífeyristrygging-
anna 1.010 m.kr. út árið. Sjúkra-
tryggingarkostnaður er áætlaður
samtals 3.885 m.kr. hærri en í
fjárlögum, þar af 1.935 m.kr.
vegna daggjaldahækkana (að með-
töldum halla frá fyrra ári), 650
m.kr. vegna lyfja- og sérfræði-
kostnaðar og 1.300 m.kr. vegna
annarra liða sjúkratrygginganna,
sem fram kom við sérstaka
rannsókn á útgjöldum sjúkrasam-
laganna. Samtals er útgjaldaauki
ríkissjóðs vegna almannatrygg-
inga þannig áætlaður 4.895 m.kr.
á fjárlögum.
Niðurgreiðslur.
Efnahagsráðstafanirnar í febrúar
og fleiri ákvarðanir gerðu ráð fyrir
1.420 m.kr. aukningu niður-
greiðslna á árinu. Er hér einkum
um að ræða niðurgreiðslu á
kjötvörum, smjöri og ull. Vegna
þess að mun meira hefur verið selt
af smjöri á sérstakri niðurgreiðslu
en áætlað var, er nú gert ráð fyrir
að enn bætist við 202 m.kr., þannig
að niðurgreiðslur verði 1.622 m.kr.,
hærri en í fjárlögum.
Útflutningsbætur. Vegna upp-
gjörs frá fyrra ári nemur sérstök
greiðsla 460 m.kr., sem er umfram
fjárlagaáætlun.
Aðrir rekstrarliðir og tilfærsl-
ur. Útgjöld í þessum flokki eru
talin munu fara 1.007 m.kr. fram
úr áætlun m.a. vegna gengisfell-
ingarinnar i febrúar og sérstakra
umframgreiðslna af völdum verð-
lagshækkana svo og ráðstöfunar á
hluta jöfnunargjalds iðnaðarins.
Framkvæmdaframlög. Þessi
framlög eru nú áætluð 767 m.kr.
hærri en í fjárlögum. Er þá ekki
gert ráð fyrir, að hækkun
markaðra tekjustofna umfram
fjárlagaáætlun komi ekki til
útgreislu á árinu 1978.
Tekjuhlið
Tekjuáætlun fjárlagá 1978 hefur
nú verið endurskoðuð af Þjóðhags-
stofnun og fer hér á eftir greinar-
gerð stofnunarinnar um breytta
tekjuáætlun, sbr. fylgiskjal 3.
Áætlunin er byggð á grundvelli
talna um innheimtar tekjur ríkis-
sjóðs til júniloka og nýrra áætlana
um þjóðarframleiðslu, þjóðarút-
gjöld og innflutning í ár. Einnig
liggja fyrir niðurstöður tekju- og
eignaskattsálagningar í fjórum
skattumdæmum, þar á meðal
Reykjavík.
Ileildartekjur rfkissjóðs eru nú
taldar verða um 150,6 milljarðar
króna, um 11,1 milljarði umfram
fjárlög eða 8,0%. Söluskattur og
gjöld af innflutningi valda hér
mestu, en einnig verður tekju-
skattur einstaklinga meiri en
reiknað var með í fjárlögum auk
þess sem hækkun á áfengis- og
tóbaksverði skilar auknum tekj-
um.
Eignaskattar verða sennilega
minni en gert var ráð fyrir í
fjárlögum, eða tæplega 1.900 m. kr.
samanborið við rúmlega 2.000 m.
kr. í fjárlögum. Álagður eigna-
skattur einstaklinga og félaga
verður minni en þar var reiknað
með.
Athugasemd frá
Kristleifí Jónssyni bankastjóra
Síðari hluta ársins 1976 voru
Guðbjartur heitinn Pálsson og
Karl Guðmundsson handteknir í
Vogum á Reykjanesi og gefið að
sök, að vera með smyglað áfengi
í fórum sínum. Þessi varningur
var í tösku í farangursgeymslu
bifreiðar þeirra. Framburður
hinna handteknu var á þá leið,
að töskuna ættu tvær stúlkur,
sem verið hefðu farþegar í
bifreiðinni og óskað hefðu eftir
að láta aka sér til Voga.
Stúlkurnar hefðu hinsvegar
skyndilega horfið þegar þangað
var komið. Þrátt fyrir framburð
hinna handteknu dæmdi fulltrúi
bæjarfógeta þá tafarlaust í
gæsluvarðhald. Rannsókn var
hafin í máli þeirra félaga og
skyndilega er Kristján Péturs-
son, tollþjónn á Keflavíkurflug-
velli, orðinn þátttakandi i rann-
sókninni. Gerði hann ásamt
Hauki Guðmundssyni húsleit á
heimili Guðbjarts Pálssonar.
Hirtu þeir þar ýmis plögg
Guðbjarts og höfðu með sér til
Keflavíkur. Síðan kom í ljós eins
og alkunna er, að allar þessar
aðgeröir voru vandlega undir-
búnar og voru raunar hluti af
vægast sagt Ijótum leik. Haukur
Guðmundsson, rannsóknarlög-
reglumaður, hafði fengið
stúlkurnar tvær til að koma
fyrir smygluðu áfengi og bjór-
kassa í bifreið Guðbjarts og beið
hann síðan reiðubúinn til hand-
tökunnar í Vogum. Lögreglu-
maðurinn ætlaði að slá sig til
riddara og áætlunin virtist ætla
að heppnast en svo fór, að upp
komust svik um síðir og Haukur
Guðmundsson hefir orðið að
játa afbrot sitt.
Slíkar aðfarir munu, sem
betur fer, vera einsdæmi í
íslenzkri réttarfarssögu og hafa
þær vakið viðbjóð alls heiðar-
legs fólks. Það er ærið og
íullkomið siðleysi að bera sakir
á saklaust fólk þó að „sönnunar-
gögnin" séu ekki líka búin til.
Skömmu eftir handtökuna
fara að birtast í Morgunblaðinu
greinar eftir Kristján Pétursson
um fjármál Guðbjarts heitins
Pálssonar og viðskipti hans við
Samvinnubankann á árunum
1962 til 1965. Telur hann sig
hafa í höndum óyggjandi gögn
til sönnunar skrifum sínum.
Þessar greinar Kristjáns
samanstóðu þó mest af ósann-
indum. Guðbjartur Pálsson, sem
þá var á lífi, svaraði greinum
Kristjáns og yfirlýsing frá
bankaráði Sam vinnubankans
um hið rétta í málinu var birt.
Síðan gerist það, að í sumar
fara að birtast greinar eftir
Halldór Halldórsson í Dagblað-
inu um sama efni og virðast þær
vera beint framhald af greinum
Kristjáns Péturssonar enda
mjög í sama stíl. Eins og
Kristján Pétursson telur hann
sig hafa í höndum óyggjandi
upplýsingar. Ekki er þess þó
látið getið hvaðan þær eru
komnar eða hvernig þær eru
fengnar.
I greinum Halidórs ægir
sainan rógi, ósannindum og
margskonar aðdróttunum og
munu sjaldan hafa sést á prenti
stóryrtari ásakanir. Blekkingar
hans eru með eindæmum. Hann
leggur saman óskylda hluti og
margfaldar og fær út hinar
ótrúlegustu upphæðir. í greinar-
gerð frá bankaráði, sem birt var
í blöðunum nýlega, var sýnt
fram á hvernig hann hagar
vinnubrögðum sínum þar sem
hann meðal annars leggur sam-
an framlengingarvíxla og kallar
það útlán til Guðbjarts Pálsson-
ar og telur sig sanna að útlán til
Guöbjarts hafi verið 320
milljónir króna. Sem dæmi um
þessi vinnubrögð Halldórs má
nefna, að í Dagblaðinu 12. þ.m.
segir hann svo: „Þegar ég nefni
töluna 320 milljónir var ég ekki
að tala um heildarupphæðina,
sem hann fékk, heldur vanskil
og upphæð þeirra." Þarna er
blekkingartalið dæmalaust en
venjulegt fólk skilur orðin
„upphæð vanskila" þannig, að
um sé að ræða ógreidda skuld,
sem ætti að vera búið að greiða.
í grein í Tímanum 12. þ.m.
birtir Halldór skrá yfir víxla
sem hann segir að bankaráðið
hafi gleymt að nefna. Víxlaskrá
sú, sem birt var með yfirlýsingu
bankaráðs, náði aðeins yfir
víxlaviðskipti Guðbjarts á árinu
1964 og var birt til að sýna
vinnubrögð Halldórs þar sem
hann leggur saman framleng-
ingárvíxla og niðurstaðan er
útlán til Guðbjarts Pálssonar.
Eins er með þá skrá sem hann
birtir með grein sinni 12. þ.m.
Allir víxlarnir nema einn,
þ.e.a.s. fyrsti víxillinn að upp-
hæð kr. 140.000.-, eru fram-
leningarvíxlar. Fimm þeir
fyrstu eru síðan framlengdir í
víxli að upphæö 1.465.000.-, sem
áður hefur verið getið um. Tveir
síðustu víxlarnir á skrá Hall-
dórs eru svo framlenging á þeim
víxli. Um þessa víxla segir
Halldór Orðrétt: „Hinsvegar
minnist bankaráðið ekki á hina
átta. Það vill einmitt þennig til
að þeir eru ekki framlengingar-
víxlar.“
í grein í Dagblaðinu sama dag
segir Halldór: „í þriðja lagi verð
ég að benda á að mér var lífsins
ómögulegt að sjá af afsagnar-
gerðum fógeta hvort um var að
ræða framlengingarvíxla eða
ekki. í augum þess embættis eru
allir víxlar nýir víxlar." Þannig
er samræmið í málflutningi
Halldórs. Það er ekki gerð
tilraun til að fara með rétt mál
og ef sannleikurinn er sagður er
hrópað „haugalygi".
í greinargerð bankaráðs í
Morgunblaðinu í febrúar 1977
var ekki sagt að skuld Guðbjarts
væri 380.000,- í lok ársins 1964,
eins og Halldór heldur fram,
heldur 1.207.000.-, keyptir víxlar
af Guðbjarti.á árinu 1964 voru
hinsvegar 380.000.-. Það virðist
útilokað að Halldór geti nokk-
urn tíma farið með rétt mál.
Sama er að segja um fullyrð-
ingar Halldórs um það sein
hann kallar einkaviðskipti Ein-
ars Ágústssonar og Guðbjarts
Pálssonar. Þegar bankaráðið
upplýsir hið rétta í málinu segir
Halldór: „Staðhæfing gegn stað-
ÁRÁSIR HALLDÓRS
HALLDÓRSSONAR Á
SAMVINNUBANKANN