Morgunblaðið - 07.10.1978, Síða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. OKTÓBER 1978
Minning:
PáUna Guðmimdsdóttir
Eystra-Geldingaholti
Fædd 27. júní 1891.
Dáin 29. september 1978.
I dag verður til moldar borin frá
Stóra-Núpskirkju Pálína Guð-
mundsdóttir frá Eystra Geldinga-
holti. Þar hefur lokið æviferð sinni
í hárri elli sú kona, sem vakið
hefur mér hvað mesta virðingu af
þeim, sem ég hef umgengizt. Þó
urðu samskipti okkar það náin, að
vissulega reyndi þar vel á alla
þætti. — Mér er það alltaf
minnisstætt, þegar ég heyrði
Pálínu í Geldingaholti getið,
þannig að ég hafði áhuga um hana
að vita, vegna þess að ég hafði
verið vistaður til þeirra hjóna sem
snúningastrákur að sumarlagi.
Það var þá sagt hvað eftir annað
af kunnugri manneskju, að Pálína
væri „góð kona“ og lögð á það
áherzlu. Eg skildi það ekki þá,
hvað í því fólst og örugglega á
varðbergi gagnvart því sem mér
fannst óþörf orðnotkun. Orð eru
vissulega vandnotuð, en eftir að líf
okkar Pálínu fléttuðust saman, hef-
ég verið viss um það, hvað þessi
orð áttu á túlka. Sjálfsagt rís
enginn undir því að vera kallaður
góður af þeim, sem við umgöng-
umst hér í lífi. En fyrir mér er
Pálína í Geldingaholti einmitt sú,
sem ekki er hægt að lýsa á annan
hátt. Góð kona, sem var þó svö
gjörsamlega laus við alla skoðana-
lausa mærð eða væmni, heldur heil
og sönn kona, sem aldrei villti á
sér heimildir og gekk fram af
ósérhlífni í öllu. Ég er Guði
þakklátur fyrir það, að hafa
kynnst þannig manneskju og
þegar ég stend við dánarbeð
hennar, skortir mig orð til þess að
tjá þær tilfinningar, sem ég helst
vildi að kæmu því til skila, sem
hún var.
Frá því að ég kom fyrst til
þeirra Ölafs og Pálínu, hefur þar
alltaf verið mér sem annað heim-
ili. Þá sögu hafa líka margir aðrir
að segja á svipaðan hátt. Það er í
sjálfu sér ekkert merkilegt, þótt
einhver hafi góðah minningar frá
gömlum dögum í sveit. En það
sagði eitt sinn við mig virtur bóndi
á Suðurlandi, þekktur fyrir glað-
værð og reisni, maður, em þekkti
vel til, — að það væri eftirtektar-
vert umfram aðra bæi, hversu
gömul hjú og kaupafólk sæktu að
Eystra Geldingaholti. „Það hlýtur
•að vera, að ykkur hafi liðið vel og
finnið ykkur velkomin". Ég kann
ekki að gera neinn samanburð en
ég veit að þar hefur mörgum liðið
vel og verið velkomnir. Þau hjón
voru samhent um höfðingsskap og
voru vissulega vinir vina sinna.
Það var líka svo oft gaman að
hitta Pálínu þá, þegar hún tók á
móti stórum hópum af fólki,
þannig að ekkert vantaði, án þess
að nokkur tæki eftir því að hún
flýtti sér nokkurn skapan hlut. Og
svo skaut hún að gömlum minn-
ingum, eða smellnum athugasemd-
um, alltaf kát og fyndin, með opin
augu fyrir öllu því, sem var
skemmtilegt. Einmitt slíkri kátínu
og fjöri held ég að hún hafi vanizt í
Hólakoti í Hrunamannahreppi,
þar sem hún var fædd og uppalin.
Það hjálpaði vissulega til að öllum
liði vel í kring um hana.
En það hafði ekki minna að
segja, að Pálína hafði alveg
sérstakan eiginleika til þess að
gleyma sjálfri sér, hugsa svo mikið
um aðra, að mér finnst stundum
nóg um, þegar ég lít til baka. Ég
man líka eftir henni sem sátta-
semjara, þar sem hún tók rösklega
af skarið, ég man líka eftir
stilltum ábendingum, sem við
sóttumst eftir að uppfylla. En ég
man ekki eftir því að hafa nokkurn
tíma heyrt að Pálína hafi ýfzt í
skapi.
Hún kom að Geldingaholti árið
1919 óg giftist Ólafi Jónssyni, sem
þar var fæddur og uppalinn. Þegar
minn góði vinur fylgir konu sinni
til grafar langar mig að standa
með honum í þakklæti til Guðs.
Þau hjónin eignuðust fjögur börn,
dæturnar þrjár, Ingu, Guðrúnu og
Hrefnu, sem allar eru giftar
konur, og soninn Jón, sem býr með
fjölskyldu sinni á föðurleifðinni.
Pálína í Geldingaholti var ekki
kona, sem fór mikið út fyrir
heimili sitt. Stóra og umtalaða
vegsauka fékk hún því ekki.
En fyrir þeim, sem raunverulega
kynntust henni, fengu að kynnast
mikilli greind og hæfileikum, sem
voru allir nýttir til góðs eins, ber
Pálína í Geldingaholti æðstan
virðingarsess.
Það var allt hægt að ræða við
hana. Stundum ræddum við um þá
staðreynd, sem við blasir nú, þegar
dauðinn kallar. Þegar ég minnist
hennar og þakka Guði fyrir mikla
gjöf, þakka ég honum líka fyrir
það, að við Pálína þekktum
sameiginlegan vin, sem er sterkari
en dauðinn, Jesúm Krist, sem reis
upp frá dauðum. Þess vegna veit
ég að hún hvílir í hans hendi og
þar veit ég hana örugga.
Valgeir Astráðsson.
Við borgarbörn sem höfum orðið
þess aðnjótandi að eignast um
skeið annað heimili í sveit fáum
aldrei fullþakkað þeim, sem þar
hafa verið fyrir með ríkan skilning
á ungum mannverum sem koma á
ókunnugan stað í fyrsta skipti á
ævinni.
Pálína Guðmundsdóttir hús-
freyja í Eystra Geldingaholti,
fóstra mín um árabil og mikill
vinur æ síðan, var slík kona. Án
þess að hafa um það mörg orð var
hún einatt sú sem skildi hvað bjó í
barnshuganum hverju sinni. Hún
var mér og bróður mínum og
mörgum fleiri sumarbörnum sín-
um kærari en almennt gerist um
vandalausa, enda sóttum við að
Geldingaholti til langdvala sumar
eftir sumar. Þau áhrif æskuár-
anna hafa aldrei fyrnst og lítið
orðið úr íslensku sumri gegnum
tíðina ef ekki hefur verið unnt að
skjótast enn einu sinni austur að
sýna sig og hitta heimafólk á
+
Eiginmaöur minn og faöir okkar,
SIGURDUR ÞORBJÖRNSSON,
Miötúni 13,
Selfossi,
lést í Borgarspítalanum þann 6. október.
Guðlinna Jónsdóttir og börn.
+
Eigínkona mm, moöir okkar, tengdamoöir og amma,
SÓLVEIG VILHJÁLMSDÓTTIR,
frá Bakka Svarfaóardal,
Klettavík 13, Borgarnesi,
andaöist á Sjúkrahúsi Akraness, morguninn 6. október.
Magnús Schewing,
Sigrún Magnúsdóttir, Kári Einarsson,
Eyjólfur Magnússon, Þórveig Hjartardóttir,
og barnaborn.
t
Fosturmóöir mín og amma
GUÐRÚN VIGFÚSDÓTTIR,
Norðurbrún 1,
veröur jarösett mánudaginn 9. október frá Fossvogskirkju kl. 3 e.h.
Fyrir hönd aðstandenda.
Guðrún Gestsdóttir.
Innilegar þakkir fyrir auösýnda samúö og vináttu viö andlát og útför,
MARGRÉTAR EINARSDÓTTUR,
frá Þingmúla,
Vandamenn.
Innilegar þakkir fyrir auösýnda samúö viö andlát og útför móöur okkar,
ÓLAFÍU SIGURDARDÓTTUR,
Vífilsgötu 17,
Unnur Pétursdóttir,
Sigríður Pétursdóttir.
JENNY ESTHER
JENSEN — MEVMNG
Þann 10. ágúst s.l. andaðist í
Fjórðungssjúkrahúsinu í Neskaup-
stað Jenný Esther Jensen aðeins
55 ára að aldri. Allir eiga eitt sinn
að deyja, en þó fer svo þegar
ættingjar og vinir hverfa héðan,
að okkur setur hljóð.
Esther, eins og hún var alltaf
kölluð, var mörgum góðkunn og
munu margir kveðja hana með
söknuði, ekki einungis nákomnir
ættingjar heldur vinir sem hún
átti og er ég, sem þessar línur rita,
ein i þeirra hópi.
Esther var dóttir hjónanna
Sigríðar Símonardóttur frá Hellis-
firði og Nils Jensen frá Ábornes í
Noregi.
Hún átti þrjú systkini, tvíbura-
bróður Georg sem dó á unga aldri,
Ernu sem búsett var í Bandaríkj-
unum, dáin fyrir nokkrum árum,
og Jónu sem búsett er í Reykjavík.
Það var snemma sem fundum
okkar Estherar bar saman er við
vorum ungar stúlkur í Neskaup-
stað. Síðar flytjast foreldrar
hennar til Seyðisfjarðar, en ekki
slitnaði sambandið á milli fjöl-
skyldnanna, því þá tíðkaðist að
farið var í kaupstaðarferðir til
Seyðisfjarðar og var þá alltaf
komið til foreldra hennar.
Svo er það mörgum árum seinna
að þau hjónin Sigríður og Nils
flytjast til Fáskrúðsfjarðar og
dætur þeirra með. Þar kynnist
Esther eftirlifandi manni sínum
Kristjáni Stefánssyni. Þau gifta
sig 28. sept. 1946. Áttu þau saman
fjögur börn sem báru gæfu til að
stunda móður sína í veikindum
hennar og létta henni biðina á
margan hátt, þar til yfir lauk.
Esther átti sérstæðan persónu-
leika, ætíð vildi hún hlúa að því
sem hún áleit einhvers virði í fari
annarra. Börnum sínum var hún
einstök móðir og eiginmanni
sínum góð kona. Við kveðjum hana
öll með söknuði, ástvinir, ættingj-
ar og vinir og þökkum guði
minninguna um hana, sem aldrei
mun gleymast.
Blessuð sé minning hennar.
Sigríður Olafsdóttir.
Afmœlis- og
minningargreinar
AF GEFNU tilefni skal það enn ítrekað, að
minningargreinar, sem birtast skulu í Mbl., og
greinarhöfundar óska að birtist í blaðinu útfarardag,
verða að berast með nægum fyrirvara og eigi síðar en
árdegis tveim dögum fyrir birtingardag.
æskustöðvum til að skrafa, —
einkum við Pálínu.
Upphaf kynna pkkar Pálínu í
Geldingaholti urðu fyrir heimsvið-
burði og glöggt auga fyrir íslensk-
um staðháttum og því fólki, sem
hefur gefið sig að því að sigra
landið og rækta það. Móðir mín
gékk einu sinni sem oftar með
vinum sínum um afrétti sunnan-
lands. Lokaspretturinn lá úr
Þjórsárdal til Reykjavíkur. Þegar
hún hafði að baki svarta sandana í
dalnum og fyrir augum grösugt
umhverfið í Gnúpverjahreppi, með ,
hvert myndarbúið af öðru í
þjóðbraut, hugsaði hún með sér að
ef hún þyrfti einhvern tíma að
koma börnum sínum í sveit þá
vildi hún vita af þeim á þessum
slóðum. Skömmu síðar var skollin
á heimsstyrjöld. í Reykjavík varð
mikill viðbúnaður til að verjast
loftárásum og borgarbúar voru
umframt uggandi um börnin sín.
Þá var það að móðir mín skrifaði
formanni kvenfélagsins í Gnúp-
verjahreppi, Margréti á Hæli, og
spurðist fyrir um það hvort hún
vissi af heimili sem vildi skjóta
skjólshúsi yfir strák og stelpu rétt
orðin stautfær. Margrét brá skjótt
við og bar erindið upp við sér ungri
nágrannakonu sína. Þann dag
eignaðist Pálína í Geldingaholti
stærri hóp af börnum en hana
hafði nokkru sinni órað fyrir. í sjö
sumur átti hún okkur tvö systkin-
in úr Reykjavík besta partinn af
íslensku ári. Áður en þau voru
liðin voru fyrir löngu komin fleiri,
vinir okkar fósturbarnanna og því
næst vinir vinanna. Öll komum við
til Pálínu og hennar heimafólks
bráðókunnugir krakkar úr höfuð-
staðnum og urðum hvert af öðru
eins og ekkert hefði í skorist yngst
í systkinaflokknum sem fyrir var.
Það var ekki fyrr en löngu seinna,
þegar maður var kominn til vits og
ára og farinn að taka eftir því að
það þarf talsvert fyrir börnum að
hafa, að ég gerði mér ljóst hve
mikið húsfreyjan í Geldingaholti
hefur haft að gera i kringum
okkur þennan skara. En það var
nú ekki verið að hafa orð á slíkum
smámunum í þá daga, að einhver
hefði mikið að gera.
Pálína Guðmundsdóttir var
fædd i Hólakoti í Hrunamanna-
hreppi 27. júní 1891. Þau voru
fjögur systkinin sem ólust þar upp
saman. Tvö þeirra eru nú eftir á
lífi, Margrét húsfreyja í Dalbæ og
Páll bóndi í Núpstúni. Elsta
systirin Valgerður lést fyrir
nokkrum árum. Mér er í barns-
minni hvað þær voru alltaf kátar,
þegar þær hittust systurnar, léku
á alls oddi. Pálína sagði mér líka
marga söguna af því hvað það
hefði verið gaman í uppvexti
þeirra. Ég á í huganum lifandi
mynd af ungu glaðværu fólki á
litlum sveitabæ í byrjun þessarar
aldar, sem fann sér svo margt til
skemmtunar þrátt fyrir einangrun
og lítil efni. Árið 1919 giftist
Pálína Ólafi Jónssyni bónda í
Eystra Geldingaholti í nágranna-
hrppnum, sem um það leyti tók við
búi eftir föður sinn. Á mynd, sem
til er heima í Geldingaholti frá
þeim tíma, eru þau einkar frítt og
föngulegt par, Pálína og Ólafur,
ung og nýgift. Börn þeirra urðu
fjögur. Þau eru öll á lífi og búa yfir
þeim myndarskap, sem þau hlutu
að erfð: Jón bóndi í Geldingaholti,
kvæntur Margréti Eiríksdóttur frá
Steinsholti, Inga, gift Stefáni
Björnssyni forstjóra Mjólkursam-
sölunnar í Reykjavík, Guðrún, gift
Haraldi Pálmasyni en þau eru
bæði starfsmenn hjá Eimskipafé-
lagi íslands og Hrefna, gift
Guðmundi Sigurdórssyni vörubif-
reiðastjóra að Flúðum í Hruna-
mannahreppi. — Á löngum ævi-
degi auðnaðist Pálínu, einhverri
barnbestu konu sem ég hef kynnst,
að hafa meira eða minna í
kringum sig heima í Geldingaholti
10 barnabörn og sjá þrjú barna-
barnabörn.
Pálína í Geldingaholti flíkaði
ekki tilfinningum sínum í daglegu
lífi, né gaf hug sinn nema okkur
sem þekktum hana best. Aðals-
merki hennar var hlýja í garð alls
þess sem lífsandann dregur. Hún
átti sér fastmótaðar lífsskoðanir,
sem hún ekki bar á torg fremur en
annað, hugaði vel að sínu fólki og