Morgunblaðið - 10.12.1978, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 10. DESEMBER 1978
11
Úr þjóðarbúskapnum:
Umrót og óvissa verðlags-
og launamála veikir und-
irstöður efnahagslífsins
„ÞÓTT vöxtur þjóðarframleiðslu á næsta ári verði minni
en á undanförnun\2—3 árum, ætti hann að nægja til þess
að tryggja fulla atvinnu, ef marka má fyrri reynslu. Á
hinn bóginn er ljóst, að framvinda verðlags- og
launamála að undanförnu hefur í för með sér mikið
umrót og óvissu, sem dregur úr framförum og veikir
undirstöður efnahagslífsins. Verðbólgan er því enn
helzta vandamálið, sem við er að glíma á sviði
efnahagsmála,“ segir í nýútkomnu riti þjóðhagsstofn-
unar, „Úr þjóðarbúskapnum44, þar sem fjallað er um
efnahagshorfur á árinu 1979. Ritið, sem árlega er gefið
út, fjallar um framvindu efnahagsmála á þessu ári og
horfur á hinu næsta.
Með ritinu, sem Morgunblaðinu
barst í gær, var fréttatilkynning,
þar sem skýrt er frá helzta efni
þess. Þar segir:
Þegar Þjóðhagsstofnun reiknar
út spár sínar fyrir árið 1979 gerir
hún ráð fyrir svipaðri aukningu
útflutningsframleiðslunnar og á
árinu 1978, eða 2—3% þar sem
gert er ráð fyrir áframhaldandi
takmörkun sóknar á þorskveiðum
og nokkru aðhaldi við loðnuveiðar,
en aukningu annars afla á móti.
Auk þess er gert ráð fyrir
járnblendiútflutningi.
Þjóðhagsstofnun hefur í dag
gefið út 9. hefti fjölritsins Úr
þjóðarbúskapnum, þar sem fjallað
er um framvindu efnahagsmála á
líðandi ári, hag atvinnuvega og
efnahagshorfurnar fyrir árið 1979.
Hér fer á eftir ágrip af efni
skýrslunnar, einkum upphafskafla
og niðurlagi hennar:
Framvindan 1978
Þegar litið er yfir árið 1978,
skiptir mjög í tvö horn með
framvindu efnahagsmála.
Sé eingöngu horft á framleiðslu,
atvinnu og viðskiptajöfnuð, virðist
allt með kyrrum kjörum. Fram-
leiðsla hefur farið vaxandi, að vísu
hægar en árið 1977, en talið er að
þjóðarframleiðslan muni aukast
um 3'k% á þessu ári. Atvinna
hefur verið yfrið nóg. Viðskipti við
önnur lönd eru nær hallalaus, og
veldur þar einkum mikill útflutn-
ingur á árinu, bæði vegna aukinn-
ar framleiðslu og eins hafa birgðir
minnkað. Að vísu ber þann skugga
á þessa hagstæðu mynd, að
viðskiptakjör gagnvart útlöndum
hafa heldur rýrnað á árinu
andstætt fyrri vonum, þar sem
útflutningsverð hefur hækkað
minna en innflutningsverð. Þar er
þó ekki um neinn búskell að ræða
og kann að reynast tímabundin
breyting. Lífskjör almennings eru
einnig með bezta móti.
En það er ranghverfa á fram-
vindu efnahagsmála á árinu.
Verðbólgan hefur farið mjög
vaxandi, og gengi krónunnar fallið
ört til að jafna metin milli
hækkunar verðlags hér á landi og í
viðskiptalöndum. Þannig hefur
framfærsluvísitalan hækkað að
meðaltali um 44% á þessu ári
samanborið viö 30% hækkun í
fyrra. Fylgifiskur verðbólgunnar
hefur verið síendurtekinn
rekstrarvandi útflutningsatvinnu-
vega og efnahagsaðgerðir stjórn-
valda til þess að ráða fram úr
honum. A sviði verðlags- og
launamála hefur ríkt mikil ókyrrð,
sem gleggst sést af því, að á árinu
voru fjórum sinnum sett lög, sem
breyttu greiðslu verðbóta á laun
frá því, sem samningar ákveða
jafnframt öðrum ráðstöfunum, og
á fyrri hluta ársins fylgdi þessum
aðgerðum ókyrrð á vinnumarkaði
með verkföllum og útflutnings-
banni.
Kauptaxtar hafa hækkað að
meðaltali um 55% á þessu ári og
kaupmáttur þeirra aukizt um
rúmlega 7%. Ráðstöfunartekjur
einstaklinga hafa hækkað nokkru
minna, eða um 50%, og kaupmátt-
ur þeirra er rúmlega 4% hærri en
að meðaltali 1977. Á sama tíma
hefur kaupmáttur þjóöartekna
aukizt um 2% á mann að meðal-
tali.
Ilorfurnar 1979
Markaðshorfur fyrir íslenzkar
útflutningsafurðir virðast yfirleitt
góðar. Á næsta ári er reiknað með
svipaðri aukningu útflutnings-
framleiðslunnar og á þessu ári, eða
2—3%, þar sem gert er ráð fyrir
áframhaldandi takmörkun sóknar
á þorskveiðum og nokkru aðhaldi
við loðnuveiðar en aukningu ann-
ars afla á móti. Auk þess bætist
væntanlega járnblendi við útflutn-
ingsvöru landsins á næsta ári.
Ekki sýnist ráðlegt að reikna með
hækkun útflutningsverðs, en þó er
gert ráð fyrir, að hækkun inn-
flutnings- og útflutningsverðs
„Stripl í Paradís”
Smásagnasafn eftir Ólaf Jónsson
BÓKAÚTGÁFAN Ögur hefur sent
frá sér smásagnasafn eftir ólaf
Jónsson búnaðarráðunaut.
Á kápusíðu segir m.a. um útgáf-
una:
„Það hefur lengi verið á vitorði
æði margra að Ólafur Jónsson ætti í
fórum sínum handrit af smellnum
sögum. Þetta vissu þeir sem heyrt
höfðu Ólaf lesa eina og eina þeirra
upp á mannamótum; kannski á
slægjuhátíð í sveit, kannski á
Austfirðingamóti í norðlenskum bæ.
Og hver sá sem hlustað hafði á
þessar sögur sannfærðist um það, að
náttúruskoðarinn, tilraunamaðurinn
og fræðagrúskarinn Ólafur Jónsson
átti fleira á sinni könnu en ódáða-
hraun, belgjurtir og berghlaup.
Úr handraða hans komu þær
sögur, sem nú hafa verið færðar
innan þessara spjalda. í þeim er sagt
frá þeirri óræðu mey Stefáníu,
koppunum hennar Sæunnar,
drykkjukönnunni sem aldrei var á
verði svipuð á næsta ári, og
viðskiptakjörin haldist óbreytt.
í þjóðhagsspánni fyrir 1979 er
tekið mið af ákveðnu dæmi um
verðlags- og kauplagsþróun, þar
sem gert er ráð fyrir, að kauptaxt-
ar hækki ekki umfram 5% á
þriggja mánaða fresti á næsta ári.
Niðurstaðan í þessu dæmi verður
sú, að framfærsluvísitalan hækki
um 33% að meðaltali næsta ár, en
í lok ársins yrði hækkunin komin
niður undir 30%. Er þá reiknað
með, að ríkisfjármálin verði í þeim
skorðum, sem fjárlagafrumvarpið
gerir ráð fyrir, og peningamagn og
útlán breytist ekki umfram verð-
hækkun pg veltu samkvæmt þess-
ari spá. I spánni er reiknað með,
að hlutfall fjárfestingar af þjóðar-
framleiðslu 1979 verði 24—25%,
sem er lækkun úr tæplega 27% á
þessu ári. Öll þessi atriði eru
veigamiklar forsendur spárinnar. I
þjóðhagsspánni er reiknað með
því, að kaupmáttur ráðstöfunar-
tekna á mann verði svipaður eða
heldur meiri á næsta ári en að
meðaltali 1978, en kaupmáttur
kauptaxta aftur á móti ívið minni.
Á næsta ári er spáð heldur
hægari aukningu þjóðarfram-
leiðslu en á þessu ári, eða um
1—1 'Á%. Miðað við þá tekju- og
verðlagsþróun og þróun þjóðarút-
gjalda, sem spáin gerir ráð fyrir,
gæti orðið afgangur á viðskiptun-
um við útlönd — í fyrsta sinn frá
1970.
Þótt vöxtur þjóðarframleiðslu á
næsta ári verði minni en á
undanförnum 2—3 árum, ætti
hann að nægja til þess að tryggja
fulla atvinnu, ef marka má fyrri
reynslu. Á hinn bóginn er ljóst, að
framvinda verðlags- og launamála
að undanförnu hefur í för með sér
mikið umrót og óvissu, sem dregur
úr framförum og veikir undirstöð-
ur efnahagslífsins. Verðbólgan er
því enn helzta vandamálið, sem við
er að glíma á sviði efnahagsmála.
„Straum-
ar 78”
Laugardaginn 9. desember opn-
aði samsýning fjögurra ungra
listamanna, Bjarnar Roth, Indr-
iða Benediktssonar, Einars
Hrafnssonar og Sigurðar Ingólfs-
sonar, í Galleríi Suðurgötu 71.
Hér eru á ferðinni svo til
óþekktir listamenn og er þetta
frumraun þeirra í sýningarhaldi.
Þeir eru allir sjálfmenntaðir í
grein sinni og enginn þeirra hefur
list að aðaalstarfi.
Á sýningu þessarri kennir
margra grasta, er hér um að ræða
bæði tví- og þrívíð verk. Aðstand-
endur sýningarinnar hafa valið
henni nafnið „STRAUMAR ’78“.
Öll eru verkin innan við hálfs-
mánaðar gömul, flest til sölu en
nokkur þó í einkaeigna. Sýningin
verður opin alla daga vikunnar
frá kl. 16-22.
ólafur Jónsson.
sínum stað, frá Sigmundi og vinnu-
konu bankastjórans og mörgu fleiru,
að ógleymdu stripli í Paradís.
Stíll þessara sagna er sígildur
íslenskur frásagnarstíll og sögurnar
eru hér birtar eins og þær fyrst voru
sagðar, nánast af munni fram, og á
blöð færðar."
Hillusamstæöur
fyrir hljómflutningstæki, sjdnvarpstæki, hljómplötur
og tónbönd (kasettur)
Tónbandageymsla í bald
W85 Hnota
eöa
svart
Verð kr. 39.400.00
850 Svart
B 850 m.m.
D 390 m.m.
H 470 m.m.
Fyrir hljómtækjasamstæðu. Geymsla fyrir 130 hljómplötur og 54
tónbönd.
'Verð kr. 45.900.
Hljómtækja skápar
W 100 Hnota B 1000 m.m.
eða D 395 m.m.
svart H 560 m.m.
Geymsla fyrir 60 hljómplötur sklíffur fyrir 30
tónbönd.
Verð kr. 64.200.00

W 115 Hnota B 1150 m.m.
eða D 395 m.m.
svart H 560 m.m.
Geymsla fyrir 90 hljómplötur, skiíffur fyrir 45 tónbönd.
Verð kr. 74.100.00
Sendum í póstkröfu
Umboðsmenn víða um land
unnai (Sfyzá’Mon kf.
C 45
B 495 m.m.
D 415 m.m.
H 1100 m.m.
Svart eða svart m/áli
Verð svart kr. 76.800.00 svart m/áli kr. 84.200.00
Sjónvarpsfætur
705 C Verð kr. 25.000.00
Sudurlandsbraut 16
Sími 91-35200.