Morgunblaðið - 30.12.1978, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. DESEMBER 1978
11
kom út góð bók í Sovétríkjunum, —
ævisaga Oborins, míns ágæta kennara,
sem látinn er fyrir nokkru. Aftast í
bókinni er skrá yfir alla nemendur hans,
sem náð hafa einhverjum frama. Vladi-
mir Ashkenazy er ekki nefndur þar, en
hins vegar Þórunn Tryggvason. Skriffinn-
arnir hafa nefnilega ekki áttað sig á því'
hver hún er, því að þegar við kynntumst
hjá Oborin notaði öll fjölskylda hennar
föðurnafn Jóhanns Tryggvasonar, föður
hennar. Svona getur jafnvel hinu pott-
þéttasta kerfi skotizt.
— Þú hefur þá aldrei heimþrá?
— Nei, enga þrá. Það eina, sem ég finn
til gagnvart Sovétríkjunum er ótti. Samt
dettur mér stöku sinnum í hug að gaman
væri að koma þangað og sjá hvernig nú er
umhorfs á fornum slóðum.
— Verðurðu var við að flutningur þinn
fái mismunandi viðtökur eftir þjóðlönd-
um?
— Nei, það getur ekki heitið. Auðvitað
hafa allar þjóðir sín séreinkenni og fólk
lætur ekki tilfinningar í ljós með sama
hætti, en viðbrögðin bera mikið til vott
um sömu tilfinningar. Eftir því sem ég
hef aðstöðu og áhuga á að fylgjast með
dómum gagnrýnenda þá eru þeir jákvæð-
ir og vinsamlegir, — yfirleitt að minnsta
kosti.
— En þú sjálfur? Ert þú jákvæður og
vinsamlegur í þinni gagnrýni?
— Það fer sjálfsagt eftir því hvernig á
málið er litið. Ef þú ert að hugsa um
íslenzku sinfóníuhljómsveitina þá er
svarið hiklaust já. Viðbrögðin við henni
komu mér ákaflega á óvart. Mjög svo. Eg
fullyrði að hvað hljómsveitina snertir þá
er ég dómbær á frammistöðu hennar.
Bæði þekki ég hana vel og svo hef ég
samanburð, sem fáir hafa. Eg hef leikið
einleik með Sinfóníuhljómsveit íslands
upp undir tíu sinnum, og nokkurn veginn
jafnoft hef ég stjórnað henni á tónleikum,
fyrir utan öll þau skipti sem ég hef setið á
áheyrendabekk og þannig getað einbeitt
mér algerlega að því að hlusta, svo að um
sleggjudóma getur ekki verið að ræða
þegar ég set fram ákveðna og rökstudda
gagnrýni á frammistöðu hljómsveitarinn-
ar og bendi á leiðir til úrbóta. Þess vegna
komu þessi sárindi, sem einn vinur minn
telur raunar bera vott um hefnigirni, mér
ákaflega á óvart. Ég hefði fremur haldið
að aðstandendur hljómsveitarinnar sæju
ástæðu til að færa sér hana í nyt í
baráttunni fyrir því að betur verði búið
að hljómsveitinni, í stað þess að snúa
umræðunni upp í ásakanir um að ég væri
lélegur stjórhandi. Það kemur málinu alls
ekkert við. Hvort ég er góður stjórnandi,
vondur stjórnandi eða yfirleitt enginn
stjórnandi er málinu algjörlega óviðkom-
andi.
Sannleikurinn er nefnilega sá, að
meðan Sinfóníuhljómsveit Islands er höfð
í fjármagnssvelti er ekki að búast við
stórum framförum. Hvort sem okkur
líkar betur eða verr þá hafa fjármunir
— Rœtt viö Þórunni og Vladimir Ashkenazy
úrslitaþýðingu um gæðin. Til þess að fá
góða hljóðfæraleikara þarf að skapa kjör,
sem gera fólkinu mögulegt að lifa af þeim
launum einum, sem greidd eru fyrir
hljóðfæraleikinn. Um þetta hljóta allir
sem til þekkja að geta verið sammála.
Það hafa fleiri hljómsveitir en Sinfón-
íuhljómsveit Islands barizt í bökkum. Það
hafa þær stórhljómsveitir, sem hvaða
lengst hafa náð, allar gert meira eða
minna. En við skulum líka athuga að það
er óvíðast sem þeim er haldið uppi af
opinberu fé. Ég held að í Vestur-Évrópu
sé það aðeins í V-Þýzkalandi og Austur-
ríki, sem hljómsveitirnar eru á opinberu
framfæri. Víðast hvar annars staðar
standa aðgangseyrir og framlög einkaað-
ila algjörlega undir rekstrinum. í Banda-
ríkjunum fer þetta víða þannig fram að
stofnanir eins og Ford Foundation og
aðrar slíkar ákveða að leggja fram fé til
rekstursins með skilyrðum. Forráðamenn
slíkra stofnana koma kannski og segja:
„Gjörið svo vel. Hér eru milljón dollarar,
sem þið fáið til ráðstöfunar gegn því að
afla sömu upphæðar sjálfir." Þetta er
náttúrlega tilboð sem ekki er hægt að
neita, og það hefur þau góðu áhrif um leið
að kapp hleypur í hljómsveitina og hún
fer að spjara sig. Um þetta mætti segja
margar sögur og langar, og allar hafa
þær góðan endi — það er að segja:
Hljómsveitirnar leika betur og betur.
Ég sé að vísu ekki að þetta kerfi geti átt
við hér, vegna fámennis og þess að jafnvel
stærstu fyrirtæki hér skila ekki nema
mjög litlum tekjuafgangi þegar bezt
lætur. Því hlýtur rekstrarfé Sinfóníu-
hljómsveitarinnar að koma frá opinber-
um aðilum. Meðan skilningur á þeirri
menningarlegu nauðsyn að halda uppi
góðu tónlistarlífi en ekki útbreiddari en
hann er þá er kannski ekki von á góðu.
Dæmi um þetta skilningsleysi er tillaga,
sem sett var fram í alvöru í umræðu um
afkomu hljómsveitarinnar, — af þing-
manni, minnir mig. Sá góði maður taldi
að fjármagnið mætti nýta betur með
þeim hætti að láta sama hljóðfæraleikara
leika á fleiri en eitt hljóðfæri! Er von á
góðu á meðan umræðurnar eru á þessu
stigi?
— En setjum sem svo að betur yrði
búið að sinfóníuhljómsveitinni fjárhags-
lega. Hlyti skortur á hljóðfæraleikurum
ekki að há henni eftir sem áður?
— Það tel ég ekki vera. Það eru til
nægilega margir góðir og vel menntaðir
íslenzkir hljóðfæraleikarar í góða hljóm-
sveit, en margir þeirra, einkum þeir, sem
eru af yngri kynslóðinni, vilja auðvitað
vera þar sem þeir fá laun, sem gera þeim
kleift að stunda sitt starf af fullum
krafti. Ég er viss um að margt af þessu
fólki mundi vilja vera hér, ef það byggi
við þokkaleg kjör. Auðvitað eru það ekki
bara peningarnir, sem ráða úrslitum,
heldur líka það að i fjölmenninu er
tónlistarlíf skiljanlega margbrotnara en
hér getur orðið. Samt sem áður er ég viss
um að íslenzka sinfóníuhljómsveitin yrði
því langtum aðgengilegri kostur ef betur
yrði að henni búið fjárhagslega, og þær
óskir á ég beztar hljómsveitinni til handa
að mönnum aukist skilningur á þessu.
hafnarinnar. Tilefnið var sextugs-
afmæli íslenska fullveldisins.
Undirritaður, formaður félags-
ins, flutti ávarp í tilefni dagsins.
Átta ungir Islendingar, nemendur
á Norræna lýðháskólanum i
Kungálv, skemmtu með söng og
hljóðfæraslætti. Eyþór Stefánsson
læknir spilaði undir á harmoniku
og var hann einnig veislustjóri.
Samkoman var mjög vel sótt, nær
150 manns komu, og skemmtu
menn sér við söng og dans og
gleðskap fram yfir miðnætti.
Stefán Einarsson, verkfræðingur,
Eyþór Stefánsson, læknir, og
Gunilla Alkás, ritari á skrifstofu
ræðismanns og Flugleiða, báru
eins og svo oft áður hita og þunga
af undirbúningi.
Gestir að heiman
Um miðjan janúar er svo efnt til
jólatrésfagnaðar. Þorrablót er
haldið á hverjum vetri. Þá er
stundum farið til sjós, þ.e.a.s. farið
frá Gautaborg yfir til Danmerkur
með Sessan-ferjunni. Að jafnaði er
þá farið kl. 18 á föstudegi til
Friðrikshafnar á Jótlandi, þó ekki
farið í land, og komið til baka til
Gautaborgar um eitt leytið um
nóttina. Félagið fær þá sérstakan
borðsal í skipinu, þar sem íslensk-
ur þorramatur er á borðum, en
hljómsveit leikur fyrir dansi í
aðalveitingasal skipsins.
Þorrablót er þó stundum haldið í
landi og er þá oft fjölbreytt
skemmtidagskrá. Á sl. vetri voru
þau ágætu hjón, Ragnheiður Ásta
Pétursdóttir og Jón Múli Árnason,
gestir félagsins. Jón Múli sagði
nýjustu fréttir að heiman og flutti
orðum aukinn fréttaauka í léttum
tón við mikinn fögnuð áheyrenda.
Það er föst venja að fagna sumri
á fjölskyldufundi á fyrsta sunnu-
degi sumarsins um mánaðamótin
apríl-maí í húsakynnum Norræna
lýðháskólans í Kungálv. Þá hefur
félagið einnig fengið góða gesti að
heiman, t.d. hefur heiðursmaður-
inn Höskuldur Skagfjörð, leikari,
komið að heiman með fjölbreytt
skemmtiefni við hæfi barna og
fullorðinna.
í vor eigum við von á Skólakór
Garðabæjar, sem mun syngja á
sumarfagnaði félagsins í Kungálv.
Kórinn mun dvelja hér í nokkra
daga um mánaðamótin apríl-maí í
boði Sænsk-íslenska félagsins.
Einnig stendur til að Háskóla-
kórinn í Reykjavík komi hér við í
b.vrjun mars á leið sinni frá
Stokkhólmi til Kaupmannahafnar.
— Við minnumst þess einnig með
ánægju, þegar Alþýðuleikhúsið frá
Akureyri hafði hér viðdvöl á leið
til Stokkhólms og efndi til leik-
sýningar á íslensku fyrir fullu
húsi. Leikflokkur Alþýðuleikhúss-
ins var mikill aufúsugestur. Slíkar
heimsóknir eru mikilvægar sem
landkynning.
Þorrablót Sænsk-íslcnzka félagsins í Gautaborg er oft haldið um borð í Sessan fcrjunni á leið fram og til baka milli Gautaborgar og
Friðrikshafnar á Jótlandi. — Á myndinni sést ferjan leggja úr höfn. Gautelfur og Álvsborgarbrúin í baksýn.
<1
.
'
m Wm
Mmí