Morgunblaðið - 06.01.1979, Page 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. JANÚAR 1979
Logi Guðbrandsson framkv.stj. Landakotsspítala:
„...að gefa
sér rangar
forsendur... ”
í Þjóðviljanum hafa undanfarið
birzt greinar um málefni tveggja
sjúkrahúsa í Reykjavík og kjör
lækna, sem á þeim starfa.
Tilefni þessara greina eru í
blaðinu taldar vera umræður sem
fram fóru í nóvember s.l. á Alþingi
vegna fyrirspurnar Sighvats
Björgvinssonar alþingismanns til
heilbrigðis- og tryggingamálaráð-
herra.
í greinum þessum er vikið
nokkuð að St. Jósefsspítala Landa-
koti og er óhjákvæmilegt að gera
nokkar athugasemdir við grein-
arnar. Mun ég í þessum athuga-
semdum halda mig við það sem
varðar þann spítala í greinum
þessum en aðrir munu sjálfsagt
svara fyrir sig.
Fjögur atriði eru einkum nefnd í
greinunum, sem varða St. Jósefs-
spítala.
1) Launakjör lækna og störf
þeirra við utanspítalasjúklinga.
2) Kjör yfirlæknis rannsókna-
deildar spítalans.
3) Stjórn spítalans og fjárhagsleg
ábyrgð hennar á rekstri spítal-
ans.
4) „Öngþveiti" í skipulagsmálum
sjúkrahúsanna.
Þegar þetta er ritað hafa birzt
fjórar greinar í Þjóðviljanum um
þessi efni, 28.—31. desember s.l. I
síðustu greininni segir höfundur,
Einar Örn Stefánsson: „Læknar
virðast margir hverjir telja sig
með merkilegri mönnum og hafa
löngum haft lag á því að mynda
um sig goðsagnakenndan hjúp
leyndar og virðuleika. Samstaða
þeirra er einatt mjög mikil og
ræðst sá ekki á garðinn þar sem
hann er lægstur, sem ætlar að
voga sér að athuga hvort eitthvað
muni um óhreint mjöl í pokahorni
svo ginnheilagrar starfsseíettar.
Það kom líka á daginn, þegar
undirritaður var að reita saman
upplýsingar um kjör lækna og
starfsaðstöðu fyrir stuttu. Menn
urðu afar varfærnir og véfréttar-
legir í tali, báðu um nafnleynd í
guðanna bænum og það var
jafnvel erfiðleikum bundið, að fá
jafn einfaldar og sjálfsagðar
upplýsingar og þær, hver væru
föst laun lækna á ríkisspítölun-
um.“
á Alþingi, rangra fullyrðinga, sem
fengnar eru sumar úr umræðum í
tilefni af þessu svari ráðherra, eða
annars staðar án þess, að heimilda
sé getið og loks ályktana blaða-
mannsins, sem því miður eru
oftast í engu samræmi við veru-
leikann.
Ég mun nú snúa mér að þeim
atriðum, sem nefnd voru hér að
ofan.
Launakjör lækna
1) Launakjör lækna og störf
þeirra í þágu sjúklinga utan
spítala.
a) Legusjúklingar.
í grein 28.12. segir: „Læknarnir
á Landakotsspítala eru í raun eins
konar verktakar. Þeir starfa á
spítalanum og hafa þar alla sína
aðstöðu en fyrir læknisaðgerðir
sínar fá þeir greitt frá Trygginga-
stofnun ríkisins samkvæmt fyrr-
nefndum sérfræðingasamningi.
Spítalinn rukkar greiðslurnar inn
fyrir læknana, en þeir skila síðan
að jafnaði um 25% af upphæðinni
til spítalans sem gjald fyrir
aðstöðu, tæki o.s.frv." Sama stað-
hæfing kemur fram 30.12.
Staðhæfing þessi er röng.
Spítalinn rukkar enga reikninga
fyrir lækna né aðra starfsmenn
spítalans. Öll laun þ.á m. til lækna,
eru greidd af tekjum spítalans,
sem fást með daggjöldum.
Munur á launum lækna (sér-
fræðinga) og annars starfsfólks er
að læknar vinna í ákvæðisvinnu,
þ.e. fá greitt fyrir þau verk sem
þeir vinna, en ekki eftir vinnu-
tíma.
Staða læknanna er að ýmsu leyti
lík stöðu verktaka. Þeir fá t.d. ekki
greidd laun í sumarleyfi, náms-
ferðum né öðrum leyfum. Spítal-
inn greiðir ekki launaskatt af
læknalaunum, heldur gera læknar
það sjálfir, eins og tíðkast hjá
atvinnurekendum.
Læknar fá ekki mismunandi
greiðslur eftir því hvenær verk er
unnið og skiptir engu hvort verk er
unnið að nóttu eða degi, helgum
degi eða virkum.
Ekki er um að ræða að læknar
fái greitt fyrir verk sem aðrir
vinna.
Spítalinn hefur ekki afskipti af
því, hvort læknar hafi með hönd-
um önnur störf utan spítalans,
enda má reikna með, að læknir
vinni því minna á spítalanum, sem
hann vinnur meira utan hans og
fái því minni laun frá spítalanum.
Tekjur lækna verða því afar
mismunandi, enda engin tala til
sem kallast getur fastalaun.
Hins vegar kemur alltaf í ljós,
að ákvæðisvinnufyrirkomulagið er
rekstrarlega mun hagstæðara en
fastlaunakerfi og þannig hagstæð-
ara fyrir það opinbera.
Ef gerður er samanburður á
kostnaði við læknisþjónustu á
spítölum hér í borg, kemur í ljós,
að 1977 var kostnaður á hvern
legudag klr. 3.192- á Landakoti,
kr. 3.753- á Landspítala og kr.
3.873.- á Borgarspítala.
Fjöldi getur fengiö bót
meina án sjúkrahúslegu
b) Göngusjúklingar (ambulant
sjúklingar).
Á St. Jósefsspítala eru að
jafnaði um 180 rúm. Hins vegar
hefur spítalinn mun meiri afkasta-
getu en að sinna þeim 180
sjúklingum, sem í þeim liggja.
Fjöldi sjúklinga getur fengið bót
meina sinna án spítalalegu og með
því að gera aðgerðir á sjúklingum
án þess að leggja þá inn gerist það
miklu fyrr en ella og auk þess mun
ódýrar en annars.
Okkur hér á spítalanum finnst
það heldur léleg nýting á því
fjármagni, sem í spítalanum
liggur, að takmarka notkun þess
við 180 sjúklinga og hljóta flestir
að geta verið okkur sammála um
það.
Tryggingastofnun ríkisins greið-
ir ekki spítölum fyrir vinnu við
aðra sjúklinga en þá sem í
rúmunum liggja. Samkvæmt
Logi Guðbrandsson
samningi milli TR og Læknafélags
Reykjavíkur skal aðeins greiða
læknum fyrir slíkt. Spítalinn á
enga aðild að þessum samningi og
fær ekki breytt þessu fyrirkomu-
lagi. TR gæti það ef til vill.
Spítalinn hefur hins vegar
samþykkt, að læknar fái að gera
aðgerir á sjúklingum, sem ekki eru
lagðir inn, gegn því að læknar skili
spítalanum 25% af greiðslu þeirri
sem þeir fá hjá TR, en greiði auk
þess fyrir deyfingu og einnota-
áhöld.
í greinum Þjóðviljans er vikið
að þessu og sagt frá því áliti
forstjóra TR, að hlutfall þetta sé
óhagstætt spítölunum. í því sam-
bandi verður að benda á að læknar
St. Jósefsspítala eru ekki á öðrum
launum hjá spítalanum á meðan
þeir vinna verk þessi.
Samkomulag læknanna og spít-
alans er munnlegt, en hefur verið
kynnt TR með bréfi dags. 16.7.
1977. Ákvæði um formlega til-
kynningu samnings til TR kom inn
í ofangreindan samning TR og LR
í ársbyrjun 1978, en skyldan hvílir
á læknum að uppfylla þann
samning en ekki á spítalanum.
Ambulant vinna lækna á spítal-
anum er ekki meiri en svo, að hún
skiptir engum raunverulegum
sköpum um rekstur hans, en gefur
þó spítalanum einhverjar tekjur.
Laun eins læknis
2) Mjög hefur verið deilt á
greiðslur til eins læknis á spítal-
anum, yfirlæknis rannsóknadeild-
ar, Jóhanns L. Jónassonar. Var
augljóst, að fyrirspurn Sighvats
alþingismanns Björgvinssonar um
„hæstu greiðslu frá TR til lækna
við Landakotsspítala" var beint að
greiðslum til hans, enda hefði
hann eins getað nefnt nafn hans í
fyrirspurninni svo alþekkt var
staðreyndin, að hann fékk allra
manna hæstar greiðslur frá TR.
Ráðherrann svaraði þessari
spurningu, væntanlega eftir upp-
lýsingum frá TR. Hann greindi
einnig frá upplýsingum frá spítal-
anum um skiptingu á brúttófjár-
hæðinni. Hvorki var í svari
spítalans til ráðherra, né í svari
ráðherra Við fyrirspurninni nefnt
að hluti læknisins væru „beinar
launagreiðslur" til hans, eins og þó
er gengið út frá í grein 28.12. og
30.12. Þau orð viðhafði Sighvatur
Björgvinsson hins vegar í umræð-
um á Alþingi, og þau orð tekur
blaðamaðurinn sem rétt og leggur
út af þeim fyrirsögn yfir þvera
forsíðu Þjóðviljans 28.12.
Er niðurstaða þeirra sú, að
læknirinn hafi röskar 20 m. kr.
tekjur af þessari starfsemi 1977.
Ef blaðamaðurinn hefði lesið
ræður annarra þingmanna en
Sighvats Björgvinssonar t.d.
Braga Níelssonar og Einars
Ágústssonar í þessum umræðum
hefði hann heyrt á það minnst, að
yfirlæknirinn hefur nokkurn
kostnað að sínum hluta.
Þá kom einnig fram í seinni
ræðu ráðherra, að hann vissi ekki
um rekstrarkostnað læknisins,
enda var hvergi leitað eftir
upplýsingum um hann, hvorki hjá
spítalanum né lækninum.
Samkvæmt upplýsingum
læknisins munu hreinar tekjur
hans af þessum sérstaka rekstri
nema kr. 10.161.920.-
Nú munu sjálfsagt einhverjir
telja þetta bærilegar tekjur og læt
ég öðrum eftir að ræða um hvort
læknir á að hafa meiri tekjur en
ófaglærður iðnverkamaður eða
hver munurinn á að vera.
Ábyrgð stjórnarmanna
3) í greinunum kemur hvað
eftir annað fram, að St. Jósefs-
spítala sé stjórnað með sérstökum
hætti, sem sérstaklega komi fram
í því að stjórnin beri enga
fjárhagslega áhættu eða ábyrgð og
sé hætt við að stjórnin geri sér
ekki mikla rellu út af sparnaði eða
aðhaldi í rekstri spítalans.
Ekki er auðvelt að sjá hvernig
þessar hugmyndir eru til orðnar
eða hvernig blaðamaðurinn rök-
styður, þó ekki væri nema fyrir
Hefði getað sparaö
báðum skrifin
Ekki er af greinunum fyllilega
ljóst, hverjir heimildarmenn
blaðamannsins eru, sem svo tregir
voru á upplýsingar. Hins vegar er
vitað, að hann hefur engar upplýs-
ingar fengið á St. Jósefsspítala,
enda hefur hann ekki leitað eftir
þeim a.m.k. ekki hjá þeim, sem
þær gætu veitt. Hefði hann getað
sparað okkur báðum skriftir í
þessu sambandi ef hann hefði gert
það.
Stjórnendur St. Jósefsspítala
telja sig á engan hátt yfir
gagnrýni hafna, enda er sjálfsagt
að athuga hana og lagfæra það
sem miður fer.
Hins vegar getur það engum
tilgangi þjónað, að gefa sér rangar
forsendur og draga síðan af þeim
ályktanir, sem auðvitað geta ekki
orðið réttar fremur en hinar röngu
forsendur.
í greinum þessum má greina á
milli réttra fullyrðinga, sem eink-
um eru fengnar úr svari ráðherra