Morgunblaðið - 22.07.1979, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐJÐ, SUNNUDAGUR 22. JÚLÍ 1979
23
33 Svitastækjuna lagði upp af 300—400 líkömum sem
ólmuðust við undirspil tveggja eða þriggja hljómsveita...
yy Mendmgamiruraiu
í vísnasöngnum
(SJÁ: Austurlönd fjær)
ári í Danmörku, hefur hlutfalls-
lega alltaf verið hin sama um
langt árabil. Það hefur verið leitað
margs konar ráða til þess að koma
í veg fyrir fæðingar fyrir tímann,
en allt hefur reynzt árangurslítið
eða árangurslaust með öllu.
En að því er varðar ástand
þessara mála nú á dögum, þá ríkir
þó nokkur bjartsýni um úrbætur í
þessum efnum. Því er óhætt að slá
föstu, að þeim börnum, sem nú á
dögum fæðast fyrir tímann, líður
þó alla vega betur en áður fyrr.
Áhættan, sem fylgir því að barn
fæðist fyrir tímann, er sú, að oft
er hætt við að barnið geti ekki
spjarað sig í þessum heimi vegna
skorts á þroska. Þá er einnig viss
hætta á lélegum andlegum þroska
hjá fyrirburðsbarni, spastíska
lömun og margt annað af
óskemmtilegra taginu. Þó hefur á
seinni árum dregið stórlega úr
þeirri hættu, sem vofað getur yfir
fyrirburðsbörnum, enda þótt fæð-
ing fyrir tímann sé alltaf bundin
margs konar áhættu fyrir barnið.
Nú liggur samt sem áður reynsla
fyrir því, að börn, sem aðeins vega
1000 grömm við fæðingu, eiga að
geta spjarað sig ágætlega við rétta
meðferð.
Hlutverk fæðingarlæknisins er
fyrst og fremst að sjá um, að
fæðingin sjálf valdi barninu eins
r litlu hnjaski og framast er unnt.
Það getur verið mikil hætta á
heilaskemmdum, þegar börn fæð-
ast fyrir tímann. Hafi barnið
komist óskaddað gegnum sjálfa
fæðinguna, er um að gera að hafa
nákvæmt eftirlit með því, og
tryggja til dæmis, að það fái
nægilegt súrefni. Yfirleitt þurfa
öll lífsskilyrði fyrirburðarbahis
að vera hin ákjósanlegustu.
Það hefur greinilega komið í
ljós, að með mun bættri læknis-
fræðilegri umönnun, hefur tekizt
að koma í veg fyrir fjöldamörg
slys og slysni, sem voru svo algeng
hér áður fyrr hjá börnum, sem
fæddust fyrir tímann.
Mjög þýðingarmiklar framfarir
hafa vissulega orðið á allri með-
ferð fyrirburða, en samt sem áður
vantar enn skýringuna á því,
hvers vegna um það bil 6 af
hundraði barnshafandi kvenna
ganga ekki með börn sín út allan
meðgöngutímann.
-Erol.
aðallega Thailendingar, Arabar,
Pakistanar og félitlir Evrópu-
menn. Sömu sögu er að segja af
nuddstofunum.
Duang Jinda, sem rekið hefur
„Jin’s Bar“ sl. tíu ár, reynir enn
að klóra í bakkann. Hún segist
„elska" alla viðskiptavini sína en
hún verður dreymin á svip þegar
hún minnist amerísku hermann-
anna. „Mörgum þótti vænt um
mig, þetta voru góðir drengir. Á
hverju kvöldi urðu a.m.k. tvenn
eða þrenn slagsmál, en ég lokaði
bara dyrunum, þvoði framan úr
þeim og síðan tókust þeir í
hendur.“
Ljósrauðir veggirnir í veit-
ingastofunni hennar Jindu eru
þaktir brunablettum og hefðu
ekki slæmt af því að komast í
kynni við málningu, borðin eru
útkrössuð og skröpuð og sætin
máð og rifin. í næsta húsi við
hliðina treinir „Honey Bar“ í sér
líftóruna með fáeina gesti á nóttu
og neðar vi götuna eru aðrir sem
fyrir löngu hafa verið lagðir
niður.
„Amerískir dátar eru ekki eins
og samansaumaðir tjallar,“ sagði
við mig Thailendingur, sem með
söknuði minntist fjörugra við-
skipta. „Ekki eins og nú. Túrist-
arnir vilja fá allt fyrir ekki
neitt.“ Brian Edds
STRIÐSGLÆPIRI
Leigusalinn eftir
lýstur fanga -
húða böðull!
Húsið númer 28 við Tile-Wardenberg-Strasse í Vestur-Berlín virðist í
fáu frábrugðið öðrum gömlum húsum í þeirri borg. Málningin er
máð, gluggarnir orpnir og rennurnar rygðaðar.
Þó er dálítið óvenjulegt við þetta hús. Leigugjaldið rennur nefnilega í
vasa Ariberts Heim, fyrrverandi fangabúðalæknis, sem fer huldu höfði en
þarf þó ekki að hafa fjárhagslegar áhyggjur vegna þess að húsaleiguna
fær hann ávallt með skilum.
Heim keypti húsið á árinu 1958 þegar hann stundaði enn læknisstörf í
Baden-Baden. Um það leyti var hann ásakaður um að hafa haft
yfirumsjón með því í fangabúðum nasista, að dælt var bensíni beint i
hjarta fanga, sem leiddi þá umsvifalaust til dauða. Skömmu áður en hann
sicyldi handtekinn tókst honum þó að sleppa og síðan hefur hann verið á
lista yfir þá sem eftirlýstir eru.
Leigjendunum, sem höfðu ekki hugmynd um hver húseigandinn var, brá
heldur betur í brún þegar málið var upplýst í v-þýsku blöðunum í febrúar
Uppþot varð á áheyrendapöllum þinghússins í Bonn nú á dögunum
þegar fyrrverandi fangabúðalimir birtust þar í hinum gömlu
fangabúningum sínum til þess að mótmæla þvíað mönnum á borð við
Heim lækni yrði í rauninni gefnar upp sakir um næstu áramót.
Þingheimur hafnaði tillögu íþá átt.
síðastliðnum. Þeir áttu ákaflega bágt með að skilja hvernig þessi eftirlýsti
stríðsglæpamaður gat nálgast leiguna með aðstoð lögfræðinga og systur
sinnar, sem bjó í Frankfurt. Og ekki nóg með það. Heim sendi
skattyfirvöldum reglulega skattaskýrslu þar sem húsaleigupeningarnir
voru samviskusamlega tíundaðir.
Leigjendurnir saka yfirvöld um að hafa séð í gegnum fingur sér við
eftirlýstan fangabúðamorðingja og um að hafa ekki komið i veg fyrir að
honum bærust peningar á þennan hátt. Nú leggja þeir alli-, 34 að tölu,
leiguféð inn á reikning, sem er á nafni dómstóls í V-Berlín, og hafa farið
þess á leit við dómstólinn, að hann taki að sér umsjón með húsinu.
Á vegum saksóknaraembættisins í Baden-Baden er nú verið að fara
ofan í málsskjölin, 800 blaðsíðna verk, til að kanna hvort ekki megi gera
stríðsglæpamanninn Aribert Heim skaðabótaskyldan svo að unnt sé að
gera húsið upptækt. Holger Schmale
BLODTAPPAR/ ÆÐAKOLKUN
Nýtt „ undralyf“
á næsta leiti?
París — Lyfjafræðingar hjá
fyrirtækinu Parcor í Frakk-
landi hafa nú uppgötvað lyf,
sem framkvæmdastjóri þess, Se-
bastien Picciotto, segir að sé
„sannkallaður lífselixsír níunda
áratugarins fyrir alla þá, sem
komnir eru yfir fertugt.“
Blóðrásarsjúkdómar af ýmsu
tagi eru fylgifiskur hins iðnvædda
samfélags en áhrif þessa lýfs, sem
kallast Ticlid, eru þau, að það
stemmir á að ósi með því að koma
í veg fyrir að blóðflögur kekkist og
hindrar að öllum líkindum einnig
blóðtappa og æðakölkun.
Rannsóknir og tilraunir lyfja-
fræðinga á þeim verkunum lyfsins
að koma í veg fyrir hjarta- og
æðasjúkdóma, slag og hjartaáföll,
eru nú komnar vel á veg og þess
skammt að bíða að lyfið verði sett
á markað. Fyrirtækið Imperial
Chemical Industries í Bretlandi
hefur fengið leyfi til að selja Ticlid
þar í landi og í Japan mun
Daiichi-fyrirtækið sjá um söluna
þegar þar til bær yfirvöld hafa
veitt leyfi sitt. Á fundi með
fréttamönnum nú nýlega lét Picci-
otto svo um mælt, að í bígerð væri
að framleiða lyfið einnig í Banda-
ríkjunum og væri áætlaður fram-
leiðslukostnaður 30 milljónir dala.
„Áður en árið er á enda vonumst
við til að hafa fengið okkur félaga
í Bandaríkjunum," sagði hann.
Bræðurnir dr. Albert og Etienne
Castaigne stofnuðu Parcor-lyfja-
fræðifyrirtækið árið 1958 af frem-
ur litlum efnum. Fyrirtækinu óx
þó fljótt fiskur um hrygg og er nú
svo komið að það er tíunda
stærsta í þessari grein í Frakk-
landi og sala þess á síðasta ári
nam 507 milljónum franka.
(Journal of Commerce)
Islánningarna vann!
Gudmundur Anason, Gisli Helgason och Hanne Juul, den
islandska gruppen, som blev árets överraskning.
Hanne Juul, Gisli Heiga-
son och Gudmundur Ana-
son. Dár har ni árets över-
raskning under den 14:e vis-
festivalen. Trots h&rd kon-
kurrens kunde en enig jury
fastna för den fina islándska
trion. I juryns motivering lá-
ser vi:
”Islánningama gjorde ett
mycket musikaliskt intryck
pá juryn. De var fina instru-
mentalister och sángare.
Den folkmusik de spelar ár
vál várd att bevaras.
Juryn vill sárskilt be-
römma gruppens flöjtist som
var en virtuos pá sina instm-
ment. Vi har dárför enhálligt
valt att utse islánningama
som vinnare bland de oeta-
blerade i árets visfestival
1979”.
Meðfylgjandi mynd er úr Vásterviks-Tidningen í Svíþjóð.
FYRIR skömmu var haldin vísna-
hátíð í V&stervik á austurströnd
Svíþjóðar og kom mikill fjöldi gesta
á hátíðina, eða nær 7000 manns.
Hátíðin var haldin 9.—12. júlí s.l.
Þekktustu tónlistarmönnum Svia
er boðið á þessa hátíð árlega og auk
þess erlendum gestum. Tveimur til
þremur óþekktum listamönnum,
einstaklingum eða hópum er gefinn
kostur á að koma fram á hverju
kvöldi hátíðarinnar og velja áheyr-
endur besta atriði hvers kvölds.
Síðasta kvöldið velur síðan dóm-
nefnd þann einstakling eða hóp sem
bezt hefur staðið sig aðn mati
dómnefndarinnar, en hún er skipuð
einum úr hópi atvinnulistamanna,
einum biaðamanni og einum af
forsvarsmönnum hátíðarinnar. ís-
lendingarnir Gísli Helgason og
Guðmundur Árnason ásamt Hanne
Juul sem er búsett í Svíþjóð hlutu
verðlaunin að þessu sinni, kr. 2000
sænskar. Vakti árangur þeirra mikla
athygli og hefur mikið verið skrifað
um þau i sænskum blöðum í sam-
bandi við vísnahátíðina. Hefur flutn-
ingur þeirra á íslenzkum lögum og
lögum frá öðrum Norðurlöndum
verið rómaður mjög.
Þeir Gisli og Guðmundur eru í
hljómsveitinni Musika Nostra^
Hanne Juul talar íslenzku og m.a.
var hún búsett hér á landi um árabil
og stofnaði þá formlega Vísnavina-
félagið í Reykjavík ásamt fleirum.
Þess má geta að lag eftir Gísla
Helgason hefur verið valið sem
Þjóðhátíðarlag á Þjóðhátíð Vest-
mannaeyja í ágústbyrjun.
Hækkun á olíugjaldinu:
Tekjur útgerðarinn-
ar aukast um 960.000
kr. en útgjöldin um
1.497.000 kr.
MEÐ bi;áðabirgðalöííum ríkisstjórnarinnar er olíugjald
sem kunnugrt er hækkað úr 7% í 15% af óskiptu
aflaverðmæti. Af þessum 15% koma 3% til aflahluta-
skipta og má hér á eftir sjá hvernig þessi olíugjalds:
hækkun og breyting á hlutaskiptunum kemur út. í
dæminu er miðað við að togari sé 10 daj?a í veiðiferð,
meðalaflaverðmæti á hvern úthaldsdag hjá minni
togurunum og gasolíunotkun sé 4000 lítrar hvern
úthaldsdag. Gasolíulíterinn hækkar úr 103 krónum í
137 kr. líterinn.
Dæmið sýnir olíusjaldið, aflahlut og olíukostnað fyrir
og eftir setningu bráðabirgðalaganna:
Tekjur
1. Verðlagsráðsverð til
skipta með áhöfn
2. Olíugjald
3. Stofnfjársjóður
Samtals tekjur
Gjöld
Fyrir setningu
bráðab.laganna
7% olíugjald
12.000.000.00
840.000.00
1.200.000.00
14.040.000.00
Eftir setningu
bráðab.laganna
15% olíugjald
12.000.000.00
1.800.000.00
1.200.000.00
15.000.000.00
1. Aflahlutir 4.560.000.00 4.697.000.00
2. Olíukostnaður 4.120.000.00 5.480.000.00
Samtals framangr. gjöld 8.680.000.00 10.177.000.00
Olíugjaldið er reiknað sem hlutfall af heildaraflaverðmæti áður en
skipt er milli útgerðar og áhafnar sbr. 12 milljónirnar í dæminu hér að
framan.
Ágúst Einarsson, hagfræðingur Landssambands íslenzkra útvegs-
manna, sagði að í þessu dæmi hækkuðu tekjur útgerðarinnar um 960.000
krónur en beinn útgjaldaauki næmi 1.497.000 krónum. Ágúst tók fram,
að framangreint dæmi sýndi eingöngu þá tekju- og kostnaðarliði, sem
tækju breytingum vegna bráðabirgðalaga ríkisstjórnarinnar og annarra
aðgerða hennar vegna olíumálanna nema hvað hér væri ekki tekið tillit
til útgjaldaauka hjá útgerðinni, sem stafaði af breytingu á gengi, sem
yrði óhjákvæmilega.
Sagði Ágúst að gengisbreyting kæmi strax fram í hækkun erlendra
kostnaðarliða t.d. viðhaldi, tryggingu, veiðarfærum og ekki sízt olíunni
sjálfri. Ennfremur hefðu gengisbreytingin mjög fljótt áhrif á alla beina
launaliði og síðast en ekki sízt þá væru allar fjárskuldabindingar
útgerðarinnar í beinum tengslum við gengi. Afleiðingin af þessu yrði
mjög aukin tekjuþörf hjá útgerðinni, sem hlyti að verða að leysa með
hækkun fiskverðs eða lækkun kostnaðarliða.
Ágúst sagði að einnig væri rétt að taka fram að fyrrnefnt dæmi sýndi
áhrifin á skutttogara af minni gerð en olíueyðsla í hlutfalli við aflann
væri mun minni en t.d. hjá stærri skuttogurunum og minni togbátum.
„Áhrif þessara aðgerða koma því mjög illa niður á hefðbundinni
togbátaútgerð t.d. í Vestmannaeyjum en segja má að stærstur hluti
bátaflota þeirra hafi stundað togveiðar," sagði Ágúst.