Morgunblaðið - 03.05.1980, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. MAÍ1980
29
1. maí-lög ríkisstjórnar:
Skattstiginn og flugvallar-
gjaldið samþykkt á næturfundi
Guðmundur J. Guðmundsson mætti ekki til fundar í þingdeildinni
Eftir allsnarpar umræður í neðri deild Alþingis sl. miðvikudag og miðvikudags-
kvöld, sem stóðu fram á nýjan dag — 1. maí — eða til klukkan hálf þrjú að nóttu, var
skattstigafrumvarpið loks samþykkt sem lög frá Alþingi með 20 atkvæðum
stjórnarliða gegn 18 atkvæðum stjórnarandstöðu. Allar breytingartillögur voru
felldar, yfirleitt með 20 atkvæðum gegn 19 en þó sumar með 19 atkvæðum gegn 19,
svo tæpara mátti ekki standa. Þá var hækkun flugvallagjalds, bæði á flugleiðum
innanlands og milli landa, samþykkt með 20 atkvæðum gegn 19. Fjarvera
Guðmundar J. Guðmundssonar (Abl) og spurningin um það, hvern veg Valdimar
Indriðason, varamaður Friðjóns Þórðarsonar, dómsmálaráðherra, greiddi atkvæði,
skapaði spennu á Alþingi, bæði meðal þingmanna og fréttamanna, enda valt
afgreiðsla málsins á afstöðu hans.
Geir Hallgrimsson
Hin rauðu ljósin
í anddyri Alþingis og á gangi
framan þingsalar eru nafnatöflur
með rauðri peru við nafn hvers
þingmanns. Allan miðvikudaginn,
miðvikudagskvöldið og fram á nýj-
an dag, 1. maí, eða til klukkan hálf
þrjú að nóttu, loguðu rauð ljós við
nöfn 39 þingmanna neðri deildar,
sem þýddi að viðkomendur voru
viðstaddir í húsinu. Fertugasta
peran var dimm, pera Guðmundár
J. Guðmundssonar (Abl), formanns
Verkamannasambands Islands.
Hans var vant á Alþingi þennan
miðvikudag og eins þann 2%
klukkutíma nýs dags, 1. maí, sem
það tók þingdeildina að koma
lagastimpli á skattstiga og flug-
vallagjald stjórnarinnar.
Fjarvera Guðmundar J. Guð-
mundssonar (Abl) olli því að ef
varaþingmaður fyrir dómsmála-
ráðherra, Valdimar Indriðason,
hefði greitt atkvæði með meiri-
Guðmundur J. Guðmundsson
hluta þingflokks sjálfstæðismanna,
vóru umrædd skattamál ríkis-
stjórnarinnar fallin. Þetta skapaði
eftirvæntingu fréttamanna og ann-
arra viðstaddra. Skattamálin
mörðust þó í gegn, eins og fyrr
segir.
Efnisatriði
í umræðum
Stjórnarandstaða gagnrýndi
harðlega þær skattahækkanir
margs konar, sem hún taldi demb-
ast yfir þjóðina þessar vikurnar í
formi tekjuskattshækkunar, út-
svarshækkunar, hækkunar sölu-
skatts og fleiri verðþyngjandi
gjalda, en stjórnarliðar töldu að-
stæður í þjóðfélaginu og ríkis-
fjármálum ekki leyfa frávik frá
skattastefnu sinni.
Þingmenn Alþýðuflokks gerðu
mikið veður úr því, að skattstiga-
Valdimar Indriðason
frumvarpið og flugvallagjaldiö
hefðu fallið, ef tiltekinn varaþing-
maður Sjálfstæðisflokksins hefði
greitt atkvæði með meirihluta
þingflokks síns. Sjálfstæðisflokk-
urinn bæri því að nokkru leyti
ábyrgð á þeim skattahækkunum,
sem þingmenn hans gagnrýndu
sem ákafast. Þrátt fyrir kosninga-
fyrirheit um að fella niður alla
skattauka vinstri stjórnar, væru
þeir nú framlengdir með drjúgum
ábótúm fyrir tilstilli nokkurra
sjálfstæðismanna, er styddu
skattastefnu Alþýðubandalags og
Framsóknarflokks.
Geir Hallgrímsson (S) og fleiri
þingmenn Sjálfstæðisflokksins
vitnuðu til breytingatillagna full-
trúa flokksins í fjárhagsnefnd
deildarinnar, sem væru í samræmi
við landsfundarsamþykktir og
kosningastefnuskrá flokksins.
Féllu þessar tillögur bæri þing-
flokkur sjálfstæðismanna ekki á-
byrgð á skattastefnunni. Svonefnd-
ir vinstri stjórnar skattar hefðu
allir gengið fram á sínum tíma með
stuðningi Alþýðuflokksins, sem þá
átti aðild að ríkisstjórn, og ekki
vóru afnumdir í minnihlutastjórn
þess flokks. Alþýðuflokkurinn á því
sinn hlut og sína ábyrgð í þessari
skattsúpu allri, sagði Geir Hall-
grímsson.
1. maí-lög
ríkisstjórnar
Geir Ilallgrimsson sagði þessi 1.
maí-lög rikisstjórnarinnar kalda
kveðju til launþega á hátíðisdegi
þeirra, en skattastefna væri kjara-
atriði, sem hefði áhrif á kjör fólks,
hvort heldur sem litið væri til
. beinna skatta (útsvars, tekjuskatts
og sjúkratryggingargjalds), sem
lagðir væru á sem hlutfall af
aflatekjum, eða óbeinna skatta í
vöruverði, er hefðu að sjálfsögðu
áhrif á kaupgildi launa. Hann taldi
einsýnt að þessi stjórnarkveðja
yrði neikvætt innlegg í samninga-
viðræður á vinnumarkaði, en þar
væru nú lausir samningar og óvissa
ríkjandi. En skáttastefnan kæmi
einnig við atvinnuvegina, væri
þröskuldur í vegi þeirra til að
byggja sig upp til að mæta at-
vinnuþörf fólks og framleiðniaukn-
ingu. sem borið gæti bætt lífskjör í
landi. Ofsköttun yki og jafnan á
spillingu og tilraunir til undan-
skota á skattasviði og þjónaði gegn
yfirlýstum markmiðum í
verðbólguhömlun.
Atkvæðagreiðslan
Breytingatillögur þingflokks
sjálfstæðismanna, sem fulltrúar
flokksins í fjárhagsnefnd báru
fram, vóru allar felldar, a.m.k. ein
á jöfnum atkvæðum, en flestar með
20 atkvæðum gegn 19. Með tillög-
unum greiddu atkvæði allir þing-
menn Sjálfstæðisflokks (utan 3
ráðherrar, Eggert Haukdal og
Valdimar Indriðason, sem þó
greiddi atkvæði með a.m.k. einni
breytingatillögu og þingmenn Al-
þýðuflokksins. Valdimar Indriða-
son sagði m.a., er hann gerði grein
fyrir atkvæði sínu við nafnakall, að
menn yrðu að skilja þá afstöðu sem
hann væri í hér í þinginu. Skatt-
stiginn og flugvallagjaldið vóru
síðan samþykkt naumlega með
atkvæðum sömu þingmanna og
felldu breytingatillögur þingflokks
sjálfstæðismanna, þar á meðal
atkvæði Valdimars Indriðasonar.
— Og þá er hægt að fara að reikna
út tekjuskattinn.
- sf.
Þingmannanefnd:
Fylgist með fram-
kvæmd skattalaga
ER Ragnar Arnalds fjármálaráð-
herra mælti fyrir skattstigafrum-
varpi sínu í neðri deild Alþingis sl.
mánudag, tjáði hann sig samþykk-
ábendingu Halldórs Blöndal
an
(S) þess efnis, að skipuð yrði
þingmannanefnd til að fylgjast
með framkvæmd nýrra skatta-
laga, til að Alþingi gæti staðið
betur að hugsanlegri endurskoðun
í ljósi tiltækrar reynslu. Sagðist
hann myndu hafa samband við
formenn þingflokka um, hvern veg
staðið yrði að skipun þessarar
nefndar.
Halldór Blöndal (S) þakkaði
ráðherra góðar undirtektir og
hvatti til að nefndarskipan yrði
hraðað.
Alþingismannatal:
„Ættfræði kvenleggsins
verulega öruggari“
Eiður Guðnason:
Orð og ef ndir
ríkisstjórnar
„í stjórnarsáttmála núverandi
ríkisstjórnar er talað um niðurtaln-
ingarleið," sagði Eiður Guðnason í
umræðu um skattstigafrumvarpið.
„Enn sem komið er hefur forsætis-
ráðherra og lið hans ekki sýnt að
þeir kunni að telja í aðra átt en upp.
Það hefur allt hækkað; það veit
almenningur bezt. Heimild til út-
svarsálagningar var hækkuð, sölu-
skattur hækkaður, tekjuskattur
hækkaður... “
Eiður vitnaði til greinar er for-
sætisráðherra hefði skrifað í Morg-
unblaðið undir fyrirsögninni „Þak á
fjárlögum — leiðir til lækkunar" —
nokkrum dögum fyrir kosningar.
Þar hafi staðið: „Það er ekki lengur
hægt að hækka skatta, þeir eru
þegar allt of háir.“ „Þetta sagði
forsætisráðherra í nóvember.. En
hvað hefur oddviti ríkisstjórnar-
innar verið að gera nú að undan-
förnu. Það veit þjóðin öll.“
Tíunda febrúar sl. var viðtal við
Ragnar Arnalds, fjármálaráðherra,
í sjónvarpinu, sagði Eiður. Frétta-
maður spurði: „Getur þjóðin fengið
yfirlýsingu frá nýjum fjármálaráð-
herra um að skattar verði ekki
hækkaðir eða nýir skattar lagðir
á?“ Og ráðherran sagði orðrétt í
svari sínu: „Ég verð var við það í
fjöimiðlum núna seinustu daga að
stjórnarandstaðan er farin að
hræða fólk á því að nú hafi tekið við
miklir skattpíningarmeistarar. Ég
held, að það sé nokkuð snemmt að
fullyrða slíkt, og þess vegna svara
ég spurningunni neitandi, að það
sé ætlunin að leggja aukna skatt-
byrði á almenning i landinu." En
hvað hefur fjármálaráðherra verið
að gera undanfarna daga, spurði
Eiður. Hann hefur mælt fyrir
hverju skattahækkunarfrumvarp-
inu á fætur öðru hér í sölum
Alþingis.
„í sjónvarpsþætti daginn sem
stjórnin var mynduð, var
Steingrímur Hermannsson spurður,
hvern veg ætti að afla peninga til
alls í stjórnarsáttmálanum. Á að
hækka skatta, spurði fréttamaður.
Steingrímur Hermannson svaraði
orðrétt: „Nei, það er ekki meining-
in.
Það hefur verið á stefnuskrá
okkar að hækka ekki skatta. Við
teljum ekki svigrúm til þess.“ En
hvað hefur Steingrímur Her-
mannsson verið að dunda við síðan.
Og fólk veit, hvern veg hafa farið
saman orð og efndir hjá ráðherrum
og ríkisstjórn.
Guðrún Helgadóttir (Abl) hefur
sent alþingismðnnum bréf þar sem
hún vekur athygli á undarlegum
Hækkun beinna
skatta
Halldór Blöndal (S) vakti, í
umræðu um skattstiga í neðri
deild, athygli á hækkandi hlutfalli
beinna skatta í meðaltekjum
verkafólks. Rakti hann eftirfarandi
dæmi:
I. — Skattar einhleyps verka-
fólks:
HBl sagði skatthlutfall af með-
alaflatekjum einhleyps verkafólks
hafa þróazt sem hér segir. 1978 —
25,86%, 1979 - 26,14%, 1980 -
28,46%.
II. — Skattar hjóna:
Skatthlutfall af meðalaflatekj-
um hjóna, er vinna samkvæmt
taxta verkalýðsfélags: 1978 —
19,24%, 1979 - 19,24%, 1980 -
21,43%.
spurningum frá skrifstofu Alþingis
vegna úgáfu alþingismannatals.
Spurningar eru mismunandi eftir því
hvort spurt er um karl- eða kvenlegg
þingmanna.
• í fyrsta lagi er spurt um sér-
mennt og stöðu föður en ekki móður.
• I öðru lagi er spurt um föður-
afa, föðurlangafa, móðurafa og móð-
urlangafa. Undrun vekur, segir Guð-
rún, „að ömmur og langömmur al-
þingismanna virðast ekki taldar eiga
stóran hlut í hérvist þeirra, þó
flestum komi saman um að ættfræði
kvenleggsins sé verulega öruggari.“
• I þriðja lagi er spurt um
foreldra maka, en þar hefur orðið
„foreldrar" verið vélritað ofan í orðið
„faðir“.
Gagnrýnir Guðrún Helgadóttir
harðlega í bréfinu þá „fordóma" og
„virðingarleysi" gagnvart konum,
sem þessi spurningalisti grundvallist
á. Telur hún þetta „lítilsvirðingu við
þann helming þjóðarinnar, sem enn á
aðeins þrjá fulltrúa á þingi“.