Morgunblaðið - 27.07.1980, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 27. JÚLÍ1980
17
Þegar blaðamaður gekk inn
ásamt Brian og Betu litlu tók
Guðrún Friðriksdóttir, kona
Brians á móti okkur. Húsið er
hreinn ævintýraheimur innan
veggja. Þau hjónin hafa gert sér
far um að hafa allt sem uppruna-
legast. Þau hafa safnað um sig
ógrynnum gamalla hluta, sem
prýða innanveggja. Segja má, að
Hafliðahús sé nú sérkennilega
blanda ensks sveitaseturs, og ís-
lenzks heimilis og ekki laust við
danskan brag. Blaðamaður hafði
orð á þessu við Brian. „Jú,“
svaraði hann, „það var danskur
maður sem byggði þetta hús,
Rasmus Hansen að nafni. Hann
kom hingað til lands, var farmað-
ur en ílengdist hér. Varð síðar
búðarþjónn í Flensborg og fékk
síðar leyfi til að reka vindlaverzl-
un. Hansen átti ekki húsið lengi og
Guðrún Bjarnadóttir frá Engey
keypti húsið. Hún féll frá á bezta
aldri og Sigríður Sigurðardóttir,
frá Hrólfsskála á Seltjarnarnesi
erfði það eftir hana. Hún var
kornung þegar hún eignaðist hús-
ið og átti það um 10 ára skeið. Hún
lést ung, innan við þrítugt. Var þá
trúlofuð Pétri Kristinssyni, afa
Bjarna heitins Benediktssonar,
fyrrum forsætisráðherra."
„Það var svo 1874 að Hafliði
Guðmundsson, frá Engey, langafi
minn, keypti húsið,“ og nú var það
Guðrún sem hafði orðið. „Húsið er
kennt við Hafliða. Hann dó til-
tölulega ungur og ekkja hans,
Friðrikka Lúðvíksdóttir Knudsen,
langamma mín bjó hér með bðrn
sín. Lúðvík Hafliðason, afi minn
fæddist ári áður en þau fluttu
hingað, í Kjartanshúsi. Faðir
minn, Friðrik Lúðvíksson fæddist
hér uppi á lofti árið 1901.
Það var svo árið 1907 að húsið
fór úr fjölskyldunni. Afi, Lúðvík
Hafliðason seldi húsið til þess að
flytja í miðbæinn! Hann flutti sig
um set um 700 metra, á Vestur-
götu 11 til að geta verzlað og þar
er ég fædd. Vesturgata 11 var í
eigu fjölskyldunnar þar til fyrir 7
árum að húsið var selt Reykjavík-
urborg."
„Þess má geta,“ skaut Brian
inní, „að Haraldur Á. Sigurðsson
er alinn upp í þessu húsi. Hann
var systursonur Luðvíks, sonur
Þórdísar Hafliðadóttur og Ásgeirs
Sigurðssonar. Haraldur er guðfað-
ir konu minnar, sonar okkar
Antons og barnabarnsins Elísa-
bethar. Hann er því guðfaðir
þriggja ættliða hér.“
KFUM á íslandi
stofnað í
setustofunni
„Þorsteinn nokkur keypti Haf-
liðahús og Helgi Hjörvar eignaðist
það siðar. Hann bjó ekki í húsinu
fyrstu árin, bjó í Fjalakettinum en
á stríðsárunum flutti hann hingað
og stækkaði húsið. Færði inngang-
inn af austurhliðinni vestur fyrir.
Helgi leigði húsið framan af og
meðal leigjenda var séra Friðrik
Friðriksson og hér í forstofunni er
KFUM á íslandi stofnað. Þá leigði
meðal annarra prófessor ólafur
Hansson hér á námsárum sínum.
Eftir fráfall Helga Hjörvar bjó
ekkja hans, Rósa, í húsinu. Hún
lézt fyrir þremur árum og þá
keyptum við húsið og fluttum inn
rétt fyrir jólin ’77.“
„Ég hafði alltaf á tilfinningunni
að við myndum flytja hingað,"
sagði Guðrún, „þess vegna meðal
annars höfum við safnað að okkur
gömlum hlutum. Þeir hafa sann-
arlega komið að notum hér.“
Þið hafið lagt mikla vinnu í
húsið og garðinn eftir að þið
fluttuð, er ekki svo?
„Jú, þau eru orðin mörg hand-
tökin og öll jafn ánægjuleg, og
sjálfsagt verðum við aldrei búin.
Við höfum lagt áherzlu á, að hafa
allt sem upprunalegast. Rafmagn
hefur verið dregið í húsið, nýtt
hitakerfi lagt og húsið málað. Þá
hefur okkur tekizt að koma garð-
inum í lag — og eitt höfum við
haft að leiðarljósi. Frá byggingar-
legu sjónarmiði höfum við engu
breytt, þó margir munir hafi
komið með okkur. Þannig höfum
við sett handföng á hurðir, —
gömul handföng, frá því fyrir
aldamótin, og fleira mætti nefna.
En í öll herbergi höfum við sett
brunavara og hrafntinna er í
öllum herbergjum. Það er gömul
hjátrú, að ekki brenni þar sem
hrafntinna er.“
Þá benti Brian Holt á forláta
spjald fyrir ofan barinn, — þar
stendur „Licensed for Music and
Dancing". „Það er saga frá því að
segja. Þegar ég var í flughernum á
stríðsárunum þá komum við oft
saman á lítilli krá í North Wiald í
Essex. Þar hékk þessi tilkynning
og kráareigandinn hafði lofað að
gefa mér þetta, þar sem rífa átti
húsið. En kvöld nokkurt skömmu
áður en húsið var rifið hvarf
spjaldið. Þrjátíu árum síðar hitti
ég sendiráðsritara í brezka sendi-
ráðinu hér í Reykjavík. Hann
hafði þessa tilkynningu í fórum
sínum. Að hugsa sér, — þrjátíu
árum síðar finn ég þetta hér í
Reykjavík. Hann gaf mér þessa
tilkynningu og nú hangir hún
hér.“
Sagan af garðinum
— hvar bjó
Ingólfur?
Svo vildi til, að vatn lak í
kjallarann og hafði það verið leitt
í niðurfall. Eg fór að kanna þetta
og hóf mikinn mokstur til að finna
út úr þessu. Hvort hér væri um
skólp frá Rússunum að ræða, en
þeir búa hér fyrir ofan okkur. Úr
þessu varð heilmikill mokstur og
þrjá metra gróf ég niður. Það kom
á daginn að hér var um ferskvatn
að ræða, — þarna var uppspretta.
Nú er það alkunna að hér beint á
móti var grafið í leit að bæ Ingólfs
Arnarsonar. í skurðinum, sem ég
gróf kom ég niður á leir frá
miðöldum. Hann var harður eins
og steypa — þó ég reyndi að brjóta
gat á leirinn til að hleypa vatninu
framhjá safnaðist vatn í og tví-
vegis á sólarhring þurfti ég að
ausa leirstæðið. Þarna söfnuðust
um 300 lítrar á sólarhring.
Þá má geta þess, að þegar við
vorum að grafa í tröðinni fyrir
framan húsið, þar sem garðurinn
er nú, fundum við perlu sennilega
frá 13. eða 14. öld. I ljósi þessa er
ekki fjarlægt að álykta að bær
Ingólfs hafi verið hér, alla vega
mjög nærri. Hann hefur þá sótt
vatn í uppsprettuna.
Kertastjaki frá
17. öld
Þau hjónin hafa varðveitt
marga gamla muni og þeir setja
ákaflega skemmtilegan svip á
heimilið. Meðal hluta er gamall
kertahjálmur frá 1635. Á honum
stendur: „Þennan kiertastiaka gef
jeg Þórunn Jónsdóttir, kirkjunni á
Reikhólum ano 1635“. Hér er um
að ræða kirkjuna á Reykhólum í
Reykhólasveit á Barðaströnd.
Einnig er þaðan skírnarfontur. Þá
má nefna ruggustól sem Guðrún á.
Móðir hennar gaf hann norður í
land fyrir mörgum árum. Brian
gaf Guðrúnu ruggustól en ein-
hvern veginn vildi hún heldur frá
ruggustólinn, sem eitt sinn hafði
verið í ættinni og var frá því á
síðustu öld. Það var svo, að þau
hjónin skiptu á nýja ruggustóln-
um og þeim g amla. Fengu hann
norðan úr Vatnsdal.
Það var kominn tími til að
halda af stað og við gengum út í
sólskinið. Ég hélt áleiðis niður í
Aðalstræti frá Hafliðahúsinu —
þar sem KFUM á íslandi var
3tofnað af séra Friðriki Friðriks-
syni og þar sem faðir Guðrúnar
Friðriksdóttur fæddist fyrir tæp-
um 80 árum. Og, hver veit, — þar
sem Ingólfur Arnarson reisti bæ
sin og sótti tært uppsprettuvatnið.
Já, hver veit — hver veit.
H. Halls.
Séð inn eftir stofunni.
Guðrún ásamt Betu i ruggustólnum.
Gamlar hestvagnsluktir, sem notaðar
voru í Reykjavík fyrir tíð rafmagns.
Beta litla í setustofunni.