Morgunblaðið - 27.07.1980, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 27. JÚLÍ1980
3
^lrj Hvaða bækur ættum við að
v | r lesa í sumarleyfinu?
79 af stöðinni
eftir Indriða G. Þorsteinsson. A
rölti mínu um aðskiljanlegar
bókabúðir að kíkja eftir hugnan-
legri sumarleyfislesingu rakst ég
á þessa bók, sem ég man að ég
las á gelgjuskeiði, nánast fyrir
luktum dyrum. Sú kynslóð, sem
er að vaxa úr grasi hefur vænt-
anlega naumast hugmynd um
hvað hún kom miklu róti á
hugina í denn tíð og hversu
makalaust djörf hún þótti. Mér
lék hugur á að vita, hvaða áhrif
hún skildi eftir, lesin að aldar-
fjórðungi liðnum og festi því
kaup á henni. Þegar byrjenda-
verk (að vísu minnir mig að
Sæluvika hafi verið komin á
undan) fá þennan líka hljóm-
grunn og undirtektir eru kröf-
urnar til höfundarins við næstu
bók harla þungbærar, enda leið
drjúgur tími eftir að þessi bók
kom að Indriði sendi frá sér
Land og syni.
En ekki er að orðlengja það, að
mér fannst „79 af stöðinni" bera
ótvíræð einkenni þessa knappa,
gagnorða stíls, sem Indriði G.
Þorsteinsson hefur síðan náð á æ
betri tökum, og dettur nú engum
lengur að orða hann við Heming-
way, eins og gert var þá. Það er
ýmislegt í bókinni sem manni
finnst nú harla léttvægt og
dramatikin doltið skondin, og
sem fyrr mislíkar mér sú billega
lausn, sem bókin endar á. Þar
fyrir utan, að djörfu lýsingarnar
í bókinni, sem saumaklúbbar
tóku andköf yfir á sínum tíma
verka nú eins og sunnudaga-
skólabænir. Að öðru leyti fannst
mér bókin standa fyrir sínu, hún
er á undan sinni samtið og ruddi
brautina fyrir bækur, sem síðan
hafa komið út og nú er stunið
yfir í saumaklúbbum.
My Wicked
Wicked Ways
er sjálfsævisaga leikarans og
glaumgosans Errol Flynn, og
kom út fyrir þó nokkrum árum.
Þegar ég var með kvikmynda-
stjörnudelluna á barnsaldri var
þó áhuginn á Errol Flynn ekki
fyrir hendi hjá mér og ég man
ekki eftir að hafa sótt í að sjá
kvikmyndir hans. En hann var
einn harðsoðnasti Hollywood-
töffarinn og kvennamaðurinn í
mörg ár, og eftir andlát hans
hafa eins og oft er, komist ýmsar
sögur á kreik um annarlega iðju
hans sem njósnara á stríðsárun-
um. Hvað um það er gaman að
lesa ævisögu hans. Sérstaklega
var ljómandi skemmtilegt að
lesa um svaðilfarir hans og
ævintýri þegar hann var á flakki
um heiminn fyrir og um tvítugt,
frásagnir hans af kynnum hans
af frumstæðum þjóðflokkum
víðs vegar í Asíu eru reglulega
læsilegar, þótt dálítið ýkjubragð
sé stundum af þeim og lýsingar
hans á kvennamálum hans beri
keim af kallagrobbi.
Eftir Jóhönnu
Kristjónsdóttur
SS-GB eftir Len
Deighton
er líflegur reyfari og segir þar
frá því að í febrúar 1941 hafi
brezki herinn gefizt upp fyrir
nazistum. Nazistar hernema
England, Churchill hefur verið
líflátinn og kóngurinn í dýflissu.
SS-menn ráða hvarvetna Iögum
og lofum. Bretar hafa búið við
hernámið í níu mánuði, þegar
sagan hefst. Samt er reynt að
láta lífið ganga sinn gang hjá
Scotland Yard, þar sem Douglas
Archer, ein aðalsöguhetjan hef-
ur býsna mikið frjálsræði til
orða og athafna. Síðan kemur
einn mektarmaður frá Berlín,
standartenfuhrer Huth með
skipanir frá Himmler um að
hafa yfirumsjón með morðmáli
sem reynist í meira lagi dular-
fullt. Síðan taka atburðir að
gerast og það er ljóst að mikil
togstreita og valdabarátta er
milli Þjóðverjanna innbyrðis og
leiðir það af sér flókna atburða-
rás. Reynt er að ræna Georgi 6.
úr fangelsinu, en sú aðgerð
misheppnast og kóngur lætur
lífið ásamt fleirum. Andspyrnu-
hreyfingunni er að vaxa fiskur
um hrygg, en þegar bókinni
lýkur er fátt sem bendir til þess
að hernámi nazista muni linna á
næstunni, nema því aðeins að
Bandaríkjamenn komi hressi-
lega til skjalanna.
LEN
DEIGHTON
m.mrmiMwmx
SS-GB
0F BWTftJN UW0t« GERMftN RUlt
ý.WýíK XMW)#*
Þetta er ágætis njósna- og
afþreyingalesning, enda Len
Deighton kunnur fyrir bækur
slíkrar tegundar og hef ég raun-
ar ekki lesið nema eina þeirra
áður „Twinkle, Twinkle Little
Spy“.
Siege
fjallar um sex daga umsátrið um
íranska sendiráðið í London nú á
útmánuðum og hafa lagt þar
hönd á plóginn allmargir
blaðamenn Observer, inngang
skrifar rithöfundurinn John le
Carré og Donald Trelford rit-
stýrði bókinni. Handritið var
afhent mestallt til prentunar
tveimur dögum eftir að ræningj-
arnir höfðu verið yfirbugaðir og
síðustu köflum hennar var lokið
aðeins viku síðar. Höfundar nutu
aðstoðar margra gíslanna við
samningu bókarinnar, til að gera
því skil hvernig andrúmsloftið
var innan veggja sendiráðsins
þessa sex örlagaþrungnu daga.
Gerð er grein fyrir hverjum og
einum gíslanna og lýst fram-
komu þeirra og viðbrögðum
meðan martröðin stóð yfir. Og
það kemur fram, að flestir gísl-
anna hafi fullt eins vel átt von á
því, að ræningjarnir, sem voru
arabískir íranir frá Khuzestan,
myndu skjóta þá alla niður.
Bókin er kunnáttusamlega skrif-
uð og áhrifamáttur hennar ligg-
ur fyrst og fremst í því, að
lesandi gerir sér grein fyrir, að
hann er hér ekki að lesa saminn
reyfara, heldur frásögn af raun-
verulegum atburðum.
Dr. Þór Jakobsson:
Alþjóðlegt vísinda-
þing um dulræn efni
INNAN tíðar verður haldið í
Reykjavík vísindaþing, sem marg-
ir Islendingar ættu að hafa áhuga
á. Er hér um að ræða alþjóðlegt
þing sérfræðinga í rannsóknum
dulrænna fyrirbæra (Parapsycho-
logical Association). Eru slíkar
ráðstefnur haldnar árlega, oftast í
Bandaríkjunum, en fjórða hvert
ár í Evrópu.
Er ánægjulegt til þess að vita,
að ísland hafi orðið fyrir valinu og
raunar ekki óeðlilegt, þar sem
áhugi á dulrænum efnum er mikill
hérlendis. Þyngra vó þó, að vís-
indalegar rannsóknir á þessu sviði
hafa verið stundaðar undanfarin
ár við Háskóla íslands. Alþjóða-
þingið í ágúst er haldið á Islandi
fyrir tilstilli dr. Erlends Haralds-
sonar, dósents í sálfræði, og í boði
félagsvísindadeildar háskólans.
Sem kunnugt er, hefur margt og
mikið verið rætt og ritað um efni
þessi allt frá aldamótum, orð af
viti og ekki af viti, og eiga
Erlendur og háskóladeild hans
þakkir skildar fyrir framtak, sem
boðar tímamót í umræðum um
dulræn efni hérlendis.
„Parapsychological Associa-
tion“ er félag vísindamanna, sem
gerir strangar kröfur um upptöku
félaga, en þess er vænst, að þeir
hafi akademíska þjálfun og hafi
með vísindalegum vinnubrögðum
lagt eitthvað af mörkum til skiln-
ings á dulrænum fyrirbærum.
Félagar eru á þriðja hundrað
talsins, búsettir víða um heim, og
eru nær allir þeirra starfandi við
háskóla eða vísindastofnanir.
Félagið sjálft var fyrir allmörg-
um árum tekið í allsherjarsamtök
vísindafélaga í Ameríku (Ameri-
can Association for the Advance-
ment of Science) og var það
mikilsverð viðurkenning á starf-
semi dulsálarfræðinga.
Þeim fer nú fjölgandi, sem
sinna vísindalegum sálarrann-
sóknum einvörðungu, en flestir
hafa þó þann háttinn á að hafa
eldri og „ráðsettari" fræðigreinar
að aðalstarfi, svo sem sálfræði,
líffræði, lífeðlisfræði, eðlisfræði
eða heimspeki.
Ráðstefnan verður haldin í Há-
skóla íslands 13,—16. ágúst n.k.
Um það bil 60 stuttir fyrirlestrar
verða haldnir um niðurstöður til-
rauna og rannsókna í dulsálar-
fræði. Ennfremur verða flutt
nokkur erindi um vandamál og
kenningar, sem um þessar mundir
eru ofarlega á baugi í fræðigrein-
inni.
t ir t r ií r r
...........r ir r - ~
•i r i
r r r
~ r
n ■
r r
II .!
Margir þekktir vísindamenn
sækja fundina og má t.d. nefna
prófessorana John Beloff frá
Edinborg, Ian Stevenson frá Virg-
iníuháskóla í Bandaríkjunum,
Gertrude Schmeidler frá New
York og Martin Johnson frá Ut-
rechtháskóla í Hollandi. Enn
mætti nefna Karlis Osis, fram-
kvæmdastjóra bandaríska sálar-
rannsóknafélagsins. Ýmsir yngri
menn, sem hafa látið til sín taka
og ritað mikið um rannsóknir
sínar í tímarit þessara fræða,
munu einnig sitja þingið, en nú
þegar hafa um 75 manns boðað
komu sína. Má fullyrða, að aldrei
fyrr hafi verið saman komið á
íslandi jafnmikið vit á þessu
hugðarefni alls þorra íslendinga.
Eins og áður gat, hefur dr.
Erlendur Haraldsson annast und-
irbúning að ráðstefnunni, en hon-
um til liðsinnis eru dr. Arnór
Hannibalsson og undirritaður.
Veitum við þeim fúslega upplýs-
ingar, sem kynnu að vilja sækja
ráðstefnuna.
írland:
Þingmaður
ákærir
lögregluna
fyrir morð
Belfaxt 25. júli.
ÍRSKUR þingmaður. Gerry Fitt,
ákærði i dag irsku lögregluna
fyrir „skyndiaftöku án dóms og
Iaga“ á 16 ára gömlum pilti,
Michael McCartan. Lögreglan
skaut hann til bana i Belfast er
hann var að mála slagorð irska
lýðveldishersins á vegg i borg-
inni.
Fitt er úr lýðræðis- og verka-
mannaflokknum sem er róm-
versk-kaþólskur flokkur. Hann
sagði að dauði drengsins myndi
hafa í för með sér nöturlegar
afleiðingar fyrir fjölda manna
sem alls ekki væru undir það
búnir að kljást við IRA.
Hann sagði einnig að lögreglan
hefði ekki séð það sem drengurinn
málaði á vegginn áður en hún
skaut hann. Hún hefði hins vegar
haldið að pensillinn væri byssa.
Lögreglan segist hafa kallað
tvisvar til drengsins sem ekki
hefði svarað. Nokkrir vinir
McCartans voru með honum er
þetta gerðist og segja að lögreglan
hafi aldrei yrt á hann.
McCartan fékk skotið í magann
og lést á sjúkrahúsi eftir skamma
legu.