Morgunblaðið - 12.10.1980, Qupperneq 47

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. OKTÓBER 1980
47
með nýju grænmeti og myntu sem
íranir nota í allan mat. Svo komu
fyrstu ávextirnir á árinu, fyrstu
agúrkurnar. Hver sölumaður lýsti
vörum sínum með söng og hver
grænmetistegund átti sinn söng.
A sumrin fór fólk á vögnum út til
Shemiran að borða undir beru
lofti og matreiddi kjöt á teini og
glóðaði maís.
í þessa daga fannst mér að
heimili okkar, húsið og garðurinn
væri mjög stórt. Nú þegar ég er
fullorðin býst ég við að maður sjái
þetta á annan veg. Þegar ég fer á
slóðir sem ég kynntist barn, undr-
ast ég oft hve allt er lítið og smátt
í sniðum, sem í endurminningunni
virðist stórt og mikið. í garðinum
okkar uxu rósir, stórar með höfg-
um ilmi. Á sumrin ræktuðum við
pipar og myntu í garðinum og í
einu horni hans höfðum við dúfur
og nokkrar kindur.
Mér hefur alltaf þótt vænt um
hunda og sem lítil stúlka átti ég
það til að taka hunda sem ég fann
á rjátli á götunni og fara með þá
heim. Mamma leyfði mér að hafa
þá um tíma, en svo annað tveggja
rak hún þá burtu eða gaf þá.
Henni fannst óþrif af þeim. Það
vakti gremju mína í hennar garð.
En meðan faðir minn lifði áttum
við stóran hund sem hét Tchorni
og þýðir á rússnesku Surtur.
Mömmu tókst að hrekja hann í
burtu en mörgum dögum síðar
tókst honum að rata aftur heim til
okkar ... Þeirri stund gleymdi ég
aldrei.
Fyrstu bernskuminningar mín-
ar eru bundnar húsinu sem við
bjuggum í, en eftir að faðir minn
dó varð lífið erfiðara og við urðum
að flytja þaðan.
Það er sérkennilegt, en mamma
mín sagði mér ekki frá því, að
faðir minn væri dáinn. Nú á
dögum er það allt með öðrum
hætti. Börn fá að vita sannleik-
ann, en hún hlýtur að hafa staðið í
þeirri trú, að þetta myndi valda
mér mikilli sorg því að mér þótti
ákaflega vænt um hann. En ég
gizkaði á sannleikann með því að
hlusta á tal þjónustufólksins eða
fjölskyldumeðlima. Jafnskjótt og
einhver nefndi hann, var sussað á
viðkomandi. Mér varð ljóst að það -
var eitthvað bogið við þetta og var
mjög sár vegna þess. „Hvers vegna
þegir mamma mín yfir þessu
gagnvart mér?“ hugsaði ég. Það
skrítnasta var, að ég talaði ekki
við móður mína um hann, fyrr en
daginn sem ég hélt af stað til
Parísar til að halda áfram námi
mínu; með öðrum orðum við töluð-
um ekki um hann frá því ég var
níu ára og þar til ég var sautján
ára! Fyrst sagði hún að hann hefði
farið til Evrópu sér til lækninga
og ég trúði því. Það var meira að
sejga uppspretta nokkurs stolts
hjá mér, vegna þess að á þeim
tíma var slíkt heldur sjaldgæft.
En áður en langt um leið komst ég
að því að paþbi var dáinn. Ég
komst að því með því að spyrja
mömmu þegar hún var að leika við
mig. Hún hafði sagt mér að
maðurinn sem væri dáinn væri
fjarskyldur frændi og ég spurði
hana: „Ef hann er svona fjar-
skyldur okkur, af hverju ertu þá
daprari en allir hinir? Og hvers
vegna skrifar pabbi okkur ekki?“
Hún svaraði að hann væri veikur
og ég sagði: „Annað fólk er veikt,
en það getur nú skrifað." Upp frá
þessu töluðum við aldrei um það.
Við urðum að flytja úr húsinu og
búa í minni íbúð. I efnalegu tilliti
varð hagur okkar þrengri. En svo
batnaði þetta smám saman.
Móðir mín átti vitanlega ekki
sjö dagana sæla. Hún var ein um
að ala mig upp, varð að vera mér
bæði móðir og faðir. í íran leggja
allir mikið upp úr því hvað aðrir
hugsa: „Hvað heldurðu að fjöl-
skyldan segi — hvað skyldu allir
segja?“ Og mamma var töluvert
ströng hvað snerti lærdóm minn,
hegðun mína, val á vinum. Hún
varð mjög æst þegar ég þurfti einu
sinni að taka upp próf vegna lélegs
árangurs. Ég hef verið ellefu ára
og hafði fengið núll. Hún gerði
óskaplegt veður út af þessu, rétt
eins og ég hefði svívirt fjölskyld-
una. Það var hreint ótrúlegt! Mér
fannst að ég hefði drýgt meiri-
háttar glæp og ég var viss um að
ég væri bæði vanþakklátt og illa
innrætt barn. Ég grét svo að
augun bólgnuðu upp, og ég gat
ekki opnað þau. Móðir mín hélt
þessu leyndu fyrir fjölskyldunni,
eins og þetta myndi um aldur og
ævi vera blettur á sóma fjölskyld-
unnar, ef það spyrðist.
Víst var hún ströng, en senni-
lega hefur hún gert rétt þegar öll
kurl koma til grafar, því að hun
var alltaf skilningsrík á þarfir
mínar. Ég fékk leyfi til að vera
skáti, enda þótt bæði drengir og
stúlkur væru í flokknum. Ég lærði
að synda í opinberri sundhöll og
ýmsir meðlimir fjölskyldunnar
dæstu yfir því. „Þú sendir ekki
dóttur þína innan um hóp
drengja."
Mamma leyfði einnig að ég legði
stund á ýmsar íþróttir. Og ég þef
margt að þakka henni því að ég
fékk leyfi til að gera margt sem
var óhugsandi að telpum leyfðist á
þessum tímum.
Það er engum vafa undirorpið
að móðir mín barðist oft í bökkum
peningalega. En ég var alltaf
ljómandi dús við það sem ég fékk.
Mér finnst eftir á að mig hafi
aldrei skort neitt og ég gat leyft
mér að eignast ýmsa smáhluti,
sem börnum nú þykja kannski
ekki nema sjálfsagðir, en vöktu
með mér djúpa ánægju þá.
(lautlaga þýtt: h.k.)
Farah Diba
urnar sem voru í „stelpuleikjum".
Lífið var öðruvísi þá. Kannski
frumstæðara, en stundum feg-
urra. Það var ekki vatn í húsinu og
drykkjarvatni var ekið út á hest-
vögnum. Það var sjarmi yfir því,
þegar maðurinn kom með brúsana
og hrópaði hástöfum: „Vatnspóst-
urinn er kominn", dyrnar voru
opnaðar og hann kom inn og fyllti
öll ílát. Það var óhreint og grugg-
ugt, en ég man hvað við vorum frá
okkur numin þegar við fengum
vatn og gátum baðað okkur í
stórum bölum.
Teheran var smábær miðað við
það sem nú er. Mér þótti sérstak-
lega gaman að leika mér úti á
götunum við nágrannakrakkana.
Foreldrar mínir bönnuðu mér það,
en jafnskjótt og þeir sneru við mér
bakinu gekk ég út og tók þátt í
leikjum þeirra, ellegar ég settist á
dyraþrepin og horfði á. Bílar voru
fáséðir og röskuðu ekki ró okkar
að neinu ráði. Einstöku sinnum
kom ísvagninn og við krakkarnir
flykktumst að honum í sömu
svipan. Væntanlega hefur varan
ekki uppfyllt mjög strangar hrein-
lætiskröfur og hefðu foreldrar
okkar vitað! en auðvitað var það
bara til að auka á kætina.
Lífið var litríkt, götulífið iðandi
og margbrotið. Sölumenn gengu
um og buðu vörur sínar falar
syngjandi hástöfum, tilboðin
breyttust eftir árstíðum, á vet-
urna rauðrófur, á vorin körfur
Ef
áyldi m
kéngurim
hm“
Keisarahjónin með tvö elztu börn aín. Myndin tekin 1965.
liggur það hærra en miðborgin.
Mér þótti gaman þarna á sumrin
og húsið var alltaf fullt af fólki.
Allir — fjölskyldan, þjónustufólk,
gestir — söfnuðust þangað. Menn
komu og fóru ákaflega fyrirhafn-
arlaust, sumir voru nótt og nótt.
Ég naut þess hve þarna var mikið
líf og fjör og ég bauð iðulega
þangað vinum mínum. Það var
búið um okkur á gólfinu í stofunni
eða úti i garði undir flugnaneti. Þá
voru fá hús í Shemiran. En þar
voru víðáttumiklir akrar og engi,
ár og lækir. Við riðum á ösnum,
hlupum um í víðáttunni og fórum
í gönguferðir um nágrennið. Þar
sem ég var hresst og athafnasamt
barn fannst mér skemmtilegra að
leika við frændur mína en frænk-