Morgunblaðið - 25.10.1980, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. OKTÓBER 1980
Hermenn í búningum, sem vernda þé gegn úrfalli frá kjarnorkuaprengjum setja
eldflaugar á Phantom-þotu.
Stórskotaliössveit landhersins aó asfingu.
„Landamæri" Atlantshafsbandalagsins
breytast ekki vegna átaka við Persaflóa
Átökin milli írana og íraka fyrir
botni Persaflóa eru neisti viö olíu-
lindir Vesturlanda. Hann getur
hæglega breyst í miklu alvarlegra
ófriöarbál, ekki síst ef Hormuz-
sundinu miili írans og Omans yröi
lokaö. Þar meö yröu siglingar
olíuskipanna til og frá Persaflóa
stöövaöar og Vesturlönd neyddust
til aö grípa til gagnráöstafana.
Hávær pólitísk mótmæli yröu höfö í
frammi —_ en hvaö um beitingu
hervalds? Á aö rýmka varnarsvæð-
iö, sem fellur undir herstjórnir
Atlantshafsbandalagsins og fela
þeim aö gera sameiginlegar áætl-
anir um herför á svæöinu? Á aö
breyta „landamærum" Atlantshafs-
bandalagsins, þannig aö þau tak-
markist ekki viö hvarfbaug krabb-
ans á Suöur-Atlantshafi heldur
mótist af siglingaleiöum olíuskip-
anna?
í utanríkisráöuneyti og varnar-
málaráöuneyti Breta eru menn
þeirrar skoöunar, aö ekki eigi aö
breyta „landamærum" Atlantshafs-
bandalagsins. í samtölum viö hátt-
setta embættismenn þessara ráöu-
neyta á dögunum kom fram, aö
innan Atlantshafsbandalagsins
væru engar pólitískar forsendur
fyrir því, aö bandalagiö taki aö sér
aö samræma varnaraögeröir á sígl-
ingaleiöum olíuskipanna frá Persa-
flóa. Hins vegar vísuöu embættis-
mennirnir til þess, sem kallaö hefur
veriö „verkaskipting“ meöal banda-
lagsþjóöanna. í hugtakinu felst, aö
þau NATO-ríki, sem eru' nægilega
hernaöarlega öflug til aö senda
herafla til aögeröa utan banda-
lagssvæöisir.s, verði aö vera undir
þaö búin og önnur bandalagsríki
samhliöa því tilbúin til aö taka aö
sér að fylla þaö skarö, sem kann aö
skapast vegna hinna brottkvöddu
herja á raunverulegu varnarsvæöi
NATO. Ýmsir þættir slíkrar
„verkaskiptingar" hafa þegar veriö
æfðir og ráðstafanir geröar til aö
hrinda henni íframkvæmd, svo sem
meö því aö vestur-þýski flotinn taki
aö sér varnir á svæöinu milli íslands
og Bretlandseyja, en hann er nú
nær einvöröungu bundinn viö varnir
Eystrasalts og dönsku sundanna.
Aöeins þrjú NATO-ríki geta meö
góöu móti beitt herafla sínum utan
bandalagssvæöisins eins og málum
er nú háttaö: Bandaríkin, Bretland
og Frakkland. Raunar eru Banda-
ríkjamenn einir meö áform um aö
senda meiriháttar liösafla til Persa-
Yfir 50 milljaröar
kr. á ári
og 1100
menn vildu
íslendingar
standa sig
á viö Breta
Francis Pym varnarmálaráöherra
Breta.
flóa, ef nauðsyn krefst. Frakkar
halda stööugt úti herafla á Kyrra-
hafi og Indlandshafi, en þeir eru
ekki aöilar aö sameiginlegu varn-
arkerfi NATO. Bretar ákváöu fyrir
um þaö bil áratug aö flytja til
Evrópu hersveitir sínar fyrir austan
Súez, eins og þaö var oröaö. Þeir
geta ekki sent meiriháttar liösafla til
hernaöarátaka utan Evrópu. Bretar
fylgja engu síöur stefnu, sem miöar
aö því, aö þeir geti látiö til sín taka
meö herafla utan NATO-svæðisins.
Til dæmis hefur tveimur breskum
herskipum nú verið skipaö aö vera
stööugt í nágrenni Persaflóa og
fleiri eru einmitt þessa dagana aö
sameiginlegum æfingum með
Bandaríkjamönnum á Indlandshafi.
Bretar sendu á síöasta vetri herliö
til Zimbabwe til aö halda þar aftur
af mönnum fyrir sjálfstæöistökuna
og fyrir nokkrum vikum voru bresk-
ir hermenn sendir til New Hebri-
des-eyja undan ströndum Ástralíu
til aö skakka leikinn meöal inn-
fæddra og gæta lífs og lima breskra
þegna þar. Þá hafa Bretar sent
herforingja til annarra landa í því
skyni aö þjálfa þar hermenn og er
til dæmis 130 manna sveit frá
breska hernum í Oman um þessar
mundir í því skyni.
Þótt breski herinn hafi veriö
fluttur vestur fyrir Súez eru sveitir
úr honum þó enn í krúnunýlendunni
Hong Kong og smáríkinu Brunei á
Borneo-eyju, en þaöan munu Bret-
ar hverfa 1983 §amkvæmt sam-
komulagi viö stjórnvöld. Utan
NATO-svæðisins viö Miðjaröarhsf
eru Bretar með herafla á Kýpur og
Gíbraltar. í Miö-Ameríkuríkinu Bel-
Freigátur fá eldsneyti á hafi úti.