Morgunblaðið - 29.10.1980, Blaðsíða 1

32 SÍÐUR
240. tbl. 68. árg.
MIÐVIKUDAGUR 29. OKTÓBER 1980
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Afganistan:
Engar framkvæmdir
nema í þágu Rússa
Islamahad. 28. okt. — AP.
HÁTTSKTTUR omba‘ttismaður
stjórnar Babrak Karmals í Kahul
hofur flúið iand í mótmadaskyni
við hornám Rússa og er kominn til
Pakistan. að þvi er haft er eftir
emha'ttismönnum þar. Afsanski
emba'ttismaðurinn. Abdul Áli að
nafni, var áður yfirmaður verk-
logra framkvæmda i landi sinu.
I viðtali við fréttamenn sagði
Ali, að Rússar væru allsráðandi í
opinberri stjórnsýslu í Afganistan
ok að landsmenn sjálfir fengju
engu ráðið. Ali hafnaði algjörlega
þeim fullyrðingum Karmal-
stjórnarinnar, að víða væri unnið
að framkvæmdum og efnahags-
legum framförum. „Ekki hefur
verið sinnt neinum framkvæmdum
síðan Rússar réðust inn í Afganist-
an öðrum en þeim, sem koma
sovéska innrásarliðinu að gagni,"
sagði Ali.
Afganski sendimaðurinn á þingi
Unesco í Belgrað, sem í síðustu
viku fordæmdi innrás Sovétmanna
í Afganistan og leppstjórn Karm-
als, hefur formlega beðist hælis í
Vestur-Þýskalandi. Hann er nú í
gæslu lögreglunnar vegna ótta við
hefndaraðgerðir gegn honum.
Stjórnin í'Pakistan mótmælti því
í dag mjög harðlega við fulltrúa
stjórnarinnar í Kahul, að herþyrlur
hefðu gert árás á flóttamannabúðir
Afgana í Pakistan. Ekki er vitað
hvort það voru Afganir eða Rússar
sem flugu þyrlunum en það er þó
haft eftir leyniþjónustuheimildum,
að afgönskum stjórnarhermönnum
sé ekki lengur treyst fyrir slíkum
tækjum. Talið er að með árásinni,
sem er sú þriðja á einum mánuði,
séu Rússar að reyna að fá Pakist-
ani til að loka landamærum Afgan-
istan og Pakistans, sem þeir segja
að séu alfaraleið afganskra frelsis-
sveita.
UNESCQ-þingið í Belgrað:
Embættismanni
SÞ beðið griða
BelKrad. 28. okt. — AP.
í DAG var samþykkt á þingi
Monningar- og framfarastofnun-
ar Samoinuðu þjóðanna i Bolgrað
tillaga þar sem Austur-bjóðverj-
ar eru hvattir til að sleppa úr
haldi yfirmanni austur-þýskrar
menningarmálastofnunar. Hann
hafði verið fangelsaður, sakaður
um njósnir og þar með brotin á
honum lög um friðholgi sendi-
manna. sem hann naut sem
starfsmaður SÞ.
Austur-Þjóðverjinn Percy Stulz,
sem m.a. hefur séð um varðveislu
menningarverðmæta í Egypta-
landi fyrir SÞ, var kvaddur til
Austur-Berlínar sl. vor til við-
ræðna við stjórnvöld. Austur-
þýskir embættismenn sögðu
seinna frá því, að hann hefði verið
dæmdur í þriggja ára fangelsi
fyrir njósnir. Kona hans og dóttir
eru nú í París.
Sem háttsettur starfsmaður
Sameinuðu þjóðanna naut Stulz
friðhelgi sendimanna og yfirmað-
ur UNESCO, Menningar- og fram-
farastofnunar Sameinuðu þjóð-
anna, Amadou Mahtar, hefur
margsinnis farið fram á það við
a-þýsk stjórnvöld, að þau haldi í
heiðri þau lög, sem þau hafi sjálf
samþykkt, en án árangurs.
Khomeini þvertekur
fyrir frið við íraka
Beirut. 28. okt. - AP.
AYATOLLAH Khomeini, hinn
andlegi og veraldlegi loiðtogi ír-
ana. sagði i dag. að „friður væri
útilokaður* við íraka vegna
„glæpaverka“ þeirra í íran. í
ræðu, sem var útvarpað, minntist
byltingarleiðtoginn ekkert á mál
bandarísku gíslanna.
Khomeini flutti ræðu sína fyrir
þingmönnum, háttsettum embætt-
ismönnum og klerkum og sneri
máli sínu til Husseins íraksforseta
og sagði: „Hvaða ástæðu hafðir þú
fyrir öllum þessum glæpaverkum
úr því að þú biður nú um frið?
Hvernig getum við fallist á frið?
Frið við hvern?"
þæfa málið svo lengi sem þeir geti.
Sjónvarpsstöð í Hamborg í
V-Þýskalandi flutti þær fréttir í
dag, að íranir ætluðu að setja það
sem skilyrði fyrir frelsun gíslanna,
að þeir fengju aðgang að banda-
rísku sjónvarpi á besta tíma, í
þrjár stundir, til að tala máli sínu
frammi fyrir bandarísku þjóðinni.
Talsmaður íranska þingsins hefur
þó neitað þessum fréttum.
Jimmy Carter prilar hér upp í bifreið til að geta betur veifað til
fólksins. sem fagnaði honum i franska hverfinu i New Orleans i
sl. viku þegar hann var þar á kosningaferðalagi. Kl. 2.30 i nótt að
ísl. tima munu þeir Carter og Reagan heyja með sér einvígi í
sjónvarpi og er talið að frammistaða þeirra þar geti skorið úr um
hver verður næsti forseti Bandarikjanna. (AP-simamyad)
Saudi-Arabar
slíta sambandi
við Líbýu
Hiyadh. 28. okt. - AP.
SAUDI-ARABAR slitu í dag
stjórnmálasamhandi við Líbýu-
menn vegna deilna rikjanna um
ratsjárflugvélarnar fjórar. sem
Randarikjamenn sendu Saudi-
Aröbum. Tilkynningin um
stjórnmálasambandsslitin var
lesin í útvarpið í Itiyadh. höfuð-
borg Saudi-Árabíu.
í síðustu viku vísaði Khaled,
konungur Saudi-Arabíu, ein-
dregið á bug þeim kröfum Kha-
dafys, Líbýuforseta, að Saudi-
Arabar endursendu ratsjárflug-
vélarnar, sem þeir höfðu fengið
frá Bandaríkjamönnum snemma
á dögum Persaflóastríðsins.
Ráðamenn í Saudi-Arabíu hafa
alla síðustu viku gert harða
orrahríð að Khadafy og sagt
hann standa í „fylkingarbrjósti í
baráttunni gegn íslam".
í ræðu, sem Khadafy hélt,
hvatti hann til heilagrar baráttu
til að „frelsa" helga dóma mú-
hameðstrúarmanna frá „her:
námi Bandaríkjamanna". I
skeyti, sem Khaled konungiir
sendi Khadafy sem svar við
ræðunni, sagði hann, að Kha-
dafy vildi, að Saudi-Arabía
„væri varnarlaus gegn óvinum
íslams, kommúnistum og zíon-
istum".
Árásir Khadafys á Saudi-
Araba eru þáttur í herferð sem
hann hefur hafið gegn auknum
flotastyrk Bandaríkjamanna á
Indlandshafi vegna átakanna
milli írana og íraka.
Pólland:
Ráðherrar ræða við
leiðtoga verkamanna
Varsjá. 28. okt. — AP.
MIECZYSLAW Jagielski, vara-
forsætisráðherra. kom til
Gdansk i dag til viðræðna við
leiðtoga Samstöðu. hins óháða
verkalýðssambands. sem láta sér
ekki lynda þær breytingar, sem
stjórnvöld hafa gert á stofnskrá
samtakanna. Þessar upplýsingar
voru i dag hafðar eftir starfs-
manni Samstöðu. sem sagði einn-
ig, að Josef Pinkowski forsætis-
ráðherra hefði staðfest. að hann
ætlaði að hitta forystumenn Sam-
stöðu að máli nk. fimmtudag.
Pólsk stjórnvöld hafa ekki stað-
fest fund forsætisráðherranna með
leiðtogum Samstöðu en litið er svo
á, að ef af honum verður sé það til
marks um að þeim sé hugleikið að
lækka öldurnar, sem risið hafa
síðustu daga. Á fundi, sem leiðtog-
ar hins óháða verkalýðssambands
áttu með sér í gær, skarst í odda
með þeim, sem vildu hóta verkföll-
um, og þeim, sem vildu halda
áfram samningaviðræðum við
stjórnvöld. Undirrót átakanna eru
þær breytingar, sem borgardóm-
stóllinn í Varsjá hefur gert á
stofnskrá samtakanna þar sem
verkfallsrétturinn er takmarkaður
og viðurkennt er ótvírætt forystu-
hlutverk kommúnistaflokksins í
pólsku þjóðlífi.
Jan Fojtik, ritari miðstjórnar
tékkneska kommúnistaflokksins,
sagði í Austur-Berlín í síðustu
viku, að ástandið í Póllandi væri í
mörgu áþekkt ástandinu í Tékkó-
slóvakíu árið 1968 og varaði pólsk
stjórnvöld eindregið við því að hafa
ekki „taumhald á smáborgara-
legum tilfinningum“ almennings.
Áður hefur Vasil Bilak, einn helsti
hugsjónafræðingur tékkneskra
kommúnista, komið með svipaðar
viðvaranir.
Jan Mayen:
Norðmenn fallast á fund með Rússum
Fyrirhugað hafði verið að ír-
anska þingið hæfi aftur umræðu
um mál bandarísku gíslanna á
morgun, miðvikudag, en áreiðan-
legar heimildir í Teheran telja, að
umræðan geti dregist á langinn
vegna óeiningar um þær kröfur
sem gera eigi fyrir lausn gíslanna.
Sömu heimildir segja, að ýmsir
þingmannanna vilji draga gíslana
fyrir rétt og séu staðráðnir í að
Ósló. 28. «kt. Frá (róttaritara Mhl.
NORÐMENN hafa ákveðið að
eiga fund með Rússum um
fiskveiðar við Jan Mayen þó að
þeim sé það þvert um geð. í
blaðinu Aftenposten í dag seg-
ir. að Rússar hafi vísað til
ársgamals loforðs. sem Jens
Evensen. ráðunautur norsku
stjórnarinnar í hafréttarmál-
um, gaf þeim áður en fullljóst
var um viðræðurnar við íslend-
inga.
Afstaða Norðmanna er sú, að
ákvörðun um efnahagslögsögu við
Jan Mayen hafi verið tekin fyrir
löngu og að Rússar eigi ekki
heimtingu á sérviðræðum um
fiskveiðar við eyna. Slíkar um-
ræður eigi heima í norsk-rússn-
esku fiskveiðinefndinni. Þrátt
fyrir það verður efnt til sérstaks
fundar um þessi mál, liklega 11.
nóv., vegna loforðsins sem Even-
sen gaf Rússum á sínum tíma.
Knut Frydenlund utanríkisráð-
herra fullyrðir þó, að aðeins verði
um könnunarviðræður að ræða,
ekki verði samið um neitt.
Rússar veiða allt að 500.000
tonn af kolmunna við Jan Mayen
og hafa Norðmenn viljað semja
um þær veiðar samhliða samn-
ingum um þorskveiðar í Barents-
hafi. Nú er fundað um þau mál í
Ósló og um tíma leit út fyrir að
viðræðurnar væru að sigla í
strand vegna kröfu Rússa um
sérstakar viðræður um Jan May-
en, sem Norðmenn hafa nú fallist á.