Morgunblaðið - 07.02.1981, Qupperneq 23

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. FEBRÚAR 1981
23
Efnahagsmálaræða Ronalds Reagans:
Karpov hreppti
„skák-óskarinn66
Barcelona, 5. febrúar. — AP.
ANATOLY Karpov, heimsmeist-
ari í skák hlaut í ár „skák-
óskarinn“. bað var alþjóðasam-
band skákfréttamanna, sem út-
nefndi Karpov. Alls tóku 113
skákblaðamenn frá 35 löndum
þátt i atkvæðagreiðslunni um
skákmann ársins. Þetta var i
sjötta sinn sem Karpov hlýtur
„óskarinn" og hefur enginn leik-
ið það eftir honum. en alls hefur
skákmaður ársins verið útnefnd-
ur siðastliðin 14 ár.
Karpov hlaut alls 1258 stig en
Victor Korchnoi var í öðru sæti
með 1103 stig. Sovétmaðurinn
ungi, Gary Kasparov varð í þriðja
sæti. Annars varð röð næstu
þannig: 4. Jan Timman, Hollandi,
5. Robert Hiibner, V-Þýzkalandi,
6. Tony Miles, Englandi, 7. Lajos
Portisch, Ungverjalandi, 8. Bent
Larsen, Danmörku, 9. Ulf Ander-
son, Svíþjóð og Alexander Beli-
avsky, Sovétríkjunum hafnaði í
10. sæti.
Eftirtaldir skákmenn hafa hlot-
ið þennan eftirsótta titil Bent
Larsen, 1967, 1974, Boris Spassky,
1968, 1969, Bobby Fischer, 1970,
1971, 1972, Anatoly Karpov, 1973,
1975, 1976, 1977, 1979 og 1980.
Victor Korschnoi hlaut titilinn
árið 1978 og rauf þannig einokun
Anatolys Karpovs síðustu árin.
Glistrup
fær heið-
ursibúð
Niðurskurður í ríkisfjármál-
um og 10% tekjuskattslækkun
Frá Onnu Bjarnadóttur. fréttaritara Mbl.
RONALD Reagan forseti Banda-
rikjanna flutti sína fyrstu sjón-
varpsræðu á fimmtudagskvöld.
Ilann talaði eingöngu um efna-
hagsvanda þjóðarinnar og sagði
hann meiri en nokkru sinni siðan i
kreppunni miklu. Reagan tiundaði
vandann og kenndi mikilli eyðslu
rikisgeirans og þungri skatta-
byrði um verðbólgu og atvinnu-
leysi. Hann minntist ekki á oliu-
verðhækkanir eða aðra utanað-
komandi hluti, en margir telja, að
þeir eigi jafn mikla ef ekki meiri
sök á efnahagsvandanum og ríkis-
fjármál. Ræðu Reagans hefur yfir-
leitt verið vel tekið, þótt hann hafi
ekki sagt margt nýtt, en minnt er
á, að hann þarf stuðning banda-
ríska þingsins til að koma ráðum
sinum við efnahagsvandanum til
framkvæmda.
Reagan sagði í ræðu sinni, að
hann vonaðist til að vinna vel með
þinginu og að stjórnmálaflokkarnir
myndu vinna saman í bróðerni.
Fulltrúadeildin samþykkti á
fimmtudag beiðni Reagans um
hækkun á þaki þjóðarskulda, en
öldungadeildin mun greiða atkvæði
um það í dag. Repúblikanar hafa
ávallt gagnrýnt aukningu þjóðar-
skulda, og demókratar skemmta sér
þessa daga við að heyra þá gefa
óiíklegustu afsakanir fyrir, að þeir
hafa nú snögglega snúið við blað-
inu. Reagan sagði í ræðu sinni, að
hann hefði orðið að fara fram á
hækkun þaksins, svo að stjórnar-
störf stöðvist ekki um miðjan
febrúar af hreinum fjárskorti.
Reagan mun leggja efnahags-
áætlun sína fyrir þingið 18. febrúar
nk. Hann mun fara fram á veru-
legan niðurskurð á ríkisfjárútlátum
og 10% lækkun á tekjusköttum.
Félagsmál munu væntanlega verða
mest fyrir barðinu á niðurskurðin-
um, en Reagan sagði í ræðu sinni:
„Niðurskurðurinn mun ekki koma
niður á þeim nauðstöddu. Við mun-
um hins vegar reyna að skera út
styrki til þeirra, sem ekki þurfa
þeirra með.“ Um skattalækkunina
sagði Reagan: „Okkur hefur lengi
verið talin trú um, að ekki megi
lækka skatta, fyrr en ríkið hefur
hert ólina. En við getum brýnt
sparsemi fyrir börnum okkar enda-
laust. Eða við getum kennt þeim
sparsemi einfaldlega með því að
minnka við þau vasapeningana."
Reagan talaði til þjóðarinnar á
einfaldan máta. Hann sýndi doll-
araseðil og smámynt og sagði, að
eftir þrjú ár yrði dollarinn aðeins
25 centa virði, ef verðbólgan fær að
vaða áfram. Hann sýndi línurit
ríkisfjármálum til skýringar og
framsögn hans var góð. Reagan
sýndi á fimmtudagskvöld, að hann
ætlar að reyna að vinna bót á
efnahagsvandanum með nýrri efna-
hagsstefnu. Hvort ræða hans og
úrræði bera tilskilinn árangur er
svo annað mál.
DANSKI stjórnmálamaður-
inn Mogens Glistrup þarf
ekki lengur að hafa áhyggjur
af þvi hvar hann eigi að búa i
framtiðinni. Nokkrir flokks-
bræður hans, með Leif Glens-
gaard i broddi fylkingar. sáu
fyrir því að Framfaraflokkur-
inn festi kaup á íbúð handa
Glistrup.
íbúðin kostaði 1,169 milljón
danskra króna og mun Glist-
rup hafa flutt inn ásamt fjöl-
skyldu sinni í byrjun þessa
mánaðar.
Glensgaard segir að ástæðan
fyrir íbúðarkaupunum sé sú
meðhöndlun sem Glistrup hef-
ur fengið hjá skattyfirvöldum í
Danmörku. Einnig sagði hann
flokkinn hafa viljað heiðra
Glistrup sem barist hefði fyrir
betri skipan mála í þjóðfélag-
inu.
„Rangt64
sendiráð
sprengt
RómaborK. 6. febrúar. — AP.
HRYÐJUVERKAMENN komu
sprengju fyrir i sendiráði Form-
ósu hjá Vatikaninu og varð mikið
tjón i sprengingunni sem átti að
verða i öðru sendiráði þar. Ætluðu
hryðjuverkamennirnir að
sprengja sendiráð Kina á ítaliu og
komst upp um mistökin er samtök
Maóista-Leninista hringdu á
skrifstofu ítalskrar fréttastofu og
sögðust hafa gripið til þessara
aðgerða til að leggja áherzlu á
kröfur um lausn Jiang Qing ekkju
Maós úr fangelsi.
Hinsvegar hringdi kona skömmu
seinna á sömu fréttastofu og sagð-
ist vera formælandi kvenréttinda-
hóps er sök ætti á verknaðinum og
krafðist frelsis fjórmenningaklík-
unni til handa.
Sprengjan sprakk kl. 14 að ís-
lenzkum tíma, og það varð til happs
að lokað er um miðjan daginn og
því aðeins einn vaktmaður að störf-
um í sendiráðinu. Hann slapp
ómeiddur.
EFNAIIAGSAÐGERÐIR BOÐAÐAR Ronald Reagan Bandarikjaforseti
með dollaraseðil i hendi þegar hann flutti sjónvarpsávarp til
þjóðarinnar um aðgerðir ríkisstjórnarinnar i efnahagsmálum. Forset-
inn sagði. að Bandarikjamenn ættu nú við mestu efnahagserfiðleika að
etja frá því i kreppunni miklu.
AP-slmamynd
Áróðursstríðið um
nifteindasprengjuna
Veður
víða um heim
Akureyri -4 skýjaó
Amsterdam 8 rigníng
Aþena 11 rigning -
Berlín 3 heióskýrt
BrUssel 8 skýjaó
Chicago -5 skýjað
Feneyjar vantar
Frankfurt 4 rigning
Færeyjar 1 haglél
Genf 2 skýjaó
Helsinki -2 heióskfrt
Jerúsalem 11 heiðskýrt
Jóhannesarb. 23 rigning
Kaupmannahöfn 3 skýjaó
Las Palmas 17 alskýjaó
Lissabon 17 heióskýrt
London 13 skýjaó
Los Angeles 15 akýjaó
Madríd 14 heióskírt
Malaga 17 heióskýrt
Mallorca 16 lóttskýjaó
Miami 19 skýjað
Moskva 2 skýjað
New York -5 skýjaó
Osló vantar
Parts 9 skýjaó
Reykjavík -3 snjóél
Ríó de Janeiro 39 skýjaó
Rómaborg 10 heióskýrt
Stokkhólmur -1 skýjaó
Tel Aviv 16 heióskýrt
Tókýó 10 heiðskirt
Vancouver 6 heíðskírt
Vínarborg 4 skýjaó
ÞAU UMMÆLI Caspar Wein-
bergers varnarmálaráðherra
Bandarikjanna, að liklega sé
nauðsynlegt að hefja smiði nift-
eindarsprengjunnar. hafa vakið
umræður víða um Evrópu, en á
meginlandi álfunnar yrði
sprengjunni komið fyrir.
Breska blaðið Daiiy Telegraph
f jallaði um málið i forystugrein
5. febrúar og sagði:
„Með því að endurvekja um-
ræður um nifteindarvopn sýnir
stjórn Reagans enn á áhrifa-
mikinn hátt, að staðfastlega ætl-
ar hún með öllum ráðum í skyndi
að draga úr hættulegu hernaðar-
legu forskoti Rússa, og hikar
ekki að stofna til deilna í því
sambandi. Nú sem fyrr er enginn
vafi á því, að vopnið er ákjósan-
legt til að draga úr getu Rússa til
að gera víðtæka innrás með
vélaherdeildum, sem byggist á
fjórfalt fleiri skriðdrekum
þeirra. Carter forseti frestaði
framleiðslu á sprengjunum fyrir
tveimur árum, vegna þess að
hann var ekki nægilega sann-
færður um að evrópskar ríkis-
stjórnir eða almenningur í Evr-
ópu mundi fallast á staðsetningu
þeirra, þegar þær yrðu tilbúnar,
vegna alhliða áróðurs vinstri-
sinna gegn nifteindaráætluninni.
A þeim tíma, sem síðan er liðinn,
hefur staðan orðið NATO enn
óhagstæðari og fleiri hallast að
þeirri skoðun, að vegna vaxandi
örðugleika heima fyrir og erlend-
is séu Rússar líklegri en áður til
að grípa til örþrifaráða. Þess
vegna er meiri ástæða nú en
nokkru sinni fyrr að huga að
„nifteindinni".
Jafnframt má sjá hættuleg
merki þess, að áhrifamáttur
vinstrisinna í baráttunni gegn
kjarnorkuvopnum sé að aukast
og ítök þeirra séu meiri en áður í
röðum miðjumanna, einkum í
smærri NATO-ríkjum. Ekki ligg-
ur enn Ijóst fyrir, hvort Schmidt
kanslari, sem hafði betur í bar-
áttunni við vinstrisinna í eigin
flokki í nifteindarmálinu án þess
þó að þeir breyttu um skoðun,
hafi fyrir tveimur árum gefið
Carter einhver loforð. Vissulega
var réttmætt að efast um að
hann gæti staðið við þau. Síðan
þá hefur Schmidt áunnið sér
töluverða tiltrú að nýju með því
að fá fram samþykki við áform-
um um að koma meðaldrægum
eldflaugum fyrir í Vestur-Þýska-
landi, þegar þær verða tiltækar
eftir fáein ár, enda þótt hann
yrði að ganga að ýmsum erfiðum
skilyrðum í því sambandi. Ný-
lega hefur hins vegar borið á
miklum óróa innan þýska jafnað-
armannaflokksins í ýmsum mál-
um, og vinstrisinnar virðast þar í
nokkrum uppgangi með harka-
legum mótmælaaðgerðum.
Átök ráðamanna í Bonn við
sósíalista víðsvegar um Þýska-
land vegna framkvæmdarinnar á
stefnu ríkisstjórnarinnar um
kjarnorkuver til raforkufram-
leiðslu, sem stendur nú hættu-
lega.illa, skapa ekki heppilegar
aðstæður til að takast aftur á um
nifteindarmálið. Ástandið í
smærri NATO-ríkjunum, þar
sem ráðamenn láta undir höfuð
leggjast að stíga nauðsynleg
skref vegna meðaldrægu eld-
flauganna, lofar ekki góðu, svo að
vægt sé til orða tekið. Baráttunni
gegn nifteindarsprengjunni fyrir
tveimur árum, þegar Rússar
beittu öllum áróðurskröftum sín-
um af meiri þunga en nokkru
sinni fyrr, lyktaði með áður
óþekktum sigri þeirra. Þau reiði-
öskur, sem nú þegar heyrast frá
Moskvu af sama tilefni, gefa
sterklega til kynna, hvað í vænd-
um er. Þróunin í Verkamanna-
flokknum síðustu vikur veldur
því, að áróðursstríðið, sem Bret-
ar stóðu nokkurn veginn utan við
fyrir tveimur árum, verður einn-
ig háð hér og mun beinast gegn
væntanlegu samþykki Thatchers
við bandarísku hugmyndunum.
Það yrði óbærilegt, ef vopn,
sem er nauðsynlegra nú en
nokkru sinni fyrr í þágu vest-
rænna varna, yrði ekki framleitt
af ótta við áróðursstríð vinstri-
sinna undir stjórn Rússa, hvað
svo sem áróðurinn verður rekinn
af miklu afli.“