Morgunblaðið - 30.06.1981, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 30. JÚNÍ 1981
29
taf lækna við afhendingu prófskirteina.
Háskólakórinn sonjf við þetta tækifæri.
Lúðvik Kristjánsson rithöfundur tekur við heiðursdoktorsskjali frá
forseta heimspekideildar. Lúðvik er til vinstri á myndinni.
þyrfti að halda þessu til haga. Það
dró heldur ekki úr áhuganum að
ég var ritstjóri Ægis, tímarits
Fiskifélagsins, í ein 17 ár, frá
’37—’54.
A þessum fyrstu árum var ég
með mörg önnur verk á prjónun-
um. Þá skrifaði ég Vestlendinga,
þrjú bindi, Úr bæ í borg og Við
fjörð og vík. Einnig bókina A
slóðum Jóns Sigurðssonar, sem
kom út á 150 ára afmæli hans,
Ævisögu Þorláks Jónssonar og Úr
heimsborg í grjótaþorp.
Annað bindi af Islenskum sjáv-
arháttum kemur sennilega út á
næsta ári. Eg held að það verði
fjölbreyttara. I því verður meira
myndaefni, og er það ekki síður
mikið verk en hið fyrra."
Hvað þykir þér merkilegast af
því sem þú hefur safnað í íslenska
sjávarhætti?
„Ég held að það sé ekki hægt að
taka eitthvað eitt úr og segja að
það sé merkilegra en annað. Þetta
Fékk áður ekki að taka próf
nú gerður að heiðursdoktor
MORGUNBLAÐIÐ náði tali af
nýkjörnum heiðursdoktorum
skömmu eftir afhendinguna i
Iláskólabíói á laugardag.
„Ég bjóst aldrei við þessum
heiðri og varð mjög undrandi
þegar ég fékk tilkynninguna um
daginn," sagði Lúðvík Kristjáns-
son rithöfundur. „Maður tekur
þessu með mestu hógværð, en ég
er þakklátur og gleðst yfir að hafa
fengið þessa viðurkenningu."
Hvenær byrjaðir þú að safna
heimildum í Islenska sjávarhætti?
„Ætli það hafi ekki verið kring-
um 1936. I fyrstu var þetta nú
bara gert í ígripum og lengi
framan af, en svo hefur það verið
’64 sem maður byrjaði á þessu
verki fyrir alvöru. Ég held að það
hafi verið ómetanlegt fyrir verkið
að byrja að safna í það svona
snemma. Maður ferðaðist meira
um landið í þá daga og hitti fólk
sem var löngu dáið þegar maður
fór að vinna að þessu fyrir alvöru.
A þessum ferðalögum mínum
hef ég hitt margt af ágætu fólki og
án þess hefði ritið aldrei orðið eins
og það er og mun verða. Flestir af
mínum heimildarmönnum, sem
eru í kringum 300 af öllum
landsfjórðungum, eru nú fallnir í
valinn. Þeir elstu hafa verið fædd-
ir á árunum 1950 til 1960 og
margir voru fæddir fyrir 1880.
Þess vegna væri ekki hægt að gera
annað eins í dag. Geysilega mikil
vinna fer einnig í að kanna
handrit og prentaðar bækur.
Helga Proppé, konan mín, hefur
hjálpað mér mikið í mínu starfi.
Islenskir sjávarhættir eru fyrst og
fremst uppsláttarrit og vona ég að
fólk geti haft gagn af því. Maður
hefur reynt að skýra þetta bæði í
máli og myndum.
Ætli það hafi' ekki verið Þjóð-
hættir Jónasar Jónssonar sem
höfðu einhver áhrif á mig þegar ég
fór út í þetta. í þeirri bók er allt
um landbúnað en það vantaði
alveg sjóinn hjá honum. Svo voru
menn að ýja því að mér að það
er allt jafn merkilegt. Það hefur
ekki áður verið skrifað um svona
lagað í heild hér á íslandi og
hliðstæð rit er hvergi að finna á
Norðurlöndunum eða í Norður-
Evrópu."
Hvað með ævisögu?
„Hef aldrei haft hug á að skrifa
ævisögu mína og ég held að J)að
komi aldrei til að ég geri það. Eg á
svo mikið eftir að skrifa um
sjávarhættina, en það hefur geng-
ur ljómandi vel með það verk. Eg
hugsa að bindin verði þrjú í allt.“
Nú fékkst þú ekki að taka próf í
Háskólanum á sínum tíma vegna
þess að þú hafðir ekki stúdents-
próf.
„Já, það er rétt. Þá var Háskól-
inn í Alþingishúsinu og kennar-
arnir voru ekki nema þrír í þeirri
deild sem ég var í. Þó ég fengi ekki
að taka próf, þá hafði ég mjög gott
af því að stunda þarna nám. En
það kom ekki til greina að taka
prófið, enda fór ég ekki í þetta
með það sérstaklega í huga.“
ínbogadóttir, menntamálaráðherra, Ingvar
„Mér þykir vænt um þennan
Steindór Steindórsson frá Hlöðum tekur við heiðursdoktorsskjali frá
deildarforseta verkfra>ði- og raunvísindadeildar. sem er í ræðustóli.
„Á ÞESSU átti ég alls ekki von. en
það er gaman að fá svona viður-
kenningu þegar aldurinn færist
yfir mann. Mér þykir vænt um
þetta,“ sagði Steindór Steindórs-
son frá Hlöðum.
Hvernig gengur með ævisögu
þína?
„Hún kemur nú ekki út á þessu
ári en kannski því næsta. Hún er
mikil saga og merkileg og eiga
sumir eftir að verða vondir og aðrir
hneykslaðir, en ætli flestum muni
ekki þykja hún leiðinleg.
Núna er ég að ganga frá þýðingu
á riti Daniel Bruuns, Fortidsminder
og Nutidshjem, en það er stærsta
rit hans um ísland. Einnig hef ég
verið að vinna að ritgerð um Daniel.
En þetta er ákaflega merkileg bók
og er ómetanleg heimild um húsa-
byggingu og bæja- um síðustu
aldamót fyrir utan nú hvað þetta er
skemmtileg þjóðlífslýsing. Það var
margt merkilegt sem hann gerði
hér á landi. Gróf upp hoftóftir og
skipulagði fyrstu landmælingaferð-
ir hér á íslandi. Hann vann enn-
fremur að því að varðaðir voru
Kjölur og Sprengisandur, jafnframt
því sem hann skrifaði fyrstu leið-
arlýsingar um mesta hluta lands-
ins.“
Hefur þú ekki lent í neinum
ævintýrum á þínum ferðalögum um
landið?
„Öll voru þessi ferðalðg skemmti-
leg, en ég lenti aldrei í neinum
ævintýrum. Á fyrstu rannsóknarár-
um mínum ferðaðist ég um á
hestum eða var bara gangandi. Nú
seinni árin fer maður ekkert nema
á jeppum og mikið afskaplega var
ég feginn að vera laus við hestana,
því hestamaður hef ég aldrei verið.
En það er ekki bara ferðamátinn
sem hefur breyst heldur allur
ferðaútbúnaður. Það er ekkert líkt.
Mér þótti alltaf vænt um gömlu
leitarmannakofana. Við Pálmi
Hannesson ferðuðumst saman í
nokkur sumur og okkur datf aldrei í
hug að tjalda ef eitthvert kofa-
ræksni var fyrir hendi. Maður er
farinn að ferðast og skrifa minna
nú þegar búið er að setja mann í
ruslafötuna fyrir aldurssakir.
Árið 1925 varð ég stúdent hér í
Reykjavík. Þá fór ég út til Dan-
merkur og las náttúrufræði. Á þeim
árum sem ég var úti í Danmörku
var Menntaskólinn á Akureyri
stofnaður. Jónas frá Hriflu var þá
menntamálaráðherra og vildi ekki
láta viðgangast að það vantaði
náttúrufræðikennara við skólann
og var ég því settur í það með góðu
eða illu. Það fór alltaf vel á með
okkur Jónasi.
Ég tók að mér að rannsaka
heiður“
gróðursamfélög, sem var mitt höf-
uðviðfangsefni, og skiptist það að-
allega í tvo þætti, hálendisgróður
og mýragróður. í miðjum þessum
rannsóknum fór ég að athuga hvað
hafði lifað af jökultímann og hvað
hafði komið síðan. Úr því varð
ritgerð ’62 er bar nafnið Aidur og
innflutningur íslensku fjólunnar."
Skólameistaraárin?
„Það var skemmtilegt ævintýri á
gamalsaldri að stjórna svona stór-
um skóla sem M.A. er. Ég hef alltaf
haft gaman af skólastarfi. Maður
ferðaðist mikið með nemendum.
Það var þessi lögbundna fimmta
bekkjarferð sem maður fór í á
hverju ári. Svo byrjaði það síðustu
árin að farið var í utanlandsferðir.
Það byrjaði eiginlega á því að
vinabær Akureyrar í Svíþjóð, Vest-
erás, skrifaði til Akureyrar og bað
okkur að taka við 20 til 30 manna
hljómsveit þaðan. Það var gert.
Nema hvað þeir buðu okkur að
koma með fimmta bekk og ég og
Þórarinn Björnsson skólameistari
fórum með. Svo hætti ég öllum
ferðum þegar ég tók við skólameist-
arastöðunni."
Hvers vegna bættir þú við nafnið
þitt frá Hlöðum?
„Það var nú mest til að aðgreina
mig frá öðrum Steindórum og svo
tók ég þetta líka upp sem höfund-
arnafn. Líka er það að mér þykir
afskaplega vænt um æskustöðvar
mínar, og finnst ég halda betri
tengsl við þær með þessum nafn-
auka.“