Morgunblaðið - 30.07.1981, Síða 31

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 30. JÚLÍ1981
31
refsingum eða til að hinra slíka
starfsemi. Svarið var hreint og
klárt, og þar væri ekkert slíkt vald
og því í raun ekkert hægt að gera
gegn slíkum brotum. Nú vildi svo
til, að fulltrúi íslands hjá EFTA,
Björn Matthiasson hagfræðingur,
var á fundi þessum og tók þátt í
umræðunum af hálfu EFTA.
Hann getur því borið vitni um,
hvort hér sé ekki rétt eftir haft, ef
einhver vill draga í efa gildi
frásagnar okkar, sem vorum í
hópnum að heiman, eða að við
hefðum ekki „skilið" málið nægi-
lega vel. Hvað viðkemur fundinum
með EBE má segja, að þar var
meira um upplýsingamiðlun frá
hendi starfsmanna samtakanna
um starfsemi EBE og spurningar í
þá átt frá íslenzka hópnum, nema
þá helzt spurningar Jafets Ólafs-
sonar, deildarstjóra í
Iðnaðarráðuneytinu, um hugsan-
leg viðbrögð við framhaldi aðlög-
unargjaldsins, en sú spurning og
svörin við henni varð hin beina
kveikja að núverandi deilum um
málið.
Þáttur Jafets
Ekki er mér að fullu kunnugt
um réttindi og skyldur opinberra
starfsmanna og hvað þeir megi
segja og hvað ekki. Hitt vissum
við allir í hópnum, að Alþingi
hafði samþykkt að fela ríkis-
stjórninni að leita hófanna um
framlengingu þessa bráðabirgða
aðlögunargjalds. Við vissum líka,
að í ráðuneyti Jafets var skilning-
ur á málinu og fullur vilji á að
koma því fram. En annað vissum
við ekki. Við vissum ekki til þess,
að Viðskiptaráðuneytið hefði á
nokkurn hátt vakið máls á þessu
við EBE hvað þá heldur reynt að
vinna því fylgi og koma því í gegn,
þótt liðnir væru 5 mánuðir frá því
að tillagan var samþykkt á Al-
þingi og árið næstum því hálfnað.
En eins og umræður þróuðust á
þessum sérstaka fundi, fannst
okkur, sem þarna vorum, mjög
eðlilegt að Jafet vekti máls á
þessu efni, og hann gerði það á
mjög greinargóðan máta og með
fullri hæversku. Ekki veit ég um
það, hvort Jafet hafi fengið ákúr-
ur hjá sínum yfirmanni vegna
málsins, en grein hans í Morgun-
blaðinu 2. júlí sl. ber þess ekki
vitni. En vegna sneypu þeirrar,
sem honum er ætluð í grein
Þórhallar Ásgeirssonar, þá vil ég <
taka það fram, að hann á fulla
samúð okkar hinna. En hitt er svo
annað mál, hvort ekki þyrfti að
kippa í spottann í stjórnkerfinu, ef
Oftar og oftar fór ég til þeirra,
— ekki síst þegar ég þóttist vera
að verða sjálfstæður unglingur.
Alltaf hefi ég þótt vera dálítið
sérstakur á minn hátt. Nefni ég í
þessu tilefni að ég vildi ekki ganga
með bindi eins og flestir aðrir. Eg
vildi ganga með slaufu, en vildi
jafnframt geta hnýtt hana sjálfur.
Hvert átti ég að leita? Mér datt
Unnur í hug. Auðvitað kunni hún
að hnýta slaufu. Þrisvar sinnum
þurfti ég að fara til Unnar áður en
ég gat þetta sjálfur. Á þessum
árum spurði ég Unni margs, sem
ég gat ekki spurt aðra. Unnur
svaraði alltaf af hreinskilni og
fyrir það er ég henni ávallt
þakklátur.
Þegar ég hripa niður þessi
fátæklegu minningarorð um vin-
konu mína er mér hugsað til
Péturs vinar míns, frænda Unnar.
Hann er erlendis og getur ekki
verið viðstaddur útför frænku
sinnar. Samband þeirra var mjög
náið og dáði hann frænku sína
mjög. Þau töluðu oft saman og
voru mjög góðir vinir, — og það
veit ég, að Pétur leitaði oft til
hennar og Kjartans á sama hátt
og ég, þrátt fyrir það að hann
gangi með bindi.
Að lokum vil ég þakka Unni
fyrir allt það sem hún hefir gert
fyrir mig, — það er ekki lítið. Við
hjónin sendum Kjartani, börnum
og barnabörnum innilegustu sam-
úðarkveðjur í þeirri vissu von að
Unni líði vel í höndum þess sem
öllu ræður og við treystum á.
Guðm. Þór Pálsson
starfsmenn hins opinbera þurfa
að vera algjörlega múlbundnir
með skoðanir sínar vegna innri
samtryggingar, hvernig svo sem
þeim líka gjörðir annarra eða
aðgerðarleysi.
Stoltir íslendingar?
Ég veit ekki hversu auðvelt er
að skýra þann þátt í fari okkar
íslendinga að okkur þykir oft og
tíðum ekkert nauðsynlegt að finna
til mikillar minnimáttarkenndar,
þótt á erlendri grund sé. Þó getur
þetta komið upp. í ferð okkar til
Genf og Brússel hafði ég það
eiginlega alltaf á meðvitundinni,
hvað hinir hugsuðu um okkur. Mér
fannst eins og spurningin lægi
alltaf í loftinu: Hvað eruð þið
eiginlega að vilja til okkar með
vandræði ykkar? Eru þetta ekki
mál, sem er miklu auðveldara að
leysa heima hjá ykkur sjálfum?
Svarið lá mér alltaf á vörum, en
það kom að sjálfsögðu aldrei fram:
Okkar stjórnmálamenn eru ekki
meiri kallar en þetta, þeir treysta
sér ekki til að jafna aðstöðuna á
milli atvinnuveganna heima. Þess
vegna er komið til ykkar. Ekki er
það stórmannlegt. Ög hjálpi okkur
allar vættir. Ekki langaði mig til
að vera íslendingur, sem ætti að
geta ráðið þessu heima, en gerir
það ekki eða getur ekki, og verður
því að koma biðjandi til annarra
þjóða til þess að fá einhverja
bráðabirgðalausn. Þeir verða að
bjarga iðnaðinum á Islandi. Að
þessu leyti get ég skilið ráðuneyt-
isstjórann. „Það á ekki að svíkja
gerða samninga!“
Leiðari Morgunblaðsins
1. júlí sl.
„Deilt um aðlögunargjald" heit-
ir leiðarinn. Þar er drengilega
tekið undir sjónarmið iðnaðarins.
En blærinn á því er þó að nokkru
sá, að það þurfti að gera eitthvað
fyrir iðnaðinn: „Affarasælast yrði
að tryggja iðnaðinum viðunandi
almenn skilyrði, haga gengis-
skráningu þannig að ekki væri
vegið að rekstrargrundvelli
hans...“ (Leturbr. mín H.E.).
Þetta er að sjálfsögðu alveg rétt,
en hinn almenni lesandi mun
draga þá ályktun af þessu, og
mörgu öðru í opinerum málflutn-
ingi um stöðu iðnaðarins, að hann
sé að biðja um einhver sérréttindi.
Hann er ekki að biðja um sérrétt-
indi, en hann biður aðeins um
sama rétt, og að öðrum séu ekki
veitt sérréttindi. Hann þyrfti þá
enga sér-gengisskráningu og
ekkert aðlögunargjald.
Mismununin
í hverju liggur rnismunurinn?
Hér skal aðeins nefnt fátt eitt.
Iðnaðurinn hefur miklu verri að-
gang að fjármagni lánastofnana,
og alltaf í hlutfallslega minni
mæli. Lánakjör eru, en voru þó
sérstaklega, langt um óhagstæð-
ari. Iðnaðurinn bjó til skamms
tíma við langt um óhagstæðari
afskriftarreglur, en það hefur þó
breyzt. Það eru gerðar miklu meiri
kröfur um tryggingar lána til
iðnfyrirtækja en sjávarútvegs,
þótt lánshlutfalið sé langt um
lægra. Iðnaðurinn greiðir langt
um hærri gjöld af fastafjármun-
um sínum (framleðslutækjum) en
fiskveiðarnar gera. (Litið er á
húsbyggingar, vélar og skip sem
framleiðslutæki). Hann greiðir
söluskatt og verðjöfnunargjald af
allri orku. Það gera fiskveiðarnar
ekki og olían hefur stundum verið
greidd niður. Iðnaðurinn greiðir
200% hærri aðstöðugjöld en fisk-
veiðar og 100% hærri en fisk-
vinnsla. Hann greiðir 3,5% launa-
skatt en fiskveiðarnar engan.
Svona mætti lengi telja. En nú
skal nefna nokkrar tölur: Sam-
kvæmt beztu heimildum voru
heildar framleiðsluverðmæti
verksmiðjuiðnaðarins sl. ár kr. 390
milljarðar, launagreiðslur 91
milljarður. Þá verður aðstöðu-
gjaldið 3,9 milljarðar og launa-
skattur 3,2 milljarðar, hvoru
tveggja án uppsöfnunaráhrifa.
Niðurstaða athugana um heildar
óhagkvæmi stöðu iðnaðarins á
Islandi í samanburði við hina
atvinnuvegina er talin vera 3,6%
af heildar umsetningu. 390 millj-
aðar sinnum 3,6% gera um 14
milljarða. Þetta er gjaldið, sem
iðnaðinum er gert að greiða fram
yfir hina atvinnuvegina, og þetta
er gjaldið, sem hann vill verja sig
fyrir með aðlögunargjaldinu,
meðan leiðrétting fæst ekki hér
heima. Það er hrikalegt, að út-
lendingunum, sem hér selja iðnað-
arvöru sína, skuli vera rétt þetta
upp í hendurnar. Og það er
hrikalegt, að iðnverkafólkið á ís-
landi skuli sætta sig við þessa
mismunun, því að hvað sem öllum
samningum um kaup og kjör líður,
greiðir hvorki iðnaðurinn né önn-
ur atvinnustarfsemi í landinu
hærri laun en staða hans skapar.
Hitt verður verðbólga.
Niðurlag (Hverjir væla?)
Hér er auðvaldið að tala, gætu
margir sagt. En er ástandið
nokkru betra hjá framleiðslufyr-
irtækjum samvinnu- eða ríkis-
rekstursins? Nei, það er ekkert
betra. Staðreyndin er sú, að öll
atvinnustarfsemi verður að
græða, annars koðnar hún niður
og hjól atvinnulífsins hætta að
snúast. Launþegar hætta að
græða og eru fyrir löngu hættir
því, því að ríkisvaldið heldur öllu í
úlfakreppu, hindrar eðlilegar
framfarir og tekur alltaf stærri og
stærri skerf af tekjum atvinnufyr-
irtækja og launþega — til þess að
hjálpa atvinnuvegunum. Dettur
nokkrum heilvita manni það í hug,
að þetta sé æskilegt og að þjóðar-
tekjurnar muni aukast við slíkar
aðgerðir? Nei, það er fráleitt, það
dregur niður lífskjörin á tslandi,
enda er landflóttinn þegar í al-
gleymingi.
SHARP myndsegulbandið
byggir á háþróaðri japanskri
örtölvutækni og árangurinn er
líka eftir því — myndsegulband
sem ekki á sinn líka í mynd
gæóum og tækninýjungum.
myndsegulband
með óendanlega möguleika
rC-7700 kr. 18 900,-
biim
VWeo Cassette Recorder
HLJOMTÆKJADEILD
KARNABÆR
LAUGAVEGI 66 SÍMI 25999