Morgunblaðið - 12.09.1981, Síða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. SEPTEMBER 1981
fHargtniÞlftfrife
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 85 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 5 kr. eintakiö.
Valur Arnþórsson
og Karvel Pálmason
I viðtali, sem Morgunblaðið átti við Val Arnþórsson, kaupfé-
lagsstjóra á Akureyri, sem jafnframt er stjórnarformaður
SÍS og birtist hér í blaðinu í fyrradag, sagði hann m.a.: „Ég vil
skýra frá því, að við úr samvinnuhreyfingunni höfum verið með
svæðafundi á Vestfjörðum, alveg nýverið, reyndar fyrir hálfri
annarri viku síðan. Þar var mikil þátttaka almennings í fundum
hjá okkur, bæði á Patreksfirði og Isafirði. Við ræddum einnig
við stjórnir samvinnufélaga og útgerðarfyrirtækja og það kom
fram mikill áhugi hjá fólki á þessu sviði fyrir því, að
samvinnuhreyfingin haslaði sér aukinn völl í útgerð og
fiskvinnslu. Það verður að teljast mjög eðlilegt, þegar aðilar,
sem eru í þessari atvinnustarfsemi koma að máli við Sambandið
og biðja það og beita sér fyrir því, að samvinnuhreyfingin með
Sambandið að bakhjarli kaupi upp hluta eða meirihluta í þannig
fyrirtækjum, að það sé orðið við því að ræða þau mál.“
Þetta eru forvitnileg ummæli, sem benda til þess, að
forráðamenn Sambandsins stefni að enn frekari útþenslu á
Vestfjörðum en orðið er. Þess vegna þótti Morgunblaðinu
fróðlegt að heyra hver viðbrögð annarra Vestfirðinga, en þeirra,
sem Valur Arnþórsson talar við, yrðu við þessum ummælum
hans. Karvel Pálmason er einn af verkalýðsforingjum Vestfirð-
inga og m.a. varaformaður Alþýðusambands Vestfjarða. Hann
hafði þetta að segja í tilefni af orðum kaupfélagsstjórans á
Akureyri: „Ég sé enga ástæðu frá mínum sjónarhóli að óska
þess, að Sambandið festi mikil ítök í atvinnulífinu á
Vestfjörðum. Ég hef ekki góða reynslu af SÍS, hvað snýr að
launþegum og tel, að atvinnuöryggi fólks sé betur tryggt án
íhlutunar SIS... Það er ekkert vafamál, að ástæða er til að
gjalda varhug við að Sambandsveldið tröllríði atvinnulífinu. Við
sjáum dæmin fyrir okkur."
Karvel Pálmason segir ennfremur í viðtali við Morgunblaðið:
„Dæmin tala um hver áhrif SIS eru á atvinnulífið. Á sama tíma
og iðnaðardeild Sambandsins er að berja sér og kemur nánast
skríðandi á fótum sér til ríkisvaldsins, þá geta þeir lagt svo
skiptir milljörðum í kaup á annars konar fyrirtækjum ... Mér
finnst að minnsta kosti að á meðan sá atvinnurekstur, sem
Sambandið er með, er ekki betur staddur, þá sé ekki
heillavænlegt að það færi út kvíarnar. Ég vona, að þeir eigi ekki
eftir að auka eignir sínar á Vestfjörðum, hvernig svo sem litið er
á rnálið." Loks segir Karvel Pálmason í þessu athyglisverða
samtali: „Mér vitanlega hafa ekki verið betri samskipti við
Sambandsfrystihúsin á Vestfjörðum, nema síður sé, en við
einkafyrirtækin ... ég tel, að fenginni reynslu, að atvinnuöryggi
fólks sé betur tryggt án íhlutunar SÍS.“ Karvel Pálmason
hnykkir á þessum lokaorðum með því að segja: „Hvað varðar
þessa fundi, sem stjórnarformaðurinn nefnir og segir frá, þá get
ég aðeins sagt, að það er mér nýlunda ef Vestfirðingar koma
skríðandi á fjórum fótum til SÍS til að biðja sér ásjár.“
Hér talar ekki forystumaður einkafyrirtækis á Vestfjörðum.
Hér talar ekki trúnaðarmaður Sjálfstæðisflokksins á Vestfjörð-
um. Hér talar verkalýðsforingi á Vestfjörðum og er ekki
ómyrkur í máli. Það er eftirtektarvert við málflutning Vals
Arnþórssonar, að hann heldur því fram hvað eftir annað, að fólk
leiti til SÍS-valdsins og biðji það um að koma inn í atvinnulífið á
hinum einstöku stöðum. En hverjir eru það, sem óska eftir því?
Viðbrögð Karvels Pálmasonar benda ekki til þess, að það sé
verkafólkið á Vestfjörðum, sem biður SÍS um að auka umsvif sín
þar. Hverjir eru það þá? Eru það kannski fulltrúar SIS og
kaupfélaganna, sem hér eiga hlut að máli og stjórnarformaður
SÍS notar sem skálkaskjól, þegar hann segir, að „fólkið“ vilji að
SIS komi og auki umsvif sín.
Yfirlýsing Vals Arnþórssonar verður ekki skilin á annan veg
en þann, að Samband ísl. samvinnufélaga stefni markvisst að
því að auka hlutdeild sína í sjávarútvegi og fiskvinnslu á
Vestfjörðum. Þess vegna er áreiðanlega ástæða til þess fyrir
atvinnurekendur í einkarekstri og fulltrúa verkalýðsfélaganna
að taka höndum saman til þess að verjast þessari ásælni.
Stjórnarformaður SÍS lifir greinilega í veröld, sem ekki er í
miklum tengslum við raunveruleikann, þegar hann er að meta
vilja almennings til þess að SÍS auki umsvif sín í einstökum
byggðarlögum. Ef til vill hafa ummæli Karvels Pálmasonar
orðið til þess að vekja athygli hans og annarra forráðamanna
Sambandsins á því, að til er annar heimur í þessu landi en
veröldin innan veggja hinnar voldugu SÍS-samsteypu og fólkið í
þeim heimi hefur engan áhuga á því að láta slíka risasamsteypu
taka yfir allt atvinnulíf í sínum byggðarlögum.
Sáttasemjari skipaður í
deilu Hellnamanna og LIU
Ekkert aðhafst í kærumálinu á meðan sátta er leitað
NÚ ER UNNIÐ að því að ná sáttum í deilu Hellnamanna og
Landssambands íslenskra útvegsmanna, en deilan snýst um það
hvort LÍÚ fái að reisa fimm sumarbústaði í landi jarðarinnar
Skjaldartröð, en LÍÚ keypti jörðina á sínum tíma með það fyrir
augum. Félagsmálaráðuneytið skipaði Zópónías Pálsson sátta-
semjara i deilunni. en í samtali við Morgunblaðið í gær, varðist
Zópónías allra frétta, en sagði þó að rétt væri að hann væri að
reyna að ná sáttum í deilu þessari.
Samkvæmt heimildum sem
Morgunblaðið hefur aflað sér
hafa málin verið rædd við deilu-
aðila, en engir sameiginlegir
fundir hafa enn verið haldnir.
Þá hefur verið reynt að koma á
fundi deiluaðila með landbúnað-
arráðherra og landnámsstjóra,
en samkvæmt heimildum Morg-
unblaðsins hefur það ekki tekist,
vegna anna ráðherrans.
Nú liggur hjá ríkissaksóknara
kæra á hendur Hellnamönnum,
en þeir eyðilögðu undirstöður
undir fimm sumarbústaði í
fyrrasumar. Ekkert mun verða
aðhafst í kærumálinu á meðan
sátta er leitað, en ekki er ljóst
hvort um ákveðinn tímafrest er
að ræða, hvort sættir verða að
nást innan ákveðins tíma.
Landssamband íslenskra út-
vegsmanna hefur skrifað land-
búnaðarráðherra bréf með ósk
um að svæði það í landi jarðar-
innar Skjaldartröð þar sem
byggja á sumarhúsin, verði tek-
ið undan landbúnaðarnotum, en
svar mun ekki hafa borist frá
ráðherra, varðandi þetta erindi.
Slíkt leyfi mun vera grundvöllur
fyrir því, hvort reisa má húsin á
þessum stað.
Göngustígur með
Elliðaám í Breiðholt
Á ÞESSU hausti er unnið að
því að leggja göngustíg með-
fram Miklubraut um undir-
göng á Reykjanesbraut, með-
fram Elliðaánum og upp að
Neðra-Breiðholti. En hann er
liður í göngustígakerfi því sem
ákveðið var í áætlun um um-
hverfi og útivist frá 1974.
Undirgöngin voru aðeins kom-
in undir hálfa Reykjanesbraut-
ina. en á þessu hausti verður
þeim lokið og þau opnuð. Getur
þá hjolandi og gangandi fólk
komist utan við hinar miklu
umferðaræðar upp í Breiðholt.
I sumar var byrjað að leggja
stíginn þar sem gangstígur með-
fram Miklubraut að sunnan
endaði, og er hann nú kominn
framhjá umferðarslaufunum og
niður undir Reykjanesbraut, að
því er Ingi U. Magnússon,
gatnamálastjóri, tjáði blaðinu.
Samið hefur verið um göngin
Vinsældir verð-
tryggðu innláns-
reikningana aukast
VERÐTRYGGÐIIt innláns-
reikningar hafa notið mikilla
vinsælda sparifjáreigenda eft-
ir að hinditíminn var styttur
úr tveimur árum í sex mánuði.
í nýjasta hefti Hagtala mán-
aðarins kemur fram, að í júlí-
lok hafi innstæðan á reikning-
unum numið 617 milljónum
króna, en um áramót voru
aðeins 35 milljónir króna á
reikningunum.
undir Reykjanesbrautina við
verktakann Árna Jóhannesson,
en þau göng eru á móts við
hesthús Fáks. Síðan liggur
gangbrautin áfram með Elliða-
ánum og er í rauninni tvískipt.
Ríðandi mönnum, ætlað að fara
milli Elliðaánna og Reykjanes-
brautar, en önnur undirgöng,
sem hestamenn hafa lengi not-
að, eru ofar. Hinn stígurinn,
sem er í undirbúningi, liggur
vegna þrengsla við árnar aðeins
út í hólmann og er ætlaður
gangandi fólki og hjólandi, og
síðan áfram upp í Breiðholt.
Kvaðst Ingi vonast til að komist
yrði með göngustíginn upp und-
ir Hamrastekk í haust. Er búið
að jafna nokkuð undir þennan
stíg og bera ofan í, en ætlunin er
að malbika hann og trébrýr
verða í hólmann.
Erlendar lántökur hafa
aukizt verulega á árinu
Námu 226 milljónum króna fyrstu sjö mánuði ársins á móti 75 milljónum
árið á undan, en þá námu lántökur allt árið 200 milljónum króna
ERLENDAR lántökur hafa
aukizt verulega á þessu ári.
Sem dæmi um þær má nefna.
að á fyrstu sjö mánuðum
ársins höfðu ríkissjóður og
Framkvæmdasjóður tekið
löng erlend lán, að fjárhæð
226 milljónir króna. Á sama
tímahili i fyrra voru komnar
ÞAÐ kemur fram í yfirliti frá
Utlendingaeftirlitinu að koma
farþega hingað til íslands frá
áramótum til enda ágúst '81
var tæplega 8000 fleiri en á
sama tíma í fyrra.
Af þeim sem komu hingað
frá áramótum á þessu ári voru
51.666 íslendingar en útlend-
ingar voru 58.318 talsins. Á
sama tíma í fyrra voru það
47.642 íslendingar en 54.093
útlendingar.
75 milljónir króna af 200
milljón króna lántöku þessara
aðila erlendis á árinu.
Þessar upplýsingar koma
fram í septemberhefti Hagtala
mánaðarins, sem hagfræði-
deild Seðlabanka íslands gefur
út, en þar segir, að tölurnar séu
miðaðar við gengisskráningu í
Flestir útlendingar komu frá
N-Ameríku á þessu tímabili í
ár, eða alls 2.710 farþegar. Þá
er næstmest frá V-Þýskalandi
eða alls 2.150 farþegar. Bretl-
and er næst í röðinni en alls
komu 1.501 farþegi þaðan. Þá
komu frá Frakklandi 1.244 far-
þegar.
Frá Noregi, Svíþjóð, Dan-
mörku og Finnlandi komu alls
2.533 farþegar.
lok júlí sl. Auk þess er líklegt,
að erlend vörukaupalán inn-
flytjenda hafi aukizt nokkuð að
undanförnu.
Á síðasta ári námu erlend
lán alls 5.917 milljónum króna
og höfðu aukizt úr 3.313 millj-
ónum króna frá árinu þar á
undan, eða um 78,6%.
Af þessu námu opinber lán
alls 3.822 milljónum króna á
árinu 1980, og höfðu aukizt úr
2.191 milljónum króna frá ár-
inu á undan, eða um 74,44%.
Löng lán lánastofnana námu
á síðasta ári 1.026 milljónum
króna, en voru 586 milljónir
króna árið 1979. Þá námu löng
erlend lán einkaaðila á árinu
1980 alls 1.069 milljónum
króna, en námu árið 1979 alls
536 milljónum króna.
Erlend lán alls, á meðalgengi
ársins, sem hlutfall af vergri
þjóðarframleiðslu voru 35,2% á
árinu 1980, en voru árið á
undan 34,6% og árið 1978 var
talan 33,8%.
Farþegar til landsins í ár:
8000 fleiri en í fyrra