Morgunblaðið - 22.01.1982, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22. JANÚAR 1982
Jón Þ. Árnason:
Lífrfki og lífshættir LXXI.
Spurningin er: Hvers vegna hefjast
kraftaverkagarpar sæluhyggjunnar ekki
handa þegar í stað og sýna söfnuðum sín-
um ágæti hennar í veruleikanum, eða
hafa þeir máski gleymt, að „vilji er allt,
sem þarfu, eins og drengskaparmaðurinn
(!) sagði ?
svör við þeim vanda, án þess að
gera sér rellu út af smámunum
eins og þeim, hvað það í rauninni
þ ýðir að vera manneskja og
hvers konar veröld hún fæðist,
lifir og deyr í. Lausn þeirra er
álíka einföld og hún er einfeldn-
ingsieg;
Höldum áfram á sömu braut
og við nú göngum, en bara með
meiri hraða.
Og eru alsælir í trú sinni —
eins og líka fara gerir um al-
gleymissálir.
Qualtinger, austurríski spé-
fuglinn víðkunni, sagði eitt sinn,
að „atvinnulýðræðismenn eru
kumpánar, sem belgja sig upp í
þann vind, er þeir sjálfir hafa
leyst."
Hér er hnittilega að orði kom-
izt og ýkjulítið. Venjulega lætur
fólk sér slíkan vindgang um eyru
þjóta með kímibrosi á vörum og
mætir yfirleitt með skilningi.
Það lítur þannig á, að eitthvað
verði mennirnir að hafa fyrir
stafni og að belgingurinn sé
meinlaus, valdi sjaldnast neinu
verra en smávægilegum óþæg-
indum í bili.
Og kalla sig
bjartsýnismenn
Ef treysta mætti, að ókyrrðin
væri aðeins brosleg og gæti aldr-
ei dregið viðsjárverðan dilk á
eftir sér, mætti láta slag standa.
En sú afstaða er of fljótfærnis-
leg, og hættuleg. Það hefir
reynslan margoft sannað með
afdrifaríkum hætti. Alltof oft
hefir gleymzt, að lýðsmalar eru
afar leiknir í að rotta fjöldanum
saman, ölvuðum óskhyggju og
hugsunarleysi, til feigðarflans út
á vinstrivegi, sem ætíð enda við
heljarbrún, en eru á hinn bóginn
ófærir um að stöðva skarann áð-
ur en hann flykkist út á yztu nöf.
Þegar síðan nefndri tegund
leiðsögumanna bætist liðsauki
úr hópi skólasetufólks, sem
heimtar að teljast menntamenn,
verður vart hindrað að hættan á
að safnið steypist fram af, aukist
til muna. Ef þannig fer, að
raunverulegir lærdóms- og vís-
indamenn gerast samsekir, verð-
ur hættan óttaleg.
Og það gerist enn, af ýmsum
torskiljanlegum ástæðum, afar
ónotalega oft og víða, enda þótt
skylt sé að þakka, að nokkurt lát
hefir á orðið síðan draga tók úr
hagvaxtartrúboði eftir að fregn-
inni um, að náttúruríkinu væri
um megn að verða við öllum
„velferðar“-kröfum sífjölgandi
manngrúa, laust niður og skelfdi
marga greindari menn í flokkum
markaðsmanna og marxista.
En vissulega hvergi nærri
alla. Undanteknir eru allir þeir,
sem hafa bitið sig fasta í þá
bernsku einfeldni sína, að hægt
sé að beygja staðreyndir sköpun-
arverksins undir kenningar,
isma eða hyggjur. Þeir hópar eru
hvorki iðju- né áhrifalausir —
þrátt fyrir allt — og kalla sig
bjartsýnismenn.
„Þótt eldingum
rigndi, leit
enginn við“
Svonefndir bjartsýnismenn —
ýmsir kalla þá bjartsýnisbjálfa
— sjá enga ástæðu til að Hta í
kringum sig. Þeir hvorki sjá né
hæfing, fleira fólk, betri mennt-
un, lengri frístundir, meiri
menningarjöfnun, meira frjáls-
lyndi, ítarlegri vísindarannsókn-
ir, víðtækari þekking, föðurlegri
ríkishandleiðsla, strangskipu-
lagðari atvinnurekstur, meiri
slökun í siðgæðisefnum og hærri
tekjur. Og — þó að undarlegt
kunni að virðast — þrátt fyrir
þessa stóru pöntun: Aukið per-
sónufrelsi!
Flest þetta mun blómgast,
segir hann í fullri alvöru, ekki
aðeins um næta 500 ára skeið
heldur 1000 ár. Reyndar er ekki
alveg víst, að allir myndu telja
a.m.k. suma þessara bálka sér-
legt tilhlökkunarefni, ef að veru-
leika yrðu. Skítt og skrall með
það anzar spámaðurinn og
hnykkir á: „Heimurinn A. D.
2500 mun ekki verða undir stjórn
grimmra einræðisherra, sem
arðræna og kúga þegna sína,
eins og Orwell og Wells óttuðust,
heldur mun hann verða undir
stjórn góðgjarnra og hámennt-
aðra embættismanna, sérhæfð-
um hver á sínu sviði."
Auðsætt er, að flestir hinna
líknsömu verða kvenmenn sam-
kvæmt líkindareglum Beck-
withs. Hann slær föstu, að árið
2100 verði 30—40% allra, sem
löggjöf annast, af hinu ljúfa
kyni, og að í Bretlandi, Banda-
• ríkjunum og Rússlandi verði
æstu handhafar framkvæmda-
valdins úr hópi kvenna þegar ár-
ið 2000. Þótt ég hafi talið eðli-
legu hlutverki kvenna betur
gengt á öðrum sviðum en að fylla
pappírskörfur og kljást við fyrir-
greiðslubetlara, fæ ég ekki í
fljótu bragði séð, að spásögn
aðir muni hafa náð geysivin-
sældum, svo mjög, að Banda-
ríkjamenn munu eiga fullt í
fangi með að verja heimsmet sitt
fyrir Evrópubúum árið 2060.
Vinnutími verður 3—4 klst. á
dag í 200 daga á ári, og tekjur
hinna ríku verða ekki hærri en
tvöföld laun verkamanns á
lægsta þrepi.
Frjálslyndingurinn Beckwith
hefir engar áhyggjur af áhrifum
kjarnorkustyrjaldar. Þau myndu
bara flýta þróuninni. Árið 2200
hefir heimsstjórn tekið öll völd,
og mun hún að ákaflega miklu
leyti láta leiðast af skoðana-
könnunum. íbúatala jarðar verð-
ur komin yfir 8.600.000.000, þar
af 600.000.000 Bandaríkjamenn,
og fara vaxandi. Árið 2500 verð-
ur hún komin í 11.000.000.000
(1.200.000.000 í Bandaríkjunum).
Óþarft er með öllu að taka
fram, að Burnham Beckwith hef-
ur ekki verið talinn neinn hálf-
bjáni. Hann hefir verið tekinn
mjög alvarlega svo sem umræð-
ur og ritdómar um verk hans
sanna. Gjarnan má og geta þess,
að hann á marga sína líka, ef
ekki fremri í frjálslyndi og
vinstrimennsku. Nafntoguðust
mun vera draumaverksmiðja dr.
Herman Kahn við „The Hudson
Institute, Inc.“ í New York, sem
gaman gæti verið að kynnast við
tækifæri.
Og ekki hafa íslendingar held-
ur verið alveg lausir við svipuð
fyrirbæri. Einnig hér stríplast
menn, sem annars hefðu ekki
þurft að vera til alls ónýtir, ef
þeir hefðu ekki orðið fyrir þeirri
sáru raun, að heilinn steig þeim
til höfuðs, og tel ég ekkert
Hann er feiminn — eða kannski hræddur — við framtíðina.
Draum-
ar um draumaheim
Vinstriveg-
ir liggja að
heljarbrún
heyra — virðast m.a.s. ekki
skiija eða skynja — knýjandi
ákall tímans og þarfir fyrir nýj-
ar siðgæðisreglur, nýja lífssýn,
ný stjórnmálaviðhorf, nýja efna-
hagsmálaskipan, nýjar hugsjón-
ir eða jafnvel ný trúarbrögð.
Þeir hafna kröfum veraldar á
vonarvöl með þeim „rökum" að
hingað til hafi allar heimsenda-
spár orðið sér til skammar, og
„þetta reddast alls saman ein-
hvern veginn."
Hins vegar lítur raunsýnisfólk
svo á, að réttmæti krafnanna,
sem alveg eins mætti telja kröf-
ur um endurreisn vanræktra
lífshátta og afturhvarf að forn-
um dyggðum, hvíli í meginatrið-
um á þeirri forsendu, að ríkjandi
ástand sé óviðunandi og augljós-
ar horfur ógnvænlegar, og þær
eigi því rétt á sér allt eins fyrir
því, að við getum ekki vitað með
óyggjandi vissu, hvort fullnæg-
ing þeirra hlyti að verða mann-
eskjunni, eins og hún nú einu
sinni er í raun og veru, til menn-
ingar- og sæmdarauka.
Hvað svo sem því líður gellur
við úr öllum áttum, að ekki sé
seinna vænna að hefjast handa
um að forða mannkyninu frá yf-
irvofandi vítisógnum. Bjartsýn-
ismenn einir hafa gefið tæmandi
Tign og fegurð
hundaþúfunnar
Til þess að einhverjir eigi
ofurlítið auðveldara með að gera
sér hugmyndir um skarpskyggni
og snilli sæluríkisspámanna, tel
ég rétt að vekja athygli á verð-
ugum og mikilsvirtum forvíg-
ismanni úr þeirra hópi. Eða það
var hann a.m.k. fyrir 10—15 ár-
um og mér er ekki kunnugt um,
að hann hafi tekið sinnaskiptum
síðan eða orðið fyrir gengisfalli í
söfnuði sínum.
Hér á ég við einn helzta fram-
rýni bandarískra „velferðar"
sinna, Burnham Beckwith að
nafni, og gríp fáeinar perlur úr
hinu athyglisverða ritverki hans,
„The Next 500 Years“ (Exposi-
tion University Book, Jericho,
New York 1967), er að megin-
máli gengur út á að útlista,
hvernig og hvers vegna efni-
legustu afkvæmi „velferðar" og
hagvaxtar hljóti aö dafna og
vaxa endalaust.
Beckwith færir yfir 30 megin-
bálka til bókar, sem hann væntir
að eiga muni leiftrandi framtíð
fyrir sér. Þeir helztu eru: Aukin
iðnvæðing, fleirir risaborgir,
vaxandi kvenvæðing, meiri sér-
„Velferð“
veldur
veikindum
Beckwiths um kvenræði þótt
rættist, þyrfti endilega að tákna
tilfinnanlegri hnignun kyn-
stofnsins frá því stigi, sem hún
er á nú víðast hvar á Vesturlönd-
um. Persónulega kysi ég t.d.
snöggt um heldur að vera þegn
ríkis undir forystu frískra og
tápmikilla kvenna heldur en
þeirra karlkerlinga, sem nú baða
hvað ákafast út öllum öngum
bæði innan landa sinna og utan
(s.s. Willy Brandt, Gunnar
Thoroddsen, Olof Palme, Þórar-
inn Þórarinsson o.fl.), og nú
mega heita sprellandi gæða-
merki lýðræðisheimsins.
Ekkert er alger-
lega gallalaust
Aðeins einn verulegur hnökri
óprýðir veröld hins spaka fram-
rýnis. Fjölbreytni í vöruúrvali
verður stöðugt fátæklegri og
minni. Og ennfremur mun ekk-
ert ríki hafa lögleitt fjölkvæni —
eða fjölveri — árið 2100 þrátt
fyrir slaknandi siðgæðiskröfur
og sívaxandi frjálslyndi og
blómstrandi klámiðnrekstur, að
spá Beckwiths. Hins vegar
treystir hann því, að hjónaskiln-
áhorfsmál að af þeim sökum
finnst mér að Ólafur R. Gríms-
son eigi skilyrðislausa heimt-
ingu á forgangssamúð þjóðar-
innar.
Ekki get ég skilizt við boðskap
Beckwiths án þess að láta í ljós
vonbrigði út af því, hversu lítinn
gaum hann gefur heilsufari
framtíðarfólksins. Kannski er
það vegna þess, að hann, eins og
aðrir „velferðar“-trúaðir telja að
góð heilsa til sálar og líkama
leiði sjálfkrafa af góðri seðla-
veltu. Líka gæti verið að með
honum hafi leynzt áleitinn grun-
ur.
Mergurinn málsins er nefni-
lega sá, að „velferðarríkið" hlýt-
ur að vera afspyrnulega heilsu-
spillandi hreysi. Það sanna allar
áreiðanlegustu heilbrigðis-
skýrslur, sem sýna ótvírætt, að
sjúkdómar hrjá verkalýðinn
óþyrmilegast, þar sem „velferð"
hefur staðið lengst og rætur
hennar verið seigastar, eins og
bezt sést af eftirfarandi skrá yf-
ir fjarvistir vinnusala frá störf-
um vegna veikinda til jafnaðar á
mann árið 1980 (Heimild: „Inst-
itut der Deutschen Wirtschaft"):
J»pan, 4,3 dagar
Kandaríkin, 7,8 dagar,
VesturÞýzkaland, 17,2 dagar,
Frakkland, 18,5 dagar,
ftalía, 23,6 dagar,
Holland, 26,7 dagar
Hvíðþjóð 30,7 dagar.
Engin sérstök ástæða er til að
rengja þessar tölur, láta sér t.d.
detta í hug, að verkalýðurinn
steli ser peningum með því að
ljúga upp á sig veikindi.
Sei-sei, nei; peningum stela
bara gráðugir kaupmenn. Það
segir verkalýðshreyfingin að
minnsta kosti.