Morgunblaðið - 27.05.1982, Blaðsíða 1

48 SÍÐUR
113. tbl. 69. árg.
FIMMTUDAGUR 27. MAÍ 1982
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Kania kosinn
í ríkisráðið
Varsjá, 26. mai. AP.
PÓLSKA þingið kaus í dag Stani-
slaw Kania fyrrum flokksleiðtoga í
ríkisráðið, sjö mánuðum eftir brott-
vikningu hans. Engin sérstök völd
virðast fylgja upphefðinni og ekki er
Ijóst hver tilgangurinn er. Það er
einsdæmi í Póllandi að leiðtogi, sem
hefur verið sviptur völdum, sé aftur
skipaður í valdastöðu.
Skipun Kania í ríkisráðið, sem
getur stjórnað þegar þing situr
ekki, var samþykkt með meiri-
hluta atkvæða, en 42 sátu hjá og
17 greiddu atkvæði á móti. Það ber
vott um verulega andstöðu.
Nokkrar aðrar minniháttar
breytingar voru gerðar. Jerzy
Kuberski, fyrrum yfirmaður
trúarmálaskrifstofu ríkisins, var
skipaður sendiherra í Páfagarði.
Eftirmaður Kuberskis var skipað-
ur Adam Lopatka, forstöðumaður
vísindaakademíunnar og fulltrúi í
mannréttindanefnd SÞ. Fyrrver-
andi formaður „Pax“, samtaka
pólskra leikmanna, vék úr ríkis-
ráðinu fyrir Alfons Klafkowski,
sem var formaður Pax þar til fyrr
á þessu ári.
Zbigniew Madej aðstoðarfor-
sætisráðherra, helzti hagfræðing-
ur Póllands, sagði á þingi að aukn-
ing kola- og koparframleiðslu eftir
setningu herlaga hefði hægt á
niðursveiflu í efnahagsmálum, en
sagði að brauð- og kjötbirgðir
héldu áfram að minnka. Innflutn-
ingur sem er nauðsynlegur til að
halda iðnaði gangandi minnkaði
um 43%. Iðnaðarframleiðsla er
13% minni en í fyrra, en heildar-
framleiðslan hefur minnkað um
aðeins 8%.
Eldhúsvélaverksmiðja ríkisins
er næstum farin á hausinn að sögn
fjölmiðla. Þeir segja að fullorðnir
verði að hætta að borða kjöt sem
aðalrétt. „Við ættum að drekka
a.m.k. hálfan lítra af mjólk á dag
og gleyma ekki að borða græn-
meti,“ sagði matvælafræðingur í
blaðaviðtali.
Merkilegur fornleifa-
fundur suður af Malmö:
Hafa fundið
fjögur vík-
ingaskip í
lítilli vík
Stokkhólmi, 2«. maí. AP.
FJÖGUR víkingaskip hafa fundist við
fornleifauppgröft í lítilli vík, Fotevik,
um 20 km sunnan við Malmö. Hafa
danskir og sænskir fornleifafræð-
ingar, útbúnir köfunartækjum, verið
við gröft á þessu svæði síðan i fyrra.
Björgunaraðgerðir hófust fyrir
tveimur vikum eftir að í fyrra
höfðu fundist leifar 6 metra langs
víkingaskips. í þessari viku fundu
björgunarmennirnir svo þrjú skip
til viðbótar, öll frá 11. öld. Flök
þessi eru þau elstu, sem fundist
hafa í Svíþjóð.
Fornleifafræðingarnir telja að
þeir hafi fundið forna verslunar-
höfn. Telja þeir að skipunum hafi
verið sökkt í mynni víkurinnar, þar
sem dýpi er lítið, til að varna
óvinaskipum innsiglingar.
Argentínsk Mirage-þota forðast skothrið úr loftvarnabyssum Falklandseyjaflota Breta.
Brezka spítalaskipið „Hydra“ leggst upp að liðs-
flutningaskipinu „Canberra** til að taka við
mönnum sem særðust á San Carlos-flóa.
Mesta tjón Breta á
degi en floti þeirra
Ixmdon, 26. maí. AP.
BRETAR viðurkenna í dag mesta flotatjón sitt á einum degi í átökunum við
Falklandseyjar. Þeir misstu tundurspilli og gámaskip, 24 menn féllu og 20
særðust, en Margaret Thatcher forsætisráðherra sagði: „Hvorki viljaþrek
okkar né bjartsýni hefur haggazt.**
í kvöld sögðu Argentínumenn að þeir hefðu skotið á landgöngusvæði
Breta og skotið niður tvær brezkar Sea King-þyrlur og laskað tvær aðrar.
Brynsveitir ættu í „könnunar- og öryggisaðgerðum“ nálægt Port San Carlos
og víkingahermenn áreittu Breta. Brezka spítalaskipið „Uganda“ hefði sézt
nálægt orrustusvæðinu og ekki væri hægt að ábyrgjast að það yrði ekki fyrir
árás af vangá.
Öryggisráðið fól í dag Perez de Cuellar, framkvæmdastjóra SÞ, það „mjög
erfiða hlutverk" að hefja friðartilraunir að nýju og reyna að koma á vopna-
hléi í deilunni. Hann kvaðst óttast að umboð sitt væri ekki nógu skýrt og
sagði að þegar stríðsátök stæðu sem hæst væri mjög erfitt að koma á
vopnahléi og hefja samningaviðræður á ný. Hann skoraði á Breta og Argent-
inumenn að hætta bardögum og setjast að samningaborði.
John Nott landvarnaráðherra
sagði á þingi að 10 ný herskip
hefðu bætzt við brezka flotann á
Suður-Atlantshafi undanfarna tvo
sólarhringa og hann hefði aldrei
verið eins öflugur. Hann sagði að
5.000 brezkir hermenn væru til-
búnir til sóknar gegn Stanley.
Nott sagði að Skyhawk-flugvél-
ar hefðu ráðizt í tveimur bylgjum
á tundurspillinn „Coventry". Allar
fjórar þoturnar í fyrri bylgjunni
voru skotnar niður, en hin árás-
arsveitin hæfði skipið nokkrum
sinnum með 227 kg sprengjum.
Tuttugu af áhöfninni féllu og „um
20“ særðust.
Tvær Exocet-eldflaugar frá
tveimur Super Etendard-herflug-
vélum hæfðu um klukkustundu
síðar fyrsta kaupskipið, sem Bret-
ar hafa misst við Falklandseyjar,
gámaskipið „Atlantic Conveyor".
Fjórir af 170 manna áhöfn biðu
bana og nokkrir særðust. Skipið
hafði lokið við að setja Herrier-
þotur í land og var á leið til San
Carlos með tæki og þyrlur þegar
sprenging varð í því.
Exocet-eldflaugarnar, sem skot-
ið var af 45 km færi, virðast hafa
verið ætlaðar flugvélamóðurskip-
inu „Hermes", flaggskipi flotans.
Arásin var „mjög vel skipulögð og
vel af hendi leyst“ og tíminn val-
inn með tilliti til þjóðhátíðardags
Argentínu samkvæmt heimild í
brezka varnamálaráðuneytinu.
Annar tundurspillir, „Broad-
einum
efldur
sword", sem var í fylgd með „Co-
ventry", varð fyrir „minniháttar
tjóni“, en engan sakaði.
Þessi stórárás hefur valdið
nýrri sorg í Bretlandi. Fyrirsögnin
á forsíðu „Evening Standard" var:
„Hinn svarti dagur flotans." Á
föstudaginn féllu 26 af „Ardent“
og tvær þyrlur og ein Harrier-
þota fórust, en Notts viðurkenndi
að tjónið í gær hefði verið
„hörmulegt, bæði fyrir sjóherinn
og kaupskipaflotann." En hann
sagði að búizt hefði verið við veru-
legu tjóni og frú Thatcher sagði á
ráðstefnu íhaldskvenna að búast
mætti við meira tjóni.
Bretar segja frá „meiriháttar
aukningu" hernaðarumsvifa um-
hverfis Falklandseyjar síðastlið-
inn sólarhring og þremur „árang-
ursríkum árásum“ Harrier-þotna
á Port Stanley-flugvöll.
Nýr yfirmaður
KGB skipaður
Monkvu, 26. maí. AP.
YURI V. ANDROPOV lét í dag af embætti yfirmanns sovézku leynilög-
reglunnar, KGB, trúlega til að fjarlægja sig leynilögreglunnni, bæta
ímynd sína í augum fiokks og þjóðar og auka líkurnar á því að hann verði
valinn eftirmaður Leonid Brezhnevs forseta.
Andropov verður 68 ára 15.
júni og hefur verið yfirmaður
KGB siðan 1967. TASS sagði að
hann hefði fengið lausn vegna
nýrra verkefna, sem honum
hefðu verið falin. Þar var átt við
að hann var skipaður einn af 10
riturum miðstjórnarinnar á
mánudaginn.
Þar með er hafin tvísýn
keppni um völd Brezhnevs milli
Andropovs og Konstantins
Chernenko, sem almennt er talið
að Brezhnev hafi sjálfur valið
eftirmann sinn. Chernenko hef-
ur nær alltaf staðið við hlið
Brezhnevs við opinber tækifæri
á síðustu mánuðum og verið
handgenginn honum í áratugi
síðan þeir unnu fyrir flokkinn í
Moldavíu.
Andropov er talinn hafa treyst
stöðu sína á síðari mánuðum í
kjölfar hugsjónafræðingsins
Mikhail A. Suslovs.
TASS sagði að Vitaly Fedor-
chuk hefði verið skipaður yfir-
maður KGB. Hann er 64 ára og
hefur verið yfirmaður Ukraínu-
deildar KGB. Tveir staðgenglar
Andropovs, Georgy K. Tsinev og
Aadropov
Viktor M. Chebrikov, sem voru
skipaðir í apríl, stóðu nær því að
fá stöðuna. Sovézka sjónvarpið
sagði athugasemdalaust frá
breytingunum.
„Flestir höfðu búizt við því að
Andropov segði af sér, en enginn
bjóst við því að það mundi gerast
svona fljótt," sagði vestrænn
stjórnarerindreki.